Wskaźnik ABI – charakterystyka metody, normy, opis badania
Wskaźnik ABI (ankle brachial index), czyli wskaźnik kostka-ramię jest nieskomplikowaną, nieinwazyjną i bezbolesną metodą diagnostyczną, wykorzystywaną do oceny stanu naczyń tętniczych kończyn dolnych pod kątem występowania zmian miażdżycowych oraz szacowania ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych. W jaki sposób wykonuje się badanie kostka-ramię? Jak interpretować wyniki?
1. Wskaźnik ABI: charakterystyka metody
Wskaźnik ABI, inaczej wskaźnik kostka-ramię, jest jedną z podstawowych metod, którą wykorzystuje się przy diagnostyce przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych (PAD, peripheral artery disease). W około 95 proc. przypadków przyczyną PAD jest miażdżyca.
Wskaźnik ABI jest ilorazem ciśnienia skurczowego mierzonego na kończynach dolnych (kostka) do ciśnienia skurczowego mierzonego na kończynach górnych (ramię).
1.1. Czym jest przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych?
Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych to stan, który najczęściej ma miażdżycowe podłoże. Jest to schorzenie rozpowszechnione, stanowiące istotny problem kliniczny. Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych jest chorobą tętnic obwodowych, w której przepływ krwi przez tętnice doprowadzające krew do nóg jest ograniczony.
W mniej zaawansowanym stadium choroba znacząco obniża komfort życia pacjentów. W skrajnych przypadkach przy wystąpieniu ostrego niedokrwienia kończyn dolnych może dojść nawet do amputacji nogi.
Wśród czynników ryzyka wymienia się przede wszystkim:
- nadciśnienie tętnicze,
- wiek (powyżej 70 lat),
- cukrzyca,
- uzależnienie od tytoniu,
- podwyższone wartości cholesterolu,
- nadwaga oraz otyłość.
2. Wskazania do badania kostka-ramię
Wskaźnik kostkowo-ramienny jest prostym, nieinwazyjnym oraz tanim badaniem przesiewowo-diagnostycznym. Wykonanie badania zaleca się osobom po 70. roku życia, a także osobom nałogowo palącym tytoń, które ukończyły 50 lat. Szczególnymi wskazaniami do badania są także m.in. problemy kardiologiczne, przewlekła niewydolność żylna czy cukrzyca.
Poza oceną stopnia niedokrwienia kończyn dolnych, metoda ta wykorzystywana jest także w diagnostyce lub ocenie:
- ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych,
- choroby Buergera,
- stopy cukrzycowej.
3. Jak wygląda badanie ABI? Jak przygotować się do badania kostka-ramię?
Pomiar ABI jest łatwy w przeprowadzeniu, wchodzi w zakres podstawowej opieki medycznej. Można go wykonać w trakcie wizyty u lekarza, trwa około 15-20 minut. Nie wymaga on specjalnego przygotowania od pacjenta. Badanie to poprzedzone jest szczegółowym wywiadem lekarskim.
Badanie ABI wykonywane jest w pozycji leżącej. Dla pełnej oceny klinicznej wykonuje się pomiary po obu stronach i uwzględnia wartość wyższą. Lekarz mierzy ciśnienie krwi na obu tętnicach ramiennych. Następnie przechodzi do mierzenia ciśnienia tętniczego na tętnicach stóp – na tętnicy grzbietowej stopy i na tętnicy piszczelowej tylnej.
4. Wskaźnik ABI: normy
Przyjmuje się, że norma wskaźnika kostka-ramię mieści się w przedziale 0,9-1,15. Mniejsze wartości wskazują na istotne zwężenie w tętnicach obwodowych. Mogą sugerować więc rozwijającą się miażdżycę, która może prowadzić do udaru. Ponadto im wynik ABI jest niższy, tym ryzyko epizodów sercowo-naczyniowych jest wyższe.
Z kolei zbyt wysoki wynik badania kostka-ramię może pojawiać się np. u pacjentów z cukrzycą czy przewlekłą chorobą nerek. Bowiem wskaźnik ABI powyżej 1,15 wskazuje na nadmierną sztywność tętnic. Osoby, u których wskaźnik kostkowo-ramienny jest nieprawidłowy, lekarz kieruje do dalszej szczegółowej diagnostyki i konsultacji.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
