Densytometria - wskazania, przebieg, wynik
Densytometria kości jest to badanie polegające na ocenie gęstości mineralnej kości (BMD) przy podejrzeniu osteopenii lub osteoporozy. Warto pamiętać, że obniżona gęstość kości nie jest niezbędnym warunkiem do rozpoznania osteoporozy. Choroba ta może zostać zdiagnozowana, jeżeli doszło do złamania po stosunkowo niewielkim urazie.
1. Badanie densytometryczne kości
Badanie densytometryczne kości wykonywane jest:
- u osób, u których dochodzi do złamań osteoporotycznych kości (np. złamanie szyjki kości udowej);
- u osób, u których występują choroby lub stany związane z małą masą kostną lub utratą masy kostnej (predyspozycja genetyczna, niedobory hormonów płciowych, stan po menopauzie, niedobory pokarmowe, siedzący tryb życia lub unieruchomienie, zaburzenia hormonalne, choroby układu pokarmowego, choroby nerek, choroby reumatyczne, stosowane leki, np. glikokortykosteroidy);
- ewentualnie jako badanie przesiewowe u kobiet w wieku >65 lat, kobiet
- w celu monitorowania skuteczności leczenia lekami zwiększającymi masę kostną.
Przeciwwskazanie do densytometrii to ciąża oraz czas do 48 h po badaniu obrazowym z dożylnym podaniem kontrastu.
Samo badanie densytometrii kości jest krótkie (trwa około 15 minut) i nie wymaga specjalnego przygotowania pacjenta. Najczęściej stosowaną metodą badania jest tzw. dwuwiązkowa absorbcjometria rentgenowska (DXA), w której wykorzystuje się bardzo niewielką dawkę promieniowania rentgenowskiego (mniej niż 1/30 zwykłego RTG) i naświetla promieniami X wybraną okolicę szkieletu. Zalecane jest wykonywanie pomiarów w jednej z 3 okolic, mianowicie:
- w okolicy bliższego odcinka kości udowej (najczęściej wykonywane);
- lędźwiowego odcinka kręgosłupa (alternatywnie dla kości udowej);
- kości przedramienia (gdy nie można wykonać pomiaru w kości udowej i kręgosłupie).
Dużo rzadziej naświetla się cały szkielet (najczęściej u dzieci). Detektor dokonuje pomiaru pochłoniętej wiązki i po przekształceniach przedstawia wynik jako tzw. gęstość powierzchniową kości w badanej okolicy. Innymi, rzadziej stosowanymi metodami badania densytometrii kości, są ilościowa tomografia komputerowa oraz ilościowa metoda ultradźwiękowa.
2. Ocena densytometrii
Ocena wyniku densytometrii kości należy do lekarza, który uwzględnia czynniki mające wpływ na chorobę. Są to: przyjmowane leki, predyspozycje rodzinne, złamania w wywiadzie, a także choroby współistniejące.
Wydruk wyniku badania densytometrii zawiera:
- obraz badanej okolicy;
- wartości bezwzględne gęstości powierzchniowej w g/cm2;
- odsetek normy;
- liczby odchyleń standardowych wyniku od normy: wskaźnik T – odchylenie od normy u zdrowej kobiety w wieku 20-29 lat, wskaźnik Z - odchylenie od normy dla tej samej płci i wieku;
Zobacz także:
Wartości prawidłowe w densytometrii dla wskaźnika T wynoszą od + 1.0 do -1.0, a dla wskaźnika Z >0. Jeśli wskaźnik T wynosi od -1.0 do -2,5 świadczy to o występowaniu osteopenii (zmniejszonej masy kostnej, ale w mniejszym stopniu niż w osteoporozie; przez niektórych jest ona uznawana za początek osteoporozy), natomiast wartość wskaźnika T niższa niż -2,5 wskazuje na osteoporozę, a jeśli dodatkowo współistniejązłamania patologiczne oznacza, że jest to osteoporoza zaawansowana. Natomiast jeśli wskaźnik Z jest mniejszy niż 0 oznacza to, że przyczyną zwiększonej utraty kości są inne niż wiek czynniki ryzyka osteoporozy.
Przyczynami zawyżonej wartości wskaźnika T mogą być złamania trzonów kręgów, zaawansowane zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze kręgosłupa, duże zmiany miażdżycowe aorty brzusznej lub zwapnienia w aparacie więzadłowym kręgosłupa, jeśli pomiary są wykonywane w okolicy lędźwiowej kręgosłupa.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.