Gemcytabina – działanie, zastosowanie, wskazania i skutki uboczne

Gemcytabina jest lekiem przeciwnowotworowym wykorzystywanym do leczenia niektórych opornych form chłoniaków. Stosuje się go w monoterapii i leczeniu skojarzonym wielu nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca, rak piersi, jajnika czy pęcherza moczowego. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest gemcytabina?

Gemcytabina to organiczny związek chemiczny i lek cytostatyczny stosowany w przebiegu leczenia niektórych opornych form chłoniaków. Preparat posiada oznaczenie Lz (lecznictwo zamknięte). Oznacza to, że można go stosować wyłącznie na oddziałach szpitalnych.

Gemcytabina może być przepisana wyłącznie przez lekarza wykwalifikowanego w stosowaniu chemioterapii przeciwnowotworowej. Nie można jej kupić w aptece. Cena gemcytabiny wynosi około 100 złotych za fiolkę zawierającą 20 ml leku.

Zobacz film: "Nietypowe objawy chłoniaka"

Preparaty na rynku polskim zawierające gemcytabinę to:

• Gemcit: proszek do sporządzania roztworu do infuzji,
• Gemcitabinum Accord: koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji,
• Gemsol: koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji.

2. Zastosowanie gemcytabiny

Gemcytabina w monoterapii lub leczeniu skojarzonym wskazana jest w leczeniu:

• niedrobnokomórkowego raka płuca. Leczenie pierwszego rzutu w skojarzeniu z cisplatyną miejscowo zaawansowanego lub przerzutowego niedrobnokomórkowego raka płuca,
• raka sutka. Leczenie skojarzone z paklitakselem nawrotu miejscowego raka piersi, które nie kwalifikuje się do leczenia operacyjnego lub występuje z przerzutami, po niepowodzeniu leczenia antracyklinami lub w przypadku przeciwwskazań do ich stosowania,
• nabłonkowego raka jajnika, po niepowodzeniu chemioterapii pierwszego rzutu,
• inwazyjnego raka pęcherza moczowego. Leczenie skojarzone z cisplatyną miejscowo zaawansowanego lub przerzutowego raka pęcherza moczowego,
• gruczolakoraka trzustki. Monoterapia miejscowo zaawansowanego lub przerzutowego gruczolakoraka trzustki,
• raka gruczołu krokowego i raku drobnokomórkowym płuc (wskazania niezarejestrowane w Polsce). Specjaliści są zdania, że stosowanie gemcytabiny w monoterapii jest równie skuteczne jak podawanie innych leków tego typu.

3. Dawkowanie leku

Gemcytabina jest bezbarwnym płynem, który jest podawany dożylnie, w 30-minutowym wlewie przez kroplówkę. Preparat rozpuszcza się w 0,9% roztworze chlorku sodu i podaje:

• przez wenflon umieszczony w żyle, zwykle na grzbiecie dłoni,
• przez wkłucie centralne. To nieduża, plastikowa rurka wprowadzona pod skórę do żyły w okolicy obojczyka,
• przez wkłucie obwodowe, przez plastikową rurkę wprowadzoną do żyły w pobliżu zgięcia łokciowego.

Terapia z gemcytabiną może odbywać się zarówno w monoterapii, jak i w leczeniu skojarzonym z innymi lekami przeciwnowotworowymi.

Chemioterapię zwykle podaje się w kilku cyklach przez okres kilku miesięcy. Istnieje wiele różnych schematów dawkowania, co zależy od jednostki chorobowej. W zależności od stopnia toksyczności zawsze rozważa się zmniejszenie dawki w każdym cyklu leczenia. Czas trwania terapii i liczba cykli zależą od rodzaju nowotworu.

Przed podaniem leku bardzo ważne jest, by ustalić liczbę płytek krwi i granulocytów u pacjenta. Przed rozpoczęciem cyklu bezwzględna liczba granulocytów powinna wynosić co najmniej 1500/µl, a liczba płytek krwi 100 000/µl.

4. Działania niepożądane

Należy pamiętać, że leki przeciwnowotworowe cechuje wysoka szkodliwość, dlatego muszą być stosowane pod nadzorem onkologa klinicznego, który posiada odpowiednie doświadczenie w terapii lekami przeciwnowotworowymi.

Każdy pacjent inaczej reaguje na leki przeciwnowotworowe, dlatego skutki uboczne nie dotyczą wszystkich chorych przyjmujących gemcytabinę. U niektórych działania niepożądane manifestują się w niewielkim nasileniu, u innych w większym.

Możliwe działania niepożądane pojawiające się po podaniu gemcytabiny to: senność o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu, duszność, hiperpigmentacja skóry, alergiczne wysypki skórne, nudności i wymioty, zahamowanie czynności szpiku kostnego, zaburzenia wątroby, białkomocz, krwiomocz, śródmiąższowe zapalenie płuc, łysienie, brak łaknienia, ból i zawroty głowy, skurcz oskrzeli, zapalenie i owrzodzenie jamy ustnej.

Przeciwwskazaniem do stosowania gemcytabiny jest nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu oraz okres karmienia piersią. Leku nie należy stosować w ciąży z wyjątkiem sytuacji, gdy leczenie jest bezwzględnie konieczne. Ze względu na brak wystarczających badań oceniających skuteczność i bezpieczeństwo stosowania, lek nie jest zalecany u dzieci i młodzieży.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.