Czujesz się ospale i masz wahania energii? Oto częsty winowajca

Uczucie ospałości po posiłku, spadki energii i gorsza koncentracja mają wiele przyczyn. Jedną z nich może być wysoka wartość kwasowa diety przy małej ilości warzyw i owoców, a także odwodnienie, niski poziom aktywności oraz przewlekły stres.

U osób zdrowych pH krwi pozostaje w normie, lecz rośnie nasilenie pracy układów, które je utrzymują. W praktyce odczuwamy przez to szybsze zmęczenie oraz gorszą kondycję przy nawet lekkim wysiłku. Zanim uciekniemy w skrajne rozwiązania warto uporządkować podstawy, czyli nawodnienie, sen, regularność posiłków oraz proporcje produktów na talerzu.

Równowaga kwasowo-zasadowa oznacza utrzymanie pH krwi w przedziale pomiędzy 7,35 do 7,45. Stabilność zapewniają układy buforowe krwi, wentylacja płuc usuwająca dwutlenek węgla oraz praca nerek. Ich zadaniem jest wydalanie jonów wodorowych oraz odzyskiwanie wodorowęglanów. Bufory działają natychmiast, oddech w ciągu minut, a nerki w skali godzin i dni.

Kliniczne odchylenia pH wynikają z chorób płuc, nerek, zaburzeń metabolicznych lub ciężkich biegunek i wymagają diagnostyki lekarskiej. W codziennym życiu mówimy najczęściej o różnicy w obciążeniu mechanizmów regulacji, a nie o trwałej zmianie pH krwi lub zakwaszeniu organizmu.

Odwodnienie obniża filtrację nerek i utrudnia wydalanie kwasów. Wysokie spożycie sodu zwiększa utratę wapnia z moczem i jeszcze bardziej obciąża nerki.

Dieta uboga w potas i cytryniany, czyli taka z małą ilością warzyw i owoców, zmniejsza tzw. alkaliczny ładunek diety, który wymaga większego nakładu pracy. Długotrwały niedobór energii i białka nasila katabolizm, a co za tym idzie produkcję kwasów metabolicznych.

Niektóre leki moczopędne oraz przewlekłe biegunki zaburzają gospodarkę wodorowęglanową. Te czynniki rzadko zmieniają pH krwi poza normę u osób zdrowych, lecz zwiększają koszt jego utrzymania.

Produkty różnią się między sobą potencjalnym ładunkiem kwasowym po trawieniu, czyli tzw. PRAL. Dodatni PRAL mają zwykle sery twarde, mięso, wędliny oraz część produktów zbożowych. Ujemny PRAL ma większość warzyw i owoców bogatych w potas i cytryniany.

Celem nie jest eliminacja grup żywności, tylko przewaga talerza roślinnego i ograniczenie żywności wysoko przetworzonej oraz nadmiaru soli. Taka zmiana wpływa na pH moczu i ilość wydalanych kwasów, nie służy jednak do trwałej zmiany pH krwi u osób zdrowych.

W każdym głównym posiłku warto umieścić warzywa oraz źródło potasu, czyli warzywa liściaste, ziemniaki, rośliny strączkowe lub dyniowate. Białko zwierzęce dobrze równoważyć warzywami i pełnoziarnistymi dodatkami. Fermentowane produkty mleczne spisują się na medal, ale tylko w rozsądnych ilościach, a sery dojrzewające należy traktować tylko jak dodatek smakowy.

Owoce cytrusowe oraz warzywa bogate w cytryniany, takie jak pomidory i buraki, oraz wcześniej wspomniane ziemniaki i warzywa liściaste wspierają wydalanie kwasów przez nerki. Woda powinna być podstawowym napojem. Sok z cytryny korzystnie wpływa na smak wody i nawodnienie, nie służy niestety do zmiany pH krwi jak wielu uważa.

Sen o stałych porach stabilizuje gospodarkę hormonalną i wentylację nocną. Regularny, nawet bardzo umiarkowany ruch usprawnia usuwanie dwutlenku węgla czyli wspiera regulację pH przez oddech i co najważniejsze poprawia kondycję.

Techniki relaksacyjne wyrównują oddech i zmniejszają występowanie hiperwentylacji, czyli zbyt szybkiego i płytkiego oddychania prowadzącego do spadku CO₂ we krwi, która przekłada się na zawroty głowy i mrowienie.

Stałe nawodnienie ułatwia nerkową regulację jonów i wodorowęglanów. Takie nawyki nie zmieniają spektakularnie pH krwi, lecz tworzą warunki do sprawniejszej i mniej obciążającej samoregulacji.

Porada lekarska jest potrzebna przy przewlekłym zmęczeniu, bólach głowy, nawracających biegunkach, skurczach mięśni, duszności lub gdy objawy utrzymują się mimo zmian diety i stylu życia.

Diagnostyka może obejmować gazometrię, podstawowe badania krwi oraz ocenę parametrów nerkowych. Samodzielne eksperymentowanie z restrykcyjnymi dietami odkwaszającymi nie zastąpi oceny medycznej, tym bardziej przy chorobach nerek i układu oddechowego.

Zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej jest elementem homeostazy, czyli samodzielnej zdolności organizmu do utrzymania stałych i prawidłowych warunków wewnętrznych mimo zmian zachodzących na zewnątrz. Naszą rolą jest po prostu nie utrudniać mu pracy. Przewaga warzyw i owoców w menu, kontrola soli, odpowiednie nawodnienie, regularny sen i umiarkowana aktywność tworzą fundament, w którym energia jest stabilniejsza, a procesy regulacyjne pracują znacznie mniejszym kosztem.

Źródła

1. NaukaJedzenia.pl