Delirium tremens - co to jest biała gorączka alkoholowa?

Delirium tremens (delirium alkoholowe, biała gorączka po alkoholu, majaczenie alkoholowe, majaczenie drżenne) to najgroźniejszy rodzaj zespołu objawów pojawiających się po odstawieniu alkoholu.

Zaburzenie pojawia się w momencie znaczącego zmniejszenia dawki alkoholu lub całkowitego jego odstawienia. Ryzyko wystąpienia dolegliwości wynosi 5-10 proc. wśród osób pijących nałogowo, natomiast w przypadku odstawienia napojów wyskokowych - 5 proc.

Delirium tremens posiada również wiele potocznych nazw, takich jak delirka alkoholowa, delirka po alkoholu czy delira alkoholowa. Stan ten często współwystępuje z innymi zaburzeniami somatycznymi, z tego względu traktuje się go jako stan bezpośredniego zagrożenia życia.

Główną przyczyną delirium tremens jest zmiana rytmu picia alkoholu, a więc:

• picie dużych ilości alkoholu od dłuższego czasu,
• znacznie zmniejszenie ilości spożywanego alkoholu w ciągu dnia,
• doświadczenie w przeszłości białej gorączki,
• podeszły wiek,
• choroby przewlekłe.

Nagłe ograniczenie ilości alkoholu ma ogromny wpływ na organizm, który zdążył przyzwyczaić się do obecności używki. Zmiany zachodzą na przykład w układzie nerwowym, powodując zwiększenie jego aktywności, co wywołuje białą gorączkę, szał.

Delirium tremens stanowi powikłanie alkoholowego zespołu abstynencyjnego, pojawia się u osób, które świadomie lub pod przymusem muszą całkowicie zaprzestać picia wysokoprocentowych trunków, które spożywały w bardzo dużych ilościach przez długi czas.

Ma charaktery ostrej psychozy, która trwa od kilku godzin do nawet kilkunastu dni. W jej przebiegu pojawiają się zaburzenia świadomości, chory jest zdezorientowany, ma omamy i złudzenia wzrokowe, słuchowe i dotykowe. Towarzyszy mu silny lęk, czasem ataki agresji.

Alkoholik w delirium często ucieka przed nieokreślonym zagrożeniem, może również zaatakować osoby postronne lub samego siebie. Zdarza się, że podejmuje próby samobójcze.

Delirium z pobudzeniem najczęściej pojawia się 2-3 dni po przerwaniu ciągu alkoholowego. W jego przebiegu odnotowuje się tachykardię (przyspieszenie akcji serca) oraz podwyższoną temperaturę ciała po alkoholu (stan podgorączkowy po alkoholu, gorączka na kacu).

Badania krwi ujawniają podwyższony poziom bilirubiny, aminotransferaz, leukocytozę oraz wzrost OB. Naukowcom do dzisiaj nie udało się ustalić mechanizmu powstawania delirium tremens, nie wiadomo też, dlaczego rozwija się tylko u części pacjentów.

Część badaczy jest zdania, że wpływ na to mają choroby towarzyszące, m.in.:

• zaburzenia sercowo-naczyniowe,
• choroby wątroby,
• urazy głowy
• zapalenia płuc i oskrzeli.

Objawy delirium tremens (objawy delirki alkoholowej) to:

• zaburzenia orientacji,
• znaczne pobudzenie psychoruchowe,
• silne wahania nastroju,
• urojenia i omamy,
• silny lęk lub agresja,
• odwrócenie rytmu snu i czuwania,
• gorączka,
• nudności i wymioty,
• tachykardia i wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
• wzmożona potliwość,
• przyspieszony oddech,
• drżenia mięśniowe.

Pierwsze objawy delirium tremens pojawiają się najczęściej po 2-3 dniach po nagłym zmniejszeniu ilości spożywanego alkoholu lub całkowitym jego odstawieniu.

Najczęściej tuż przed nimi następuje nasilenie symptomów zespołu abstynencyjnego. Biała gorączka rozpoczyna się zwykle problemami z zasypianiem, a następnego dnia dolegliwości przybywa.

Stan ten ustępuje po około tygodniu, choć u niektórych osób trwa dłużej ze względu na zaburzenia psychiczne lub dolegliwości o podłożu somatycznym.

Delirium alkoholowe - co robić? Podstawą jest wezwanie pogotowia ratunkowego, ponieważ biała gorączka wymaga leczenia szpitalnego. Przeczekanie tego stanu jest bardzo złym pomysłem i może stanowić poważne niebezpieczeństwo dla osoby uzależnionej, jak i otoczenia.

Do czasu przyjazdu pomocy medycznej należy powstrzymywać pacjenta przed podejmowaniem ryzykownych zachowań, biorąc jednocześnie pod uwagę, że atak agresji może być wymierzony w naszą stronę.

Diagnostyka delirium tremens została opracowana w klasyfikacji chorób ICD-10 i DSM-IV, składa się z czterech kryteriów:

• zaburzenia przytomności,
• zaburzenia funkcji poznawczych,
• ostry początek i zmienne nasilenie objawów,
• obecność choroby somatycznej, zatrucia lub wielu innych przyczyn.

ICD-10 zwraca również uwagę na obecność zaburzeń psychoruchowych, zmian rytmu snu i czuwania oraz zaburzeń emocji.

Delirium poalkoholowe wymaga kontaktu z lekarzem. Najczęściej pojawia się u chorych leczonych w ośrodkach zamkniętych, będących na odwyku, co pozwala na szybką interwencję medyczną. Terapia uzależniona jest od nasilenia objawów i stanu ogólnego pacjenta, nie istnieją specjalistyczne leki na delirium.

Uzupełnia się niedobory wodno-elektrolitowe oraz podaje m.in. benzodiazepiny (diazepam i lorazepam, najczęściej w postaci iniekcji domięśniowych). W leczeniu delirium tremens stosuje się też neuroleptyki (głównie haloperidol) oraz klometiazol. Uzasadnione jest również podawanie witamin z grupy B.

U części pacjentów delirium tremens może być na tyle silne, że w ostateczności prowadzi do rozchwiania systemu neurowegetatywnego. Pojawiają się wówczas ciężkie do leczenia powikłania, np. zapalenie płuc czy pęcherza moczowego, które mogą powodować sepsę lub niewydolność krążenia.

Śmiertelność w przypadku delirium tremens waha się w granicach od 1 do 20 proc, duża liczba zgonów związana jest z powikłaniami. Leczenie delirium bardzo często wymaga pobytu na oddziale intensywnej opieki medycznej, jednak najczęściej odbywa się na oddziałach psychiatrycznych. Powodzenie terapii zależy od szybko postawionej diagnozy i rozpoczęcia leczenia.

Profilaktyka białej gorączki opiera się wyłącznie na stopniowym zmniejszaniu ilości spożywanego alkoholu w ciągu doby, aż do jego całkowitego odstawienia. W przypadku uzależnienia najgorszym pomysłem jest całkowite odrzucenie napojów wyskokowych, ponieważ wywołuje to silny szok dla organizmu.