Trwa ładowanie...

Co wywołuje grypę żołądkową?

Co wywołuje grypę żołądkową?
Co wywołuje grypę żołądkową? (123RF)

Grypa żołądkowa to schorzenie, za które odpowiedzialne są głównie rotawirusy. Wywołują one stan zapalny przewodu pokarmowego powodując szereg różnych objawów żołądkowo- jelitowych. Czy jednak rotawirusy naprawdę są aż tak groźne? Odpowiedź niestety brzmi TAK. Rocznie na skutek zakażenia rotawirusami umiera kilka tysięcy dzieci! Dlatego też pamiętajmy, by nie bagatelizować objawów i w razie konieczności bezzwłocznie udać się do lekarza lub szpitala.

spis treści

1. Rotawirusy

Uwaga na rotawirusy!
Uwaga na rotawirusy! [2 zdjęcia]

Zakażenie rotawirusowe może doprowadzić do odwodnienia i hospitalizacji.

zobacz galerię

Rotawirusy są grupą patogenów należących do rodziny reowirusów (Reoviridae). Ich nazwa rota - związana jest z kształtem, jaki nadaje im otoczka kapsydowa, przypominającym koło (łac. rota = koło). Zidentyfikowane zostały w 1973 roku przez dr Ruth Bishop z Australii podczas badań metodą mikroskopii elektronowej bioptatu pochodzącego z dwunastnicy i kału zakażonych dzieci. Wśród wszystkich znanych rotawirusów wyróżnionych zostało siedem głównych grup, z czego trzy - A, B oraz C, są zakaźne dla ludzi.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"
  • Rotawirus grupy A występuje na całym globie. To główna przyczyna biegunki u niemowląt i dzieci. Według statystyk 90% dzieci do lat 5 przebyło zakażenie tym typem rotawirusa. W strefie umiarkowanej do infekcji dochodzi głównie w okresie jesienno- zimowo- wiosennym, zaś w krajach tropikalnych przez cały rok.
  • Rotawirus grupy B jest przyczyną rotawirusowej gorączki dorosłych. Przyczynił się do kilku poważnych epidemii biegunki, która dotknęła tysiące ludzi w Chinach.
  • Rotawirus grupy C związany jest z raczej rzadkimi przypadkami biegunki u dzieci. Pierwsze przypadki zanotowano w Japonii i Anglii.

Zachorowania sięgają rocznie setek milionów, w związku z tym schorzeniem udziela się około 25 milionów porad ambulatoryjnych, około 2 milionów dzieci wymaga hospitalizacji, a 450-600 tysięcy umiera. Stwierdzono także zakażenia rotawirusowe u zwierząt domowych (psy, świnie i bydło).

Wielkość rotawirusów to około 100 nm. Są naprawdę niewielkie, ale za to oporne na zamrażanie oraz inkubację przez godzinę w temp. 56 °C. Zakaźność wirusów zmniejsza jedynie alkohol etylowy i podchloryn sodu. Rotawirusy zbudowane są z bardzo charakterystycznego, trójwarstwowego kapsydu (otoczka glikoproteinowa), który pełni funkcję ochronną dla genomu wirusa, składającego się z 11 segmentów dwuniciowego RNA.

2. Zakażenie rotawirusem

Rotawirusy to bardzo zakaźne patogeny, dlatego naprawdę niełatwo się przed nimi ustrzec. Ponadto, ponieważ nie reagują na zwykłe środki dezynfekcyjne, bardzo trudno je wyeliminować z naszego otoczenia. Do zakażenia może dojść w wielu mechanizmach, tj.:

  • poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą,
  • przez styczność z zanieczyszczoną wirusami powierzchnią lub przedmiotami,
  • przez kontakt z wydzielinami i wydalinami osób chorych,
  • rozprzestrzenianie się drogą kropelkową.

3. Grupy ryzyka

Na zakażenie rotawirusami najbardziej narażone są małe dzieci. To właśnie u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia zakażenie przybiera najcięższą postać, a wszystko przez jej nieprzewidywalny przebieg. Podczas grypy żołądkowej u dzieci także, łatwiej niż u starszych, dochodzi do odwodnienia w wyniku gwałtownej biegunki i wymiotów.

