Erytrocytopenia – przyczyny, objawy i leczenie
Erytrocytopenia to stan, gdy poziom erytrocytów znajduje się poniżej przyjętej normy. Najczęściej sygnalizuje to problem z niedokrwistością. Etiologię zmian dzieli się na kilka grup, wśród których znajdą się różne choroby wywołujące anemię i niedotlenienie organizmu. Co zabija czerwone krwinki? Jakie to wywołuje objawy? Na czym polega leczenie?
1. Co to jest erytrocytopenia?
Erytrocytopenia oznacza zaniżony poziom krwinek czerwonych we krwi. Choć zakresy wartości prawidłowych wyników dla stężenia elementów morfotycznych mogą być zróżnicowane w zależności od laboratorium, w którym wykonano badania, przyjmuje się, że norma erytrocytów wynosi:
- dla kobiet 3,5 – 5,2 mln/mm³,
- dla mężczyzn 4,2 – 5,4 mln/mm³,
- dla dzieci 3,5 – 5,4 mln/mm³.
Podwyższone stężenie krwinek czerwonych to z kolei erytrocytoza. Gdy poziom erytrocytów przekracza ustaloną normę, mówi się o nadkrwistości.
Od czego za dużo krwinek czerwonych? To stan typowy dla osób przebywających przez dłuższy czas na dużych wysokościach, trenujących sporty wyczynowe, wykonujących ciężką pracę fizyczną oraz nałogowych palaczy. Erytrocyty za wysokie mogą także wskazywać na wadę serca, przewlekłą chorobę płuc lub chorobę nowotworową bądź rozrostową szpiku (np. czerwienica prawdziwa).
2. Czym są erytrocyty?
Erytrocyty, znane także jako czerwone ciałka krwi, należą do tak zwanych elementów morfotycznych krwi. Zalicza się do nich także leukocyty (krwinki białe) oraz trombocyty (płytki krwi). Pojęcie erytrocyty pochodzi z greki, gdzie erythros oznacza czerwony, a kytos – komórka.
Niemal wszystkie krwinki czerwone produkowane są w szpiku kostnym czerwonym obecnym w kościach płaskich i nasadach kości długich, do czego niezbędne są mikro- i makroelementy, takie jak żelazo, witamina B12 i kwas foliowy.
Czerwone krwinki są dwuwklęsłe i nie mają jądra komórkowego, co oznacza, że nie są w stanie dzielić się ani samonaprawiać. Cykl życia erytrocytów trwa około 120 dni. Po tym czasie są rozkładane przez organizm – w śledzionie i wątrobie. Oznacza to, że organizm musi nieustannie produkować nowe.
Głównym zadaniem czerwonych krwinek jest transport cząsteczek tlenu z płuc do wszystkich tkanek organizmu, a także transportowanie dwutlenku węgla z tkanek do płuc celem jego wydalenia do powietrza atmosferycznego. Proces ten jest możliwy dzięki obecności w krwinkach hemoglobiny.
3. Wskazania do badania poziomu erytrocytów
Wskazaniem do badania ilości czerwonych krwinek jest zwłaszcza podejrzenie niedokrwistości, schorzeń szpiku kostnego, nowotworów niedotlenienia.
Poziom erytrocytów oznacza się podczas wykonywania morfologii krwi. To podstawowe badanie laboratoryjne zlecany przez lekarzy różnych specjalności, zarówno w profilaktyce, diagnostyce, a także leczeniu.
Do badania potrzebna jest pełna krew żylna, którą pobiera się w zgięciu łokciowym. Udając się na badanie do laboratorium trzeba pamiętać, że:
- morfologię wykonuje się na czczo i zawsze rano, ponieważ później niektóre parametry mogą ulec zmianie,
- dzień przed badaniem warto zadbać o prawidłowe przygotowanie, czyli pić wodę, za to unikać kawy i napojów alkoholowych,
- dzień przed badaniem należy ograniczyć aktywność fizyczną,
- nie określać poziomu erytrocytów podczas menstruacji.
Krwinki czerwone w wynikach laboratoryjnych oznaczane są symbolem RBC (red blond cells).
4. Przyczyny erytrocytopenii
Erytrocyty za niskie mają różne przyczyny. Sytuacja, gdy są poniżej lub powyżej normy, najczęściej związana jest z anemią, niedotlenieniem lub odwodnieniem organizmu.
Za niski poziom erytrocytów może wskazywać na niedokrwistość, czyli anemię wywołaną przez:
- niedobór żelaza,
- utratę dużej ilości krwi, za co odpowiada uraz lub krwawienie do przewodu pokarmowego, krwotok wewnętrzny,
- zaburzenia produkcji czerwonych krwinek, co jest spowodowane niedoborem składników niezbędnych do produkcji erytrocytów (żelaza, witaminy B6, B12, kwasu foliowego) lub upośledzeniem ich wchłaniania,
- skrócony czas życia erytrocytów, co wiąże się wadliwą budową krwinek, zaburzonym procesem syntezy prawidłowej hemoglobiny czy nieprawidłową reakcją immunologiczną organizmu,
- choroby przewlekłe (choroby nerek, reumatoidalne zapalenie stawów),
- wady wrodzone,
- przewodnienie organizmu,
- ciążę (zaniżone erytrocyty w ciąży mogą wskazywać na niedokrwistość lub stan anemii fizjologicznej, którą wykrywa się u około niemal połowy ciężarnych),
- uszkodzenie szpiku,
- nowotwór, białaczkę,
- chemioterapię,
- leki (takie jak np. chinidyna, chloramfenikol, hydantoina).
5. Objawy erytrocytopenii
Objawy erytrocytopenii zależą od przyczyny nieprawidłowości, ponieważ niedobór erytrocytów prowadzi do niedotlenienia komórek organizmu, typowo pojawia się:
- osłabienie, przewlekłe zmęczenie, senność,
- spadek koncentracji, problemy z pamięcią,
- przesuszenie skóry,
- bladość powłok skórnych,
- zawroty i nawracające bóle głowy,
- nieregularne lub szybkie bicie serca, ból w klatce piersiowej.
6. Leczenie erytrocytopenii
Czy istnieją domowe sposoby na zwiększenie czerwonych krwinek. Tak. Aby utrzymać czerwone krwinki na prawidłowym poziomie i nie dopuszczać do erytrocytopenii, trzeba dbać o prawidłową dietę, zasobną w:
- żelazo,
- witaminę C,
- kwas foliowy,
- witaminy z grupy B.
Po konsultacji z lekarzem można sięgać po suplementy diety wspierające produkcję krwi.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.