Trwa ładowanie...

Energetyki – szkodliwość, skład, działanie i skutki uboczne

Avatar placeholder
Monika Grudzińska 09.01.2023 11:35
Energetyki to napoje o działaniu pobudzającym.
Energetyki to napoje o działaniu pobudzającym. (Adobe Stock)

Energetyki to napoje energetyczne, które mają pobudzać, dodawać energii oraz poprawiać koncentrację. Zwykle są smaczne, gazowane i bezalkoholowe, stąd bywają nadużywane i spożywane nie tylko przez dorosłych, ale także młodzież i dzieci. Wiąże się to z wieloma zagrożeniami. Czy energetyki szkodzą? Jakie wywołują działania niepożądane?

spis treści

1. Co to są energetyki?

Energetyki to napoje energetyczne (ang. energy drink), które mają działanie pobudzające. Najczęściej zawierają kofeinę, taurynę i guaranę oraz dodatki. Zwykle są gazowane i bezalkoholowe. Wprowadzono je na rynek w Stanach Zjednoczonych pod koniec lat 40. XX wieku. W Europie pojawiły się w latach 80. XX wieku.

Dostępne są także energy shots oraz energy sheets rozpuszczające się na języku. Energetyki bywają mylone z napojami izotonicznymi. Te mają jednak inne działanie.

Zobacz film: "Rak prostaty. Historia Stanisława"

Jak działają energetyki? Ich zadaniem jest:

  • pobudzenie organizmu do aktywności,
  • przeciwdziałanie zmęczeniu,
  • poprawa koncentracji,
  • polepszenie nastroju,
  • zwiększenie wydolności,
  • przyspieszenie metabolizmu,
  • dostarczenia energii po krótkotrwałym i bardzo intensywnym wysiłku fizycznym.

Od ilu lat można pić energetyki? Napoje energetyczne przeznaczone są dla osób dorosłych wyłącznie w sytuacjach awaryjnych: podczas intensywnej pracy umysłowej, przed ważnym egzaminem lub w czasie męczącej, długiej podróży.

2. Energetyki – skład i działanie

Co zawierają energetyki? W skład napojów energetyzujących wchodzi:

  • kofeina. Przeciętnie w puszcze napoju, to jest 250 ml, znajduje się od 80 do 120 mg kofeiny (w porcji 100 ml znajduje się od około 30 do 50 mg kofeiny),
  • tauryna, zwykle w ilości od 400 do 420 mg na 100 ml produktu,
  • guarana. To ekstrakt roślinny pozyskiwany z południowoamerykańskiej rośliny Paulinia guaran, która słynie z najwyższej zawartości kofeiny. Gram guarany równa się blisko 40 mg kofeiny,
  • inozytol,
  • cukry proste,
  • substancje aromatyzujące,
  • dwutlenek węgla,
  • substancje konserwujące
  • witaminy z grupy B,
  • regulatory kwasowości.

3. Czy energetyki szkodzą?

Substancje zawarte w energetykach nie są szkodliwe, choć mogą nie być obojętne dla zdrowia. Problem jest ich charakter, ale także ilości i proporcje. Na przykład zdrowe osoby po zażyciu niewielkiej ilości kofeiny mogą odczuć jedynie jej pozytywne skutki.

Dostarczenie substancji w zbyt dużych ilościach może mieć za to nieprzyjemne konsekwencje. Podobnie jest z cukrami prostymi – nie muszą szkodzić, ale mogą odbić się na zdrowiu.

Z kolei konserwanty, regulatory kwasowości, substancje aromatyzujące i inne sztuczne dodatki obecne nawet w niewielkich ilościach nie są w diecie pożądane. Mogą szkodzić, wywołując choćby reakcje alergiczne czy prowadząc do rozwoju wrzodów żołądka.

4. Napoje energetyczne - skutki uboczne

Co robią energetyki z organizmem? Efekt działania – zarówno zamierzony, jak i niezamierzony - zawartych w nim substancji zależy od spożytej dawki, wrażliwości organizmu, stanu zdrowia oraz wieku.

Energetyki przyjmowane w dużych ilościach przez dzieci, młodzież i osoby o niskiej masie ciała mogą szybko doprowadzić do przekroczenia dawek składników napojów, co może być szkodliwe.

Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi po spożyciu napojów energetyzujących są:

  • palpitacje serca lub tachykardia,
  • wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
  • rozdrażnienie, niepokój, napady lęku,
  • bezsenność, skrócenie czasu snu i pogorszenie jego jakości, co prowadzi do przemęczenia i osłabiania organizmu,
  • zatrucie organizmu,
  • zawroty głowy,
  • nudności, wymioty,
  • zaburzenia koordynacji ruchowej,
  • zaburzenia procesu tworzenia kości u dzieci i młodzieży (kofeina negatywnie wpływa na gospodarkę wapniową),
  • zaburzenia rozwoju układu nerwowego u dzieci i młodzieży,
  • problemy żołądkowe,
  • ból w klatce piersiowej,
  • odwodnienie, gdy energetyki są spożywane podczas intensywnego wysiłku fizycznego w gorącym środowisku. Ma to związek z tym, że kofeina pobudza wydalanie moczu,
  • niszczenie szkliwa, ze względu na wysoką zawartość cukru przy jednoczesnym niskim pH,
  • nadwagi, otyłości, zaburzeń i chorób, takich jak insulinooporność czy cukrzyca, za co odpowiada spożywanie dużej ilości kalorii w postaci węglowodanów prostych. Energetyki cechują się wysokim poziomem cukru, z czego wynika ich kaloryczność na poziomie 50 kcal na 100 ml.

Energetyki a zdrowie - przeciwwskazania

Jeśli chodzi o kwestię energetyki a zdrowie, niektórzy powinni na nie uważać szczególnie. O ile osoby dorosłe i zdrowe nie powinny jedynie spożywać ich zbyt często, sięganie po napoje energetyczne jest niedopuszczalne w przypadku dzieci i młodzieży, a także osób zmagający się z chorobami sercowo-naczyniowymi, schorzeniami nerek, wątroby, układu nerwowego, cukrzycą, migrenami czy nadczynnością tarczycy. Napoje tego typu nie powinny być spożywane również przez kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze