Dystocja szyjkowa – przyczyny, rozpoznanie i postępowanie

Dystocja szyjkowa polega na nieprawidłowym rozwieraniu się szyjki macicy. Jest wskazaniem do przeprowadzenia cięcia cesarskiego, ponieważ uniemożliwia postępowanie akcji porodowej. To jedno z powikłań porodu. Jakie są jej przyczyny? Na czym polega postępowanie?

1. Co to dystocja szyjkowa?

Dystocja szyjkowa, inaczej niewspółmierność szyjkowa, oznacza niepodatność szyjki macicy do rozwierania się. To jedno z powikłań, jakie mogą pojawić się w czasie porodu. Termin „dystocja” wywodzi się z greki, gdzie „dys” – oznacza trudność, anomalię, zaś „tokos” tłumaczy się jako poród.

Istotą nieprawidłowości, jaką jest dystocja szyjkowa, są zaburzenia rozwierania się szyjki macicy w pierwszym okresie porodu. Oznacza to, że prowadzi ona do braku postępu porodu i jest wskazaniem do cięcia cesarskiego. W sytuacji, kiedy szyjka nie rozwiera się, poród fizjologiczny nie jest możliwy.

2. Objawy i przyczyny dystocji szyjkowej

Zobacz film: "Jak przygotować się do porodu?"

Jakie są przyczyny dystocji szyjkowej? Specjaliści wskazują na:

• nieprawidłową budowę szyjki macicy,
• zbyt słabe i nieefektywne skurcze,
• blizny pooperacyjne na szyjce, uszkodzona szyjka macicy wskutek zabiegów ginekologicznych, zmiany bliznowate na szyjce,
• zbyt duże rozmiary dziecka w stosunku do wielkości macicy matki. Wówczas głowa noworodka nie może odpowiednio wstawić się w kanał rodny, nie wywiera odpowiedniego nacisku na szyjkę macicy.

Kiedy rozpoznaje się dystocję szyjkową? W pierwszym okresie porodu, w fazie utajonej, szyjka macicy rozwiera się zwykle na 3-4 centymetry. Kobieta na sali porodowej jest badana co 2 godziny. Jeżeli podczas dwóch badaniach nie zostanie zaobserwowany żaden postęp w rozwieraniu się szyjki, rozpoznaje się niewspółmierność szyjkową.

3. Dystocja szyjkowa – leczenie

Dystocja szyjkowa, czyli zbyt wolne rozwieranie się szyjki macicy, jest komplikacją położniczą, która zatrzymuje akcję porodową. Jej pojawienie się uniemożliwia jej postęp, stanowiąc zagrożenie dla dziecka.

Z tego powodu, by zapobiec poważnym i groźnym powikłaniom, na przykład niedotlenieniu noworodka, zaburzeniom pracy serca matki i dziecka bądź wycieńczeniu położnicy, lekarze podejmują decyzję o przeprowadzeniu cięcia cesarskiego.

Niegdyś w przypadku dystocji szyjkowej nacinano szyjkę macicy, rozwierano ją mechanicznie, stosowano środki spazmolityczne, jednak obecnie już się tak nie postępuje. Są to metody radykalne i przestarzałe, z którymi wiąże się nie tylko wiele niedogodności dla matki, ale i ryzyko wielu komplikacji. Za optymalne i bezpieczne rozwiązanie uznano cesarkę.

Dystocja szyjkowa a druga ciąża

Jeśli podczas porodu w pierwszej ciąży doszło do niewspółmierności szyjkowej, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że zadzieje się to w kolejnej ciąży. Z tego powodu najczęściej zaleca się rozwiązanie przez cesarskie cięcie dużo wcześniej niż rozpocznie się akcja porodowa (to cesarskie cięcie planowe, elektywne).

W przypadku pierworódek zwykle nie można przewidzieć tego typu komplikacji, ponieważ jej przyczyny są trudne bądź niemożliwe do zaobserwowania i wykrycia w czasie ciąży.

4. Wskazania do cięcia cesarskiego

Dystocja szyjkowa jest postrzegana jako sytuacja, która choć nie stanowi bezpośredniego zagrożenia życia, potencjalnie zagraża matce lub dziecku. Należy wykonać cesarskie cięcie.

Cesarka jest wykonywana w ściśle określonych wskazaniach:

• położniczych, które są związane z przebiegiem ciąży i stanem płodu,
• pozapołożniczych, związane ze stanem ciężarnej. Polskie Towarzystwo Ginekologów wyróżnia takie wskazania do cesarskiego cięcia, jak:
• dystocja szyjkowa,
• brak postępu akcji porodowej przy porodzie naturalnym,
• nieprawidłowe położenie dziecka lub nieprawidłowe ułożenie główki,
• bradykardia płodu niereagująca na leczenie lub nawracająca,
• przedwczesne odklejenie się łożyska,
• niewspółmierność porodowa (duży płód lub wady anatomiczne macicy),
• wypadnięcie pępowiny,
• podejrzenie pęknięcia macicy,
• wady wrodzone płodu mogące utrudniać przebieg porodu,
• ciężki stan przedrzucawkowy lub zagrażająca rzucawka.

Wskazaniem do cięcia cesarskiego jest również ciąża mnoga jednokosmówkowa jednoowodniowa. Zabieg jest konieczny również, gdy pierwsze dziecko nie jest ułożone główkowo. W przypadku porodu przedwczesnego operacja jest konieczna, gdy poród siłami natury stanowi zagrożenie dla dziecka.

Warto przy tym wspomnieć, że cięcia cesarskie może być zarówno planowe, jak i pilne, wykonywane gdy występuje potencjalne zagrożenie życia lub zdrowia matki lub płodu, jak i nagłe, przeprowadzane z powodu bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia mamy lub dziecka.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.