Domperidon – lek, działanie, wskazania i bezpieczeństwo
Domperidon to antagonista receptorów dopaminergicznych D2 i lek przeciwwymiotny wykorzystywany w leczeniu choroby refluksowej przełyku. Nie jest dostępny w Polsce. Jak działa? Jakie są możliwe działania niepożądane?
1. Co to jest domperidon?
Domperidon to antagonista dopaminy o działaniu przeciwwymiotnym, który wykazuje silne powinowactwo do receptorów dopaminowych D2 i D3. Został zsyntezowany po raz pierwszy w 1974 roku. Na rynek farmaceutyczny wprowadzono go w roku 1978.
Substancja ma działanie prokinetyczne (zwiększa perystaltykę jelit) oraz przeciwwymiotne. Ponieważ działa na układ pokarmowy, wykorzystuje ją gastroenterologia oraz medycyna rodzinna.
Domperidon – lek i zamienniki
Leki zawierające domperidon są dopuszczone do obrotu w większości państw członkowskich Unii Europejskiej od lat 70. XX wieku. Można je kupić z przepisu lekarza (choć dostępny jest również domperidon bez recepty) w postaci tabletek, zawiesiny doustnej, iniekcji i czopków. Występują pod różnymi nazwami handlowymi (np. Motilium czy tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej Oroperidys).
Domperidon w Polsce jest lekiem trudno dostępnym. Zasadniczo może wyłącznie pochodzić produkt z importu interwencyjnego. Oznacza to, że by go kupić, niezbędne są odpowiednie zgody Ministerstwa Zdrowia.
Prokinetyki dostępne w Polsce to itopryd (antagonista receptora dopaminowego D2 i inhibitor acetylocholinesterazy, Zirid®, Prokit®), cyzapryd (agonista receptora serotoninowego 5-HT4, Gaspridu®) oraz metoklopramid (antagonista receptora D2 i agonista receptora 5-HT4).
Dodatkowo właściwości prokinetyczne posiada także erytromycyna (agonista receptora motyliny), trimebutyna (Debretin®, Debridat®, Tribux®, Ircolon ®) oraz Iberogast – złożony preparat ziołowy.
2. Domperidon – działanie i wskazania
Wskazaniem do stosowania domperidon jest leczenie nudności, wymiotów, uczucia pełności oraz bólu w nadbrzuszu, a także refluksu żołądkowego.
Jak działa domperidon? Okazuje się, że:
- prowadzi do działania przeciwwymiotnego,
- hamuje nudności,
- ułatwia opróżnianie żołądka,
- skraca czas pasażu jelita cienkiego,
- zwiększa perystaltykę przełyku i żołądka,
- obniża ciśnienie zwieracza przełyku,
- pobudza wydzielanie prolaktyny.
3. Stosowanie i dawkowanie domperidonu
Domperidon należy stosować w najmniejszej skutecznej dawce i przez możliwie najkrótszy okres. Standardowo maksymalny czas trwania leczenia nie powinien przekraczać tygodnia. Domperidon, ze względu na lepsze wchłanianie leku, należy przyjmować 15-30 minut przed posiłkiem. Jeśli produkt jest przyjęty po jedzeniu, absorpcja leku jest nieco opóźniona.
Jeśli chodzi o dawkowanie, dawka dobowa domperidonu dla osób dorosłych oraz dzieci powyżej 12 roku życia i o masie ciała powyżej 35 kg wynosi 80 mg. Zalecana dawka dla osób dorosłych wynosi 10 mg doustnie do trzech razy na dobę (maksymalna dawka 30 mg/dobę) lub 30 mg w postaci czopków (doodbytniczo) dwa razy na dobę.
W przypadku dzieci dawki powinny być obliczane w zależności od masy ciała i podawane za pomocą przyrządu, który umożliwia dokładny pomiar. W celu dokładnego odmierzenia dawek dla dzieci zawiesiny doustnej należy podawać dzieciom za pomocą strzykawki doustnej z podziałką. Zalecana dawka wynosi 0,25 mg na kg masy ciała doustnie do trzech razy na dobę.
4. Przeciwwskazania do stosowania domperidonu
Nawet jeśli istnieją wskazania, leki które zawierają domperidon nie mogą być stosowane zawsze i przez wszystkich pacjentów. Przeciwwskazania to:
- nadwrażliwość na substancję czynną,
- guz przysadki mózgowej,
- uszkodzenie jelit,
- okres laktacji i karmienia piersią, ponieważ domperidon przenika do mleka matki,
- ciąża,
- stosowanie silnych inhibitorów CYP3A4, takich jak ketokonazol czy erytromycyna.
U pacjentów z zaburzeniami wątroby, z uwagi na metabolizm wątrobowy, należy zachować ostrożność. U osób zmagających się z zaburzeniami nerek konieczna może być modyfikacja dawki.
5. Domperidon – skutki uboczne i bezpieczeństwo
Ze stosowaniem leków zawierających domperidon wiąże się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Najczęściej obserwowane skutki uboczne to:
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
- mlekotok,
- brak menstruacji,
- ginekomastia,
- biegunka,
- zwiększenie stężenia prolaktyny w osoczu.
Przedawkowanie domperidonu objawia się sennością, dezorientacją oraz reakcjami pozapiramidowymi.
Bezpieczeństwo stosowania leków zawierających domperidon jest przedmiotem dyskusji. Istnieją dane, które wskazują na zwiększone ryzyko arytmii u pacjentów dorosłych.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.