Fakty i mity na temat probiotyków. Jak wybrać odpowiedni dla swoich potrzeb?

Probiotyki w ostatnich latach zyskały na popularności. Mówi się o nich dużo i przypisuje się im prozdrowotne właściwości. Czy jednak każdy probiotyk tak działa? Jak dużo jest ich w kiszonkach? I co na ich temat mówi nauka?

1. Probiotyki – co musisz wiedzieć?

Z pojęciem probiotyku ściśle związany jest mikrobiom jelitowy. To bardzo złożony ekosystem, na który składa się od 500 do 1000 różnych gatunków wirusów, bakterii, grzybów i pierwotniaków [1]. Dzieli się je na komensalne, symbiotyczne i patogenne.

Szacuje się, że na powierzchni jelit, wynoszącej 300-400 m2, występuje około 1013-1014 bakterii, głównie w jelicie grubym. Jest to liczba 10 razy większa od liczby wszystkich ludzkich komórek [2].

Zadaniem bakterii jelitowych jest rozkład substancji pokarmowych w okrężnicy. Biorą też udział w produkcji witamin oraz hormonów. Stymulują ponadto układ odpornościowy i komunikują się z mózgiem za pomocą tak zwanej osi mikrobiota-jelita-mózg. Jest to dwukierunkowa komunikacja między układem nerwowym a drobnoustrojami znajdującymi się w okrężnicy.

U wielu z nas z powodu stresu, choroby czy nieprawidłowej diety dochodzi do intensywnego namnażania szkodliwych bakterii (dysbioza). Wzrasta wówczas stężenie produkowanych przez nie substancji toksycznych (m.in. amoniaku, azotynów, amin), ale też uszkodzenia kosmków jelitowych i pogrubienia ścian jelit, co może prowadzić do powstania licznych problemów jelitowych (wzdęcia, biegunki, zaparcia i niestrawność) [2].

W ich złagodzeniu pomóc mogą probiotyki, czyli żywe mikroorganizmy, które spożywane w odpowiednich ilościach, mogą przynieść korzyści zdrowotne. Nie bez powodu nazywa się je "dobrymi bakteriami", pomagają bowiem utrzymać równowagę mikrobioty jelitowej.

Dostępnych jest wiele różnych rodzajów probiotyków, które mogą wpływać na różne aspekty zdrowia, od wspierania układu trawiennego po wzmacnianie odporności (mogą m.in. wytwarzać substancje o działaniu przeciwdrobnoustrojowym).

2. Najpopularniejsze mity o probiotykach

Popularność probiotyków sprawiła, że na ich temat z prędkością światła rozprzestrzeniło się mnóstwo błędnych przekonań. Wiele z nich jest powielanych, a ich pojawienie się wynika z braku aktualizowania wiedzy na temat "dobrych" bakterii. O czym najczęściej można usłyszeć?

2.1. Probiotyki wystarczą, by przywrócić równowagę mikrobioty jelitowej

Sam probiotyk, nawet najlepszej jakości, nie pomoże, jeśli stosowanie go nie będzie współgrało ze zdrowym stylem życia.

Prawdą jest, że drobnoustroje probiotyczne wywierają przejściowy, zmienny oraz zindywidualizowany wpływ na strukturę i funkcję mikrobiomu jelita. W ten sposób pozytywnie wpływają na ekosystem jelit.

Kiedy przechodzą przez układ pokarmowy, szczepy drobnoustrojów probiotycznych i wytwarzane przez nie metabolity mogą oddziaływać z komórkami układu immunologicznego, komórkami nabłonka jelitowego, mikrobiotą gospodarza oraz składnikami diety. To ich główne zadanie, które niesie ze sobą prozdrowotne korzyści, m.in. poprawę trawienia, wsparcie odporności, eliminację zaparć, lepsze samopoczucie.

Probiotyki na jelita to jednak zbyt mało, by odbudować równowagę mikrobioty jelitowej. Istotna jest również dieta. Im mniej przetworzona, tym lepiej. Powinna być bogata w produkty probiotyczne, czyli kiszonki, jogurty z żywymi kulturami bakterii i kefiry. Nie bez znaczenia jest również aktywność fizyczna.

2.2. Probiotyki wieloszczepowe są lepszym wyborem niż jednoszczepowe

Proszenie w aptece o "jakiś" probiotyk na jelita, to jak proszenie się o problemy. A to dlatego, że probiotyki powinno się dobierać indywidualnie, zgodnie z potrzebami organizmu. Inne probiotyki będą potrzebne dziecku, które przyszło na świat drogą cesarskiego cięcia, a inne jego mamie cierpiącej na IBS.

