Diagnostyka laboratoryjna chorób wątroby i trzustki - charakterystyka chorób, badania diagnostyczne

Choroby wątroby i trzustki mogą być niegroźne, na przykład te wynikające z niewłaściwego sposobu odżywiania i stylu życia. Choroby wątroby i trzustki mogą też być poważne, jak nowotwory trzustki i wątroby czy zapalenie trzustki. Aby wykryć większość z tych chorób, wystarczy wykonać proste badania krwi i moczu. Jakie są rodzaje tych badań i jakie choroby wątroby i trzustki można dzięki nim wykryć?

Test na amylazę

• Badanie polega na analizie próbki moczu, porannej lub zebranej z całych 24 godzin w specjalnym pojemniku. Amylazę bada się również przez badanie surowicy krwi.
• Amylaza to enzym wydzielany przez trzustkę i ślinianki, znajduje się w ślinie i soku trzustkowym i rozpoczyna proces trawienia skrobi.
• Podwyższony poziom amylazy może oznaczać: zapalenie trzustki, urazy ślinianek, alkoholizm, zapalenie otrzewnej, świnkę, niewydolność nerek, niektóre złośliwe nowotwory (rak tarczycy, wątroby itd.)

Aminotransferazy

• Badanie polega na analizie próbki krwi łokciowej.
• Aminotransferazy lub transaminazy to określenia stosowane w medycynie określające dwa enzymy wskaźnikowe AIAT i AspAT. Oba te enzymy wątrobowe mają duże znaczenie w diagnostyce medycznej.
• Przyczynami wzrostu zarówno AIAT, jak i AspAT mogą być: martwica mięśnia sercowego, choroby wątroby, uszkodzenia mięśni szkieletowych.

Bilirubina

• Badanie polega na analizie próbki krwi łokciowej.
• Bilirubina to żółty barwnik, który pochodzi z rozpadu czerwonych krwinek, jest to bilirubina wolna. Bilirubina przedostaje się z osocza krwi do wątroby, tam zostaje sprężona z kwasem glukuronowym i wtedy jest określana jako bilirubina sprzężona lub bezpośrednia. Następnie jest ona wydalona do dróg żółciowych, nadając żółci jej charakterystyczną barwę.
• Podwyższone stężenie bilirubiny całkowitej (bilirubina wolna i sprzężona) występuje naturalnie u kobiet w ciąży i noworodków, inne możliwe przyczyny to: żółtaczka, marskość żółciowa, choroba Gilberta, twardniejące zapalenie dróg żółciowych, rak dróg żółciowych, kamica przewodowa trzustki, zatrucie muchomorem sromotnikowym.

5-nukleotydaza

• Badanie polega na analizie próbki krwi z żyły łokciowej.
• 5-nukleotydaza to enzym wydzielany do żółci przez komórki wątroby. Badanie tego enzymu wykonujemy w przypadku podejrzenia zastoju żółci, ostrych i przewlekłych chorób zapalnych wątroby oraz nowotworu wątroby.

Lipaza

• Badanie polega na analizie próbki krwi z żyły łokciowej.
• Lipaza jest to enzym produkowany w trzustce, który następnie jest wydzielany do przewodu pokarmowego. Enzym ten rozkłada triglicerydy pokarmowe do kwasów tłuszczowych i glicerolu.
• Badanie to zaleca się w przypadku podejrzenia: guza trzustki lub zapalenia trzustki – przy silnych bólach brzucha z wymiotami i/lub biegunką, które pojawiają się np. po obfitym, tłustym posiłku.

• Objawy chorej wątroby
• Objawy chorej trzustki
• O czym świadczy kłucie w brzuchu?

Dehydrogeneza mleczanowa LDH

• Badanie polega na analizie próbki krwi łokciowej.
• Dehydrogenaza mleczanowa (LDH) to enzym występujący we wszystkich komórkach ustroju.
• Zwiększenie aktywności tego enzymu może świadczyć o chorobach krwi, serca, wątroby i dróg żółciowych, mięśni szkieletowych i nowotworach.

Choroby wątroby i trzustki mogą być wykrywane za pomocą badań laboratoryjnych, głównie analizy krwi, a w szczególności enzymów we krwi.

Źródła

1. Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-137-2
2. Tomaszewski J., Diagnostyka laboratoryjna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, ISBN 83-200-3591-0
3. Konturek S. Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3188-5
4. Socha J. Gastroenterologia praktyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, ISBN 83-200-2281-9