Wpływ dużej liczby szczepień w krótkim czasie na organizm

Nowoczesne szczepionki są preparatami bezpiecznymi, ale jak każdy inny lek mają swój określony sposób dawkowania. Niekiedy zdarza się, iż wywołują niepożądane reakcje w organizmie człowieka. Przeważnie jest to wina nieprzestrzegania odstępów między szczepionkami lub spowodowane są uczuleniem małego człowieka na niektóre składniki szczepionki.

W celu zapobiegania najczęstszym chorobom zakaźnym w każdym kraju istnieje program obowiązkowych szczepień dla dzieci. Szczepienia te są bezpłatne. Corocznie wydawany jest tzw. kalendarz szczepień, który określa jakie rodzaje szczepionek są zalecane dla dzieci w danym wieku. W kalendarzu tym zawarte są również informacje o szczepieniach zalecanych. Szczepienia zalecane są nieobowiązkowe i odpłatne. Rodzice mogą zadecydować czy chcą dodatkowo zaszczepić swoje dzieci. Kalendarz szczepień ochronnych reguluje kolejność szczepień a ich rodzaj odstępy między nimi.

Dzięki regulacjom podawania szczepionek ochronnych minimalizujemy efekty ewentualnych reakcji krzyżowych pomiędzy różnymi szczepionkami. Obecnie istnieje sposób na podawanie kilku szczepionek w jednej iniekcji. Są to tzw. szczepionki wieloskładnikowe, które w jednej porcji preparatu zawierają kilka prostych szczepionek uodparniających na np. 5 lub 6 chorób zakaźnych.

W Polsce dostępne są szczepionki:

• pięcioskładnikowe- chronią przed zachorowaniem na tężec, krztusiec, błonicę, wirusowe porażenie dziecięce (polio) i zakażenia wywołane przez pałeczkę hemofilną typu b (Hib),
• sześcioskładnikowe- oprócz chorób wymienionych dla szczepionek pięcioskładnikowych chronią przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B (WZW typ B).

Dzięki szczepionkom wieloskładnikowym redukujemy liczbę wizyt u lekarza i ilość zastrzyków. Niestety szczepionki wieloskładnikowe są odpłatne. Jednak korzyści dla dziecka są duże- podanie jednej szczepionki zamiast kilku poprawia komfort dziecka i zmniejsza nieprzyjemne odczucia. Podanie szczepionki wieloskładnikowej jest równoznaczne z podaniem kilku szczepionek jednoskładnikowych, refundowanych podczas wizyty.

Szczepienia zalecane są wszystkim dzieciom, dlatego też ich bezpieczeństwo jest skrupulatnie sprawdzane. Przed zarejestrowaniem szczepionki przechodzą długą drogę badań oceniających skuteczność szczepień i bezpieczeństwo stosowania. Zdarzają się reakcje niepożądane po wykonaniu iniekcji ale zazwyczaj mają łagodny przebieg i nie wymagają interwencji lekarza. Najczęściej z pośród nich występuje obrzęk, zaczerwienienie wokół miejsca wkłucia oraz gorączka. Objawy te występują wskutek reakcji odpornościowej organizmu dziecka na podane w szczepionce drobnoustroje lub ich fragmenty. Rozpoczyna się proces produkcji przeciwciał przeciw tym drobnoustrojom. Należy pamiętać, że brak tych objawów nie świadczy wcale o nieskuteczności szczepionki.

W społeczeństwie istnieje wiele fałszywych poglądów na temat szczepień. Rodzice w obawie o swoje dzieci zaprzestają szczepień ochronnych narażając je tym samym na większe ryzyko wystąpienia groźnych następstw zakażeń. Część osób obawia się, że duża liczba szczepień wywoła poważne choroby, alergię czy też zbytnio obciąży układ odpornościowy dziecka. Nic bardziej mylnego! Nowoczesne szczepionki chronią nawet przed kilkoma chorobami a zawierają często znacznie mniej składników w porównaniu do starszych preparatów. Dzieje się tak, ponieważ w nowszych preparatach całe komórki zabitych bakterii lub wirusów zastąpiono oczyszczonymi ich fragmentami: pojedynczymi białkami i cukrami. Dzięki temu, uzyskano mniej poszczepiennych działań niepożądanych. Należy sobie również uświadomić, że dziecko kontaktuje się z dużo większą liczbą drobnoustrojów w naturalnych warunkach niż w przypadku podania szczepionki. W prowadzonych badaniach nie stwierdzono również częstszego zapadania na choroby autoimmunologiczne czy na choroby alergiczne.

W ostatnich latach nagłośniony w mediach został pogląd, iż niektóre szczepionki (szczególnie przeciwko odrze, śwince i różyczce- MMR) wywołują autyzm. Konsekwencją był drastyczny spadek ilości szczepionych na tę chorobę dzieci. Co za tym idzie odnotowano ogromny wzrost zachorowań na odrę oraz jej ciężkich powikłań. Ostatecznie po wielu szeroko zakrojonych badaniach nie wykazano związku występowania autyzmu ze szczepieniami.

Natomiast, istnieje udowodniona wyraźna zależność zachorowania na odrę z występowaniem podostrego stwardniającego zapalenia mózgu. Jest to ciężka, postępująca choroba układu nerwowego dziecka, która doprowadza do upośledzenia funkcji intelektualnych, zdolności do poruszania się i często kończy się zgonem w młodym wieku. Również udokumentowano inne poważne powikłania odry np. zapalenie mózgu u nieszczepionych przeciwko odrze dzieci.

Obecne na rynku nowoczesne szczepionki cechują się dużą skutecznością oraz bezpieczeństwem.
Bardzo rzadko dochodzi do reakcji poszczepiennych i mają one łagodny przebieg. Duża ilość szczepień dzieci w odpowiednich odstępach nie zagraża zdrowiu dziecka a pomaga mu uodpornić się na najczęstsze choroby zakaźne. Zmniejsza tym samym ryzyko zachorowania i wystąpienia powikłań choroby.