Depresja alkoholowa – rodzaje, objawy i leczenie
Depresja alkoholowa to zaburzenie psychiczne, które łączy objawy typowe dla depresji z silnym uzależnieniem od alkoholu. Choroba ma różne oblicza. Może się manifestować jako pierwotna depresja z wtórnym alkoholizmem, pierwotny alkoholizm z wtórną depresją czy depresja w przebiegu zespołu odstawiennego. Jakie są jej przyczyny, objawy i leczenie?
1. Co to jest depresja alkoholowa?
Depresja alkoholowa to zaburzenie psychiczne, w którym depresja wpływa na alkoholizm, a picie alkoholu na depresję. Mówi się o niej, gdy zaburzenia depresyjne są problemem i przyczyną, dla której sięga się po alkohol.
Ponieważ depresja może być zarówno przyczyną problemów z alkoholizmem, jak i rozwinąć się dopiero jako powikłanie choroby alkoholowej, w kontekście jej rozpoznania wyróżnia się jej takie rodzaje jak:
- pierwotny alkoholizm z wtórną depresją. Dotyczy prawie 90% przypadków. Depresja rozwija się na tle choroby alkoholowej. Wywołuje ją wiele czynników, takich jak zmiany organiczne w mózgu, niedobory związków odżywczych czy sytuacja rodzinna bądź zawodowa,
- pierwotna depresja z wtórnym alkoholizmem. Wówczas osoby cierpiące na depresję sięgają po alkohol, by poprawić swój nastrój lub złagodzić zaburzenia snu,
- depresję w przebiegu zespołu odstawiennego.
Oznacza to, że depresja może:
- rozwinąć się wcześniej niż choroba alkoholowa (alkohol ma pomóc zwalczyć objawy depresji),
- pojawić się podczas uzależnienia, zwykle gdy osoba uzależniona uświadamia sobie swoje trudne położenie,
- pojawić się wskutek nagłego odstawienia alkoholu przez osobę uzależnioną. Wówczas jest to element zespołu abstynencyjnego. . W takiej sytuacji zaburzenie przyjmuje formę łagodną, nie wymaga leczenia i moja po kilku tygodniach,
- pojawić się w czasie długotrwałej abstynencji, stając się często przyczyną do tak zwanego zawrotu, czyli powrotu do alkoholizmu.
U kobiet zaburzenia nastroju częściej poprzedzają nadużywanie alkoholu, podczas gdy u mężczyzn to raczej picie poprzedza depresję.
2. Objawy depresji alkoholowej
W depresji alkoholowej pojawiają się silne uzależnienie od alkoholu oraz inne typowe objawy zaburzeń, czyli:
- obniżenie nastroju: poczucie smutku, przygnębienia i pesymizm,
- niska samoocena, brak wiary w siebie,
- bezsenność,
- poczucie winy,
- brak energii, apatia, trudności w podejmowaniu decyzji i zmobilizowaniu się do jakiegokolwiek działania,
- niezdolność czerpania radości z dotychczasowych przyjemności,
- niepokój, płaczliwość,
- myśli i próby samobójcze.
Gdy objawy depresji alkoholowej są elementem zespołu abstynencyjnego, po nagłym odstawieniu alkoholu, w ciągu 36 godzin pojawia się także: stres, rozdrażnienie, bezsenność, bóle głowy, drżenie, marazm, brak apetytu a w ciężkich przypadkach również halucynacje, zaburzenie świadomości, lęki, urojenia. Charakterystyczne jest, że objawy depresji alkoholowej zwykle różnią się i zależą od sytuacji.
3. Rozpoznanie depresji alkoholowej
Rozpoznanie depresji u osoby uzależnionej jest trudne, ponieważ należy rozważyć i wyeliminować bezpośredni związek objawów z powtarzanym zatruciem alkoholem lub stanem abstynencyjnym.
Rozpoznanie depresji alkoholowej ustala się na podstawie badania psychiatrycznego. Zgodnie z obowiązującymi w Polsce kryteriami ICD-10, niezbędne jest stwierdzenie obecności co najmniej dwóch objawów podstawowych oraz dwóch objawów dodatkowych, gdy utrzymują się łącznie dłużej niż dwa tygodnie.
Podstawowe objawy depresji:
- obniżenie nastroju występujące codziennie przez większą część dnia,
- utrata zainteresowań i/lub odczuwania radości,
- zmniejszenie energii, zwiększona męczliwość.
Dodatkowe objawy depresji:
- utrata wiary w siebie i poczucia własnej wartości,
- nieracjonalne poczucie winy,
- zmiana aktywności (spowolnienie lub niepokój),
- problemy z pamięcią i koncentracją uwagi,
- nawracające myśli o śmierci i samobójstwie,
- zmiany apetytu (nasilenie lub zmniejszenie),
- zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność).
Ważne jest także ustalenie pierwotnej przyczyny problemu, ponieważ ma to wpływ na wybór optymalnej terapii.
4. Leczenie depresji alkoholowej
Leczenie depresji alkoholowej zwykle przebiega dwutorowo, a terapia uwzględnia obydwie choroby, czyli depresję i alkoholizm. Ponieważ alkoholizm nie jest uleczany, celem leczenia jest nie tylko odzyskanie radości życia, ale i trwała abstynencja.
Leczenie obejmuje najczęściej wspartą farmakologicznie psychoterapię. Podstawową metodą terapii jest stosowanie leków przeciwdepresyjnych. Leki z wyboru to selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (sertralina, citalopram, paroksetyna, fluoksetyna i fluwoksamina). Co ważne, farmakoterapia wymaga utrzymywania abstynencji. Wypicie alkoholu podczas leczenia grozi zatruciem, a nawet śmiercią.
Większość przypadków depresji można skutecznie wyleczyć w warunkach ambulatoryjnych, pod opieką psychiatry w poradni zdrowia psychicznego. Najtrudniejszą grupą pacjentów są ci, którzy cierpią na wtórną postać tej choroby, czyli zaburzenia psychiczne pojawiły się u nich w momencie trwania nałogu. W niektórych sytuacjach niezbędna jest hospitalizacja.
Leczenie pierwszego epizodu depresyjnego w życiu trwa zwykle od 6 do 12 miesięcy, zaś kolejnych co najmniej dwa lata. Najlepszym sposobem uniknięcia nawrotów choroby jest utrzymywanie abstynencji.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.