4. Objawy grypy jelitowej

Rotawirusowe zapalenie enterocytów (komórki kosmków jelita cienkiego) może przyjmować postać od bezobjawowej, poprzez łagodną, do ostrej z objawami wymiotów, wodnistej biegunki i słabej gorączki. Zakaźną dawkę stanowi już od 10 do 100 wirusów. Ponieważ osoba zakażona podczas biegunki wydala bardzo dużą ilość wirusów - 108 - 1010/ml kału, dawka zakaźna, z łatwością może ulec transmisji przez skażone ręce, przedmioty czy naczynia. Udokumentowane zostały także przypadki przenoszenia wirusa już po ustąpieniu objawów, jak również przez drogi oddechowe, co może odgrywać znaczącą rolę w szerzeniu się choroby. Nie stwierdzono jednakże trwałego nosicielstwa.

Rotawirusy, zakażając komórki kosmków jelita cienkiego, prowadzą do uszkodzeń nabłonka i na skutek tego powodują biegunki. W przebiegu choroby może dojść również do przejściowego zaburzenia funkcji wątroby, co w badaniach laboratoryjnych będzie wyrażone wzrostem aktywności transaminaz.

Okres inkubacji wynosi około od 1 do 3 dni. Objawy w większości rozpoczynają się gorączką, nudnościami, wymiotami, po których pojawia się biegunka, trwająca od 4 do nawet 8 dni. Towarzyszą jej bóle brzucha, o charakterze skurczowym. U około połowy chorych objawom grypy żołądkowej towarzyszy infekcja dróg oddechowych. Jest to związane głównie z przejściowym osłabieniem immunologicznych mechanizmów obronnych, co skutkuje wyżej wymienionymi infekcjami. Chociaż ostra biegunka, bez uzupełniania płynów i elektrolitów może doprowadzić do śmierci, to w większości następuje całkowity powrót do zdrowia. Noworodki i niemowlęta karmione piersią chronione są przez przeciwciała zawarte w mleku matki. Zakażenia u dzieci starszych oraz osób dorosłych występują zdecydowanie rzadziej i przebiegają łagodniej lub nawet bezobjawowo.

5. Rozpoznanie

Rozpoznanie zakażenia rotawirusem polega na stwierdzeniu obecności antygenów wirusa w kale osoby chorej. Obecnie podstawą diagnostyki są tanie, łatwe i szybkie w wykonaniu lateksowe testy aglutynacyjne. Ponadto w celu wykrycia rotawirusa grupy A powszechnie stosowany jest test immunoenzymatyczny (EIA). Jako alternatywne rozwiązania dla wyżej wymienionych metod stosuje się w wielu laboratoriach mikroskop elektronowy i elektroforezę. W celu wykrycia i rozpoznania wszystkich trzech grup rotawirusów wykorzystuje się również reakcję łańcuchowej polimeryzacji poprzedzoną odwrotną transkrypcją (RT-PCR).

6. Leczenie grypy żołądkowej

Leczenia grypy żołądkowej skierowanego swoiście w kierunku rotawirusom nie ma. W łagodnej postaci wystarczy jednak doustne uzupełnianie płynów i elektrolitów. Małe dzieci oraz osoby z upośledzoną odpornością wymagają na ogół hospitalizacji. Obecnie jedynym sposobem zapobiegania zakażeniom wywołanym przez rotawirusy jest profilaktyka.

7. Szczepionki na grypę

W 2006 roku na rynku farmaceutycznym pojawiły się dwie szczepionki skierowane przeciwko rotawirusom. Badania wykazały, że obydwie są bezpieczne i skuteczne w leczeniu dzieci. Podawane powinny być pomiędzy 6. a 24. tygodniem życia niemowlęcia w formie doustnej.

Upowszechnienie tych szczepień przeciw grypie nie tylko pozwoli uchronić przed śmiercią miliony dzieci, ale także znacznie zmniejszy rozmiary cierpień małych pacjentów oraz ich rodziców i opiekunów, a także pozwoli znacznie zmniejszyć nakłady ponoszone przez społeczeństwa na leczenie.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze