Gruczolak cewkowy jelita grubego - przyczyny, objawy i leczenie
Gruczolak cewkowy jelita grubego to łagodny nowotwór, który początkowo nie daje żadnych objawów, jednak z czasem może przekształcić w zmianę złośliwą. To dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, pozwalające zdiagnozować zmiany i podjąć ich leczenie. Co warto wiedzieć o gruczolaku cewkowym jelita grubego?
1. Co to jest gruczolak cewkowy jelita grubego?
Gruczolak cewkowy to najczęściej występujący gruczolak jelita grubego (rzadziej pojawia się w jelicie cienkim i żołądku). Zwykle umiejscawia się w esicy. Najczęściej przybiera postać polipa, to jest tkanki pokrytej rozrośniętym nabłonkiem, która wystaje do światła przewodu pokarmowego.
Gruczolaki cewkowe to zwykle małe zmiany, które rosną w grupach. Najczęściej są małe, mają do 10 mm średnicy. Są zbudowane z rozrośniętego nabłonka, którego cechą podstawową jest dyspazja. Dysplazja może być małego, średniego i dużego stopnia (np. gruczolak cewkowy z dysplazją małego stopnia, gruczolak cewkowy z dysplazją dużego stopnia).
2. Rodzaje i objawy gruczolaków jelita grubego
Gruczolaki jelita grubego można podzielić na 3 rodzaje (zgodnie z podziałem WHO zaproponowanym przez Morisona i Sobina):
- gruczolak cewkowy (ma najlepsze rokowanie ze wszystkich gruczolaków),
- gruczolak kosmkowy (najrzadziej występujący typ gruczolaków jelita grubego, który nie przyjmuje postaci polipa, a kalafiorowatego tworu),
- gruczolak mieszany, czyli cewkowo-kosmkowy (ryzyko powstania zmiany złośliwej zależy od ilości tkanki kosmkowej).
Gruczolaki jelita grubego stwierdza się u 5–10 procent bezobjawowych chorych po 40. roku życia. U pacjentów w wieku 50–75 lat odsetek ten sięga 55 procent.
Bardzo często gruczolaki jelita grubego nie dają żadnych objawów, zwłaszcza jeżeli są małe. Zdarza się, że zmiany większe powodują biegunkę, krwawienie z odbytnicy. Objawy gruczolaka jelita to miedzy innymi krew i śluz w kale, dyskomfort podczas wypróżniania się oraz częstsze parcie na stolec.
3. Przyczyny gruczolaka cewkowego jelita przyczyny
Do głównych przyczyn gruczolaków jelita grubego należą:
- nieprawidłowa dieta, bogata w czerwone mięso (zwłaszcza wędzone, smażone i grillowane) oraz w tłuszcze zwierzęce,
- występowanie gruczolaków w rodzinie,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- otyłość,
- palenie tytoniu,
- zapalenia w obrębie jelita grubego.
4. Rozpoznanie i leczenie gruczolaka cewkowego jelita grubego
Ponieważ gruczolaki jelita grubego zwykle nie dają objawów, bardzo ważne są badania profilaktyczne. Kluczowe jest badanie endoskopowe, podczas którego możliwe jest nie tylko zaobserwowanie zmiany, ale pobranie wycinka