Fotodermatoza

Promieniowanie słoneczne dzieli się na promienie widoczne (krótsze) i promienie niewidoczne, zwane ultrafioletowym (UVR). Promieniowanie UVR może być odpowiedzialne za pojawiającą się opaleniznę, lecz także za oparzenia słoneczne, jak i raka skóry. Wyróżnia się dwa rodzaje UVR – promienie UVB (krótkie) i promienie UVA (dłuższe). U pacjenta może pojawić się fotouczulenie na jeden rodzaj promieniowania (np. na UVB) lub na więcej. Jednak najczęściej pojawiającą się fotoalergią jest nadwrażliwość na promieniowanie UVA.

Niezależnie od tego, czy jest się uczulonym na promieniowanie słoneczne, czy nie - zaleca się, aby każdy chronił swoją skórę przed nadmiarem słońca. W tym celu należy stosować odpowiednie kosmetyki oraz nie przesadzać z dawką słońca.

Można wyróżnić cztery grupy chorób. Wskazują one na pochodzenie schorzenia.

1. Fotodermatoza idiopatyczna – przyczyny nie są dokładnie poznane, diagnozowana jest zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Przykładami tego rodzaju fotodermatozy są: pokrzywka słoneczna, przewlekłe zmiany posłoneczne.
2. Fotodermatoza genetyczna – są to choroby uwarunkowane genetycznie, z którymi rodzą się dzieci. Wynikają z mutacji genów. Przykładami są: zespół Blooma, zespół Cockayne'a, zespól Rothmunda-Thompsona, schorzenie skóry zwane skórą pergaminową.
3. Fotodermatoza metaboliczna – przyczynami tego rodzaju chorób skórnych są nieprawidłowości metaboliczne i wahania biochemiczne w organizmie. Najczęściej występującą fotodermatozą metaboliczną jest porfiria, wynikająca z zaburzeń działania enzymów. W chorobie stężenie porfiryn w skórze jest zwiększone. Innym przykładem jest pelagra, zwana rumieniem lombardzkim, spowodowana niedoborem witamin z grupy B, nasilająca się wiosną i latem.
4. Fotodermatoza egzogenna – fotowrażliwość spowodowana jest kontaktem z substancją wykazującą fototoksyczność, czyli taką substancją, która zwiększa wrażliwość organizmu na alergię słoneczną. Fototoksyczne właściwości mogą mieć niektóre leki (zawierające np. tetracykliny, sulfonamidy), kosmetyki, rośliny, np. dziurawiec czy ruta, chemikalia, farby do włosów.

Promieniowanie UV, zwłaszcza w zbyt dużej dawce, może wywołać następujące choroby skóry:

• chorobę Dariera,
• opryszczkę zwykłą,
• toczeń rumieniowaty układowy,
• trądzik różowaty,
• bielactwo nabyte,
• pemfigoid,
• pęcherzycę liściastą.

Nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne potwierdza się badaniami, podczas których sztuczne promieniowanie z różnych źródeł i o różnym natężeniu kierowane jest na fragment ciała, który jest następnie obserwowany. Badania, które się wykonuje, to:

• próby rumieniowe,
• próby świetlne,
• próby fototoksyczne,
• fototesty płatkowe.

Osoby z wyżej wymienionym chorobami muszą chronić swoją skórę, np. unikając wychodzenia na zewnątrz, kiedy dawka wysyłanego promieniowania jest największa i używając odpowiedniego kremu z wysokim filtrem. Niestety, dość często się okazuje, że dobranie odpowiedniego kosmetyku nie jest łatwe, ponieważ skóra również na krem reaguje alergią.

Źródła

1. Leki a wrażliwość na słońce
2. Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H. Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3715-9
3. Kaszuba A. (red.), Dermatologia - diagnostyka różnicowa, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-039-9
4. Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, ISBN 978-83-200-4154-5