Energetyki – szkodliwość, skład, działanie i skutki uboczne

Energetyki to napoje energetyczne, które mają pobudzać, dodawać energii oraz poprawiać koncentrację. Zwykle są smaczne, gazowane i bezalkoholowe, stąd bywają nadużywane i spożywane nie tylko przez dorosłych, ale także młodzież i dzieci. Wiąże się to z wieloma zagrożeniami. Czy energetyki szkodzą? Jakie wywołują działania niepożądane?

1. Co to są energetyki?

Energetyki to napoje energetyczne (ang. energy drink), które mają działanie pobudzające. Najczęściej zawierają kofeinę, taurynę i guaranę oraz dodatki. Zwykle są gazowane i bezalkoholowe. Wprowadzono je na rynek w Stanach Zjednoczonych pod koniec lat 40. XX wieku. W Europie pojawiły się w latach 80. XX wieku.

Dostępne są także energy shots oraz energy sheets rozpuszczające się na języku. Energetyki bywają mylone z napojami izotonicznymi. Te mają jednak inne działanie.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Jak działają energetyki? Ich zadaniem jest:

• pobudzenie organizmu do aktywności,
• przeciwdziałanie zmęczeniu,
• poprawa koncentracji,
• polepszenie nastroju,
• zwiększenie wydolności,
• przyspieszenie metabolizmu,
• dostarczenia energii po krótkotrwałym i bardzo intensywnym wysiłku fizycznym.

Od ilu lat można pić energetyki? Napoje energetyczne przeznaczone są dla osób dorosłych wyłącznie w sytuacjach awaryjnych: podczas intensywnej pracy umysłowej, przed ważnym egzaminem lub w czasie męczącej, długiej podróży.

2. Energetyki – skład i działanie

Co zawierają energetyki? W skład napojów energetyzujących wchodzi:

• kofeina. Przeciętnie w puszcze napoju, to jest 250 ml, znajduje się od 80 do 120 mg kofeiny (w porcji 100 ml znajduje się od około 30 do 50 mg kofeiny),
• tauryna, zwykle w ilości od 400 do 420 mg na 100 ml produktu,
• guarana. To ekstrakt roślinny pozyskiwany z południowoamerykańskiej rośliny Paulinia guaran, która słynie z najwyższej zawartości kofeiny. Gram guarany równa się blisko 40 mg kofeiny,
• inozytol,
• cukry proste,
• substancje aromatyzujące,
• dwutlenek węgla,
• substancje konserwujące
• witaminy z grupy B,
• regulatory kwasowości.

3. Czy energetyki szkodzą?

Substancje zawarte w energetykach nie są szkodliwe, choć mogą nie być obojętne dla zdrowia. Problem jest ich charakter, ale także ilości i proporcje. Na przykład zdrowe osoby po zażyciu niewielkiej ilości kofeiny mogą odczuć jedynie jej pozytywne skutki.

Dostarczenie substancji w zbyt dużych ilościach może mieć za to nieprzyjemne konsekwencje. Podobnie jest z cukrami prostymi – nie muszą szkodzić, ale mogą odbić się na zdrowiu.

Z kolei konserwanty, regulatory kwasowości, substancje aromatyzujące i inne sztuczne dodatki obecne nawet w niewielkich ilościach nie są w diecie pożądane. Mogą szkodzić, wywołując choćby reakcje alergiczne czy prowadząc do rozwoju wrzodów żołądka.

4. Napoje energetyczne - skutki uboczne

Co robią energetyki z organizmem? Efekt działania – zarówno zamierzony, jak i niezamierzony - zawartych w nim substancji zależy od spożytej dawki, wrażliwości organizmu, stanu zdrowia oraz wieku.

Energetyki przyjmowane w dużych ilościach przez dzieci, młodzież i osoby o niskiej masie ciała mogą szybko doprowadzić do przekroczenia dawek składników napojów, co może być szkodliwe.

Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi po spożyciu napojów energetyzujących są:

• palpitacje serca lub tachykardia,
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
• rozdrażnienie, niepokój, napady lęku,
• bezsenność, skrócenie czasu snu i pogorszenie jego jakości, co prowadzi do przemęczenia i osłabiania organizmu,
• zatrucie organizmu,
• zawroty głowy,
• nudności, wymioty,
• zaburzenia koordynacji ruchowej,
• zaburzenia procesu tworzenia kości u dzieci i młodzieży (kofeina negatywnie wpływa na gospodarkę wapniową),
• zaburzenia rozwoju układu nerwowego u dzieci i młodzieży,
• problemy żołądkowe,
• ból w klatce piersiowej,
• odwodnienie, gdy energetyki są spożywane podczas intensywnego wysiłku fizycznego w gorącym środowisku. Ma to związek z tym, że kofeina pobudza wydalanie moczu,
• niszczenie szkliwa, ze względu na wysoką zawartość cukru przy jednoczesnym niskim pH,
• nadwagi, otyłości, zaburzeń i chorób, takich jak insulinooporność czy cukrzyca, za co odpowiada spożywanie dużej ilości kalorii w postaci węglowodanów prostych. Energetyki cechują się wysokim poziomem cukru, z czego wynika ich kaloryczność na poziomie 50 kcal na 100 ml.

Energetyki a zdrowie - przeciwwskazania

Jeśli chodzi o kwestię energetyki a zdrowie, niektórzy powinni na nie uważać szczególnie. O ile osoby dorosłe i zdrowe nie powinny jedynie spożywać ich zbyt często, sięganie po napoje energetyczne jest niedopuszczalne w przypadku dzieci i młodzieży, a także osób zmagający się z chorobami sercowo-naczyniowymi, schorzeniami nerek, wątroby, układu nerwowego, cukrzycą, migrenami czy nadczynnością tarczycy. Napoje tego typu nie powinny być spożywane również przez kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.