W zależności od problemów, z jakimi się zmagamy, skuteczny może okazać się probiotyk jednoszczepowy (zawierający jeden szczep bakterii, np. Lactobacillus acidophilus) albo wieloszczepowy (mający kilka różnych szczepów bakterii w składzie). Nie ma jednego probiotyku, który byłby uniwersalnym, najlepszym wyborem dla wszystkich.

2.3. Probiotyki po cięciu cesarskim są niepotrzebne

Proces kolonizacji układu pokarmowego dziecka bakteriami jelitowymi zaczyna się w trakcie porodu. Nie bez znaczenia jest jednak droga przyjścia dziecka na świat, bo trzeba wiedzieć, iż tylko poród naturalny jest w stanie odpowiednio zasilić jelita noworodka w "dobre" bakterie.

Mikrobiom dzieci urodzonych przez cięcie cesarskie jest bowiem często zdominowany przez bakterie ze skóry matki i środowiska szpitalnego. Co więcej, kolonizacja przewodu pokarmowego przez Bifidobacterium, bakterię szczególnie ważną dla zachowania zdrowia, u noworodków urodzonych przez cięcie cesarskie jest opóźniona o 180 dni w porównaniu z noworodkami urodzonymi fizjologicznie [3].

Warto zatem porozmawiać z pediatrą o odpowiedniej probiotykoterapii dla dziecka.

2.4. Przy SIBO należy unikać szczepów probiotycznych z rodzaju Lactobacillus, bezpieczne są tylko Bifidobacterie

SIBO (inaczej przerost flory bakteryjnej w jelicie cienkim) wywołuje wiele uciążliwych dolegliwości (bóle brzucha, mdłości, wzdęcia, gazy, biegunki oraz ogólne zmęczenie). Kilka lat temu postawiono tezę, że nasilać je mogą bakterie z rodzaju Lactobacillus, stąd zaczęto ich unikać. A przecież to najliczniejsze bakterie w normalnym zdrowym jelicie cienkim, które wspierają barierę jelitową.

W innym badaniu (dokładniejszym i bardziej rzetelnym) wykazano, że terapia probiotykami zarówno z rodziny Lactobacillus, jak i Bifidobacterium jest bezpieczna, redukuje dolegliwości bólowe, poprawia konsystencję i częstotliwość oddawania stolca oraz zmniejsza stężenia wodoru w testach oddechowych (co świadczy o spadku liczby bakterii w jelicie cienkim).

Warto więc dobrać probiotykoterapię biorąc pod uwagę konkretne objawy pacjenta i jego samopoczucie.

2.5. Kiszonki to naturalny probiotyk

O tym, że kiszonki są zdrowe, wiadomo od dawna. Nikt też nie chce podważać tej tezy. Twierdzenie jednak, że kiszonki i fermentowane produkty mleczne stanowią najlepsze źródło probiotyków, jest nieprawdziwe.

Po pierwsze dlatego, że produkty kiszone nie spełniają kryteriów ustalonych przez światowych ekspertów w dziedzinie probiotyków, które dany szczep drobnoustroju musi spełnić, aby można go było nazwać probiotykiem.

Po drugie, bakterie kwasu mlekowego zawarte w kiszonkach czy fermentowanych produktach nabiałowych są czymś zupełnie innym niż wyizolowane z przewodu pokarmowego zdrowego człowieka szczepy drobnoustrojów probiotycznych (te mają udokumentowane właściwości prozdrowotne i posiadają zdolność do czasowej kolonizacji śluzówek).

Drobnoustroje obecne w kiszonkach bardzo szybko opuszczają układ pokarmowy i choć są bardzo zdrowe, nie będą w stanie pomóc nam tak, jak odpowiednio dobrana suplementacja probiotyczna.

3. Naukowe potwierdzenie korzyści z probiotyków

Na przestrzeni lat probiotyki poddano wielu badaniom. W ocenie ich skuteczności zastosowanie znajdują badania z randomizacją, gdzie do grupy badanej kwalifikuje się losowo pacjentów, którym podaje się nowy lek, a do grupy kontrolnej pacjentów, którzy otrzymują placebo lub są leczeni standardowo, oraz metaanalizy (ilościowe podsumowanie wszystkich dostępnych, wiarygodnych badań klinicznych, dotyczących tego samego zagadnienia).

