Gemcytabina – działanie, zastosowanie, wskazania i skutki uboczne
Gemcytabina jest lekiem przeciwnowotworowym wykorzystywanym do leczenia niektórych opornych form chłoniaków. Stosuje się go w monoterapii i leczeniu skojarzonym wielu nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca, rak piersi, jajnika czy pęcherza moczowego. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest gemcytabina?
Gemcytabina to organiczny związek chemiczny i lek cytostatyczny stosowany w przebiegu leczenia niektórych opornych form chłoniaków. Preparat posiada oznaczenie Lz (lecznictwo zamknięte). Oznacza to, że można go stosować wyłącznie na oddziałach szpitalnych.
Gemcytabina może być przepisana wyłącznie przez lekarza wykwalifikowanego w stosowaniu chemioterapii przeciwnowotworowej. Nie można jej kupić w aptece. Cena gemcytabiny wynosi około 100 złotych za fiolkę zawierającą 20 ml leku.
Preparaty na rynku polskim zawierające gemcytabinę to:
- Gemcit: proszek do sporządzania roztworu do infuzji,
- Gemcitabinum Accord: koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji,
- Gemsol: koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji.
2. Zastosowanie gemcytabiny
Gemcytabina w monoterapii lub leczeniu skojarzonym wskazana jest w leczeniu:
- niedrobnokomórkowego raka płuca. Leczenie pierwszego rzutu w skojarzeniu z cisplatyną miejscowo zaawansowanego lub przerzutowego niedrobnokomórkowego raka płuca,
- raka sutka. Leczenie skojarzone z paklitakselem nawrotu miejscowego raka piersi, które nie kwalifikuje się do leczenia operacyjnego lub występuje z przerzutami, po niepowodzeniu leczenia antracyklinami lub w przypadku przeciwwskazań do ich stosowania,
- nabłonkowego raka jajnika, po niepowodzeniu chemioterapii pierwszego rzutu,
- inwazyjnego raka pęcherza moczowego. Leczenie skojarzone z cisplatyną miejscowo zaawansowanego lub przerzutowego raka pęcherza moczowego,
- gruczolakoraka trzustki. Monoterapia miejscowo zaawansowanego lub przerzutowego gruczolakoraka trzustki,
- raka gruczołu krokowego i raku drobnokomórkowym płuc (wskazania niezarejestrowane w Polsce). Specjaliści są zdania, że stosowanie gemcytabiny w monoterapii jest równie skuteczne jak podawanie innych leków tego typu.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Dawkowanie leku
Gemcytabina jest bezbarwnym płynem, który jest podawany dożylnie, w 30-minutowym wlewie przez kroplówkę. Preparat rozpuszcza się w 0,9% roztworze chlorku sodu i podaje:
- przez wenflon umieszczony w żyle, zwykle na grzbiecie dłoni,
- przez wkłucie centralne. To nieduża, plastikowa rurka wprowadzona pod skórę do żyły w okolicy obojczyka,
- przez wkłucie obwodowe, przez plastikową rurkę wprowadzoną do żyły w pobliżu zgięcia łokciowego.
Terapia z gemcytabiną może odbywać się zarówno w monoterapii, jak i w leczeniu skojarzonym z innymi lekami przeciwnowotworowymi.
Chemioterapię zwykle podaje się w kilku cyklach przez okres kilku miesięcy. Istnieje wiele różnych schematów dawkowania, co zależy od jednostki chorobowej. W zależności od stopnia toksyczności zawsze rozważa się zmniejszenie dawki w każdym cyklu leczenia. Czas trwania terapii i liczba cykli zależą od rodzaju nowotworu.
Przed podaniem leku bardzo ważne jest, by ustalić liczbę płytek krwi i granulocytów u pacjenta. Przed rozpoczęciem cyklu bezwzględna liczba granulocytów powinna wynosić co najmniej 1500/µl, a liczba płytek krwi 100 000/µl.
4. Działania niepożądane
Należy pamiętać, że leki przeciwnowotworowe cechuje wysoka szkodliwość, dlatego muszą być stosowane pod nadzorem onkologa klinicznego, który posiada odpowiednie doświadczenie w terapii lekami przeciwnowotworowymi.
Każdy pacjent inaczej reaguje na leki przeciwnowotworowe, dlatego skutki uboczne nie dotyczą wszystkich chorych przyjmujących gemcytabinę. U niektórych działania niepożądane manifestują się w niewielkim nasileniu, u innych w większym.
Możliwe działania niepożądane pojawiające się po podaniu gemcytabiny to: senność o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu, duszność, hiperpigmentacja skóry, alergiczne wysypki skórne, nudności i wymioty, zahamowanie czynności szpiku kostnego, zaburzenia wątroby, białkomocz, krwiomocz, śródmiąższowe zapalenie płuc, łysienie, brak łaknienia, ból i zawroty głowy, skurcz oskrzeli, zapalenie i owrzodzenie jamy ustnej.
Przeciwwskazaniem do stosowania gemcytabiny jest nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu oraz okres karmienia piersią. Leku nie należy stosować w ciąży z wyjątkiem sytuacji, gdy leczenie jest bezwzględnie konieczne. Ze względu na brak wystarczających badań oceniających skuteczność i bezpieczeństwo stosowania, lek nie jest zalecany u dzieci i młodzieży.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.