Groźne zakażenie. Prowadzi do marskości i raka wątroby

Wirusowe zapalenie wątroby, znane również jako hepatitis, to infekcja wątroby, gdzie występuje pięć najpowszechniejszych typów: A, B, C, D i E. Każdy z nich różni się sposobem przenoszenia i skutkami zdrowotnymi. I właśnie wokół możliwości zakażenia narosły pewne mity.

Typy A i E rozprzestrzeniają się drogą pokarmową, podobnie jak zatrucia pokarmowe. Można się nimi zarazić przez spożycie zanieczyszczonej wody lub jedzenia. Z kolei hepatitis B, C i D przenoszone są przez kontakt z zakażoną krwią, np. podczas transfuzji, używania wspólnych igieł czy przy porodzie. Typ B i C może też być przekazany drogą płciową, choć rzadziej.

- Wirusy przenoszone przez krew (hepatitis B, C i delta) są bardzo mało prawdopodobne do przeniesienia przez trzymanie się za ręce, pocałunki, wspólne jedzenie itp. - zaznacza Kallis. - To częsty mit. Zakażenie wirusem typu C drogą płciową także należy do rzadkości - dodaje.

Objawy poszczególnych typów zapalenia są zbliżone. Wirusy typu A i E wywołują głównie symptoomy zatrucia pokarmowego, w tym: biegunki, bóle brzucha, ogólne osłabienie, żółtaczka.

Tym B charakteryzuje się złym samopoczuciem, osłabieniem, brakiem apetytu, bólem stawów i mięśni, ciemnym mocz, odbarwionym stolec oraz wzrost ALT. Wspomniany wzrost może być kluczowy dla rozpoznania choroby. - Często wykrywa się to przypadkiem, np. podczas rutynowego badania krwi - dodaje Kallis. - W przypadku utrzymujących się nieprawidłowych wyników prób wątrobowych należy zgłosić się do lekarza rodzinnego lub hepatologa w celu dalszej diagnostyki.

Typ C jest bardzo podstępny. Przez lata może nie dawać objawów. Symptopmy, które mogą świadczyć o tym zapaleniu to m.in.nudności i wymioty oraz biegunki, dolegliwości bólowe w prawym górnym kwadrancie brzucha, żółtaczka, zmęczenie, zgaga.

W przypadku typu D jest podobnie, pojawia się: żółtaczka, zmęczenie i osłabienie, nudności, wymioty, ciemna barwa moczu, bóle w okolicy brzucha.

Zobacz także: Europa w cieniu epidemii WZW. Choroby wątroby zabijają po cichu

Metody leczenia zapalenia wątroby, ale i sposoby zapobiegania są uzależnione od poszczególnego rodzaju. Typy A i E zazwyczaj ustępują samoistnie, a organizm w pełni się regeneruje. Jednak mogą być niebezpieczne dla osób starszych, z obniżoną odpornością. Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia, szczególnie podczas podróży do krajów rozwijających się, należy dbać o higienę żywności i pić tylko czystą wodę.

Należy wspomnieć, że obecnie są dostępne szczepionki przeciwko dwóm pierwszym typom. - Istnieją skuteczne szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, ale nie ma szczepionek przeciwko typom C, D i E – tłumaczy Kallis. – Zakażeniom wirusami przenoszonymi przez krew można jednak zapobiegać, np. poprzez unikanie wspólnego używania igieł u osób przyjmujących narkotyki oraz stosowanie prezerwatyw w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia drogą płciową.

Choć nie ma szczepionki, to leczenie hepatitis C jest bardzo skuteczne, a wskaźnik wyleczeń przekracza 90 proc. - Dostępne są bardzo skuteczne i dobrze tolerowane leki doustne - wyjaśnia ekspertka.

Warto dodać, że przewlekłe formy zapalenia wątroby typu B, C i D mogą prowadzić do marskości wątroby, niewydolności wątroby lub raka wątroby.

Niestety, obecnie nie ma leków, które całkowicie wyleczyłyby zapalenie typu B. - Istnieją jednak bardzo bezpieczne i skuteczne leki, które kontrolują infekcję, zmniejszają ryzyko rozwoju marskości, niewydolności lub raka wątroby - mówi Kallis. - Terapia jest dostępna wyłącznie w specjalistycznych poradniach hepatologicznych i musi być stosowana długoterminowo.

Zobacz także: GIS: Coraz więcej zakażeń WZW A. Oto najlepsza ochrona przed żółtaczką pokarmową

Jak podaje Państwowy Zakład Higieny, w Polsce szacuje się liczbę przewlekle zakażonych typem B na około 1 proc. populacji. Zapadalność jest zbliżona do niektórych krajów zachodnioeuropejskich. Z kolei odsetek zakażonych wirusem HCV, z obecnością HCV-RNA, wynosi ok. 0,5 proc., co odpowiada ok. 165 tys. osób zakażonych. Większość z nich nie jest świadoma zakażenia.

- Uważa się, że spośród tych, którzy zostali zarażeni HCV, 75 proc. rozwija przewlekłe zapalenie wątroby typu C, które jest chorobą postępującą powoli, jednak w ciągu 20-25 lat trwania prowadzi do marskości wątroby. W efekcie wątroba przestaje usuwać toksyny z organizmu, nie przetwarza składników odżywczych, hormonów i leków, a także nie jest w stanie produkować białek regulujących proces krzepnięcia krwi i żółci wspomagającej wchłanianie tłuszczów. Szacuje się, że u 5 proc. osób z marskością wątroby rozwija się rak wątrobowokomórkowy, który jest nowotworem złośliwym - wyjaśniała w rozmowie z WP abcZdrowie prof. dr hab. n. med. Anna Boroń-Kaczmarska, hepatolog i specjalistka chorób zakaźnych.

Raport European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) pokazuje, że w przypadku zapalenia typu A ilość zachorowań w Polsce w 2022 roku wyniosła 110 WZW typu A (zapadalność: 0,6/100 000). W 2025 roku ta liczba wzrosła. W marcu br. zgłoszono ogniska WZW A w województwach: podlaskim (10 przypadków) i lubuskim (20). Liczba zakażeń w kraju podwoiła się w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego.

- Wystarczy napić się lub umyć ręce w skażonej wodzie. Zagrożenie stanowią także np. przypadkowo spożyte niemyte owoce i warzywa, niedogotowane mięso, niepasteryzowane mleko – tłumaczył w rozmowie z WP abcZdrowie prof. dr hab. n med. Jerzy Jaroszewicz, hepatolog, specjalista chorób zakaźnych, prezes Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego.

Co ważne, w Polsce nie diagnozuje się wirusowego zapalenia wątroby typu E, zachorowania dotyczą mieszkańców krajów Azji.

Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. The Independent
2. PZH