Na ich podstawie dowiedziono, że probiotyki mogą pomóc w terapii i złagodzić objawy m.in. zespołu jelita drażliwego (IBS), gdzie korzyści przynosi kombinacja probiotyków Bifidobacterium i Lactobacillus, a także ostrej biegunki infekcyjnej (przy zastosowaniu probiotyków L. rhamnosus i S. boulardii) [2].

W przypadku IBS pomóc też może szczep Bacillus coagulans NORDBIOTIC™ BC300 (jako jedyny producent na polskim rynku posiada go Health Labs Care).

To probiotyk dla dorosłych o udowodnionej skuteczności. Randomizowane podwójnie ślepe badanie kontrolowane placebo, w którym wzięło udział 120 pacjentów, u których zdiagnozowano IBS, wykazało, że szczep Bacillus coagulans BC300 przyczynił się do zmniejszenia nasilenia objawów. Efekty przyjmowania szczepu utrzymywały się nawet 4 tygodnie po zakończeniu stosowania.

4. Jak wybrać odpowiednie probiotyki?

Obecnie na rynku znajdziemy mnóstwo probiotyków. Zawierają różne szczepy bakterii i różne ich ilości. Podkreślmy jednak raz jeszcze: "jakiś" probiotyk nie pomoże. By spełnił on swoją funkcję (przyczynił się do poprawy zdrowia) powinien być dobrany do indywidualnych potrzeb, czyli konkretnych problemów jelitowych. Taki produkt musi też być przebadany, a na etykiecie powinniśmy znaleźć skład, rodzaj, gatunek i symbol szczepu.

Warunki te spełniają probiotyki od Health Labs Care:

• ProbioticMe (dobry probiotyk na jelita przy antybiotykoterapii lub po jej zakończeniu) – wspiera różnorodność mikrobioty jelitowej. Zawiera drożdże i bakterie, które poprawiają procesy trawienne i chronią jelita przed bakteriami chorobotwórczymi. Towarzyszy im składnik prebiotyczny będący pożywką dla bakterii probiotycznych (co pobudza ich wzrost w jelitach).
• ProbioticMe Advanced (polecany po długotrwałej antybiotykoterapii, ale też przy mocnym wyjałowieniu jelit towarzyszącym stanom zapalnym, wrzodom czy refluksowi) – zawiera aż 25 mld kolonii bakterii i drożdży wspierających mikrobiotę jelitową (w tym mieszankę szczepów Bacillus subtilis, Bacillus clausii, Bacillus coagulans, stosowaną w zapobieganiu objawów dyskomfortu żołądkowo-jelitowego).
• ProbioticMe IBS – to produkt jednoszczepowy, który wspiera pracę jelit w walce z dolegliwościami takimi jak IBS czy SIBO. Jako jedyny w Polsce ma w składzie szczep Bacillus coagulans NORDBIOTIC™ BC300, będący przedmiotem wielu badań naukowych (m.in. na populacji polskiej), które dowiodły, że podawanie go osobom cierpiącym z powodu IBS wpływa pozytywnie na obniżenie objawów takich jak biegunki i bóle brzucha.
• ProbioticMe No.2 – to synbiotyk, w którym składnik prebiotyczny jest pożywką dla bakterii probiotycznych. Zawiera aż siedem szczepów bakterii z rodzaju: Bifidobacterium, Lacticaseibacillus, Lactiplantibacillu, Streptococcus oraz Lactobacillus, a także błonnik akacjowy INAVEA™ PURE ACACIA. Jest odpowiedni dla osób zmagających się z bólami brzucha, zaparciami i brakiem regularności wypróżnień. Można go stosować wymiennie z suplementem diety ProbioticMe, dbając tym o różnorodność mikrobioty jelitowej.

Stosowanie probiotyków może pomóc naszym jelitom wrócić do równowagi. By jednak było to możliwe, trzeba uzbroić się w najnowszą wiedzę z tego zakresu, nie ulegać powielanym mitom oraz wybrać najlepsze probiotyki, które pomogą zachować zdrowie jelit i odbudować odporność. Sprawdź więc ofertę Health Labs Care i wybierz probiotyk dostosowany do swoich potrzeb.

Suplement diety. Zawiera składniki, które wspomagają funkcje organizmu poprzez uzupełnienie normalnej diety. Nie ma właściwości leczniczych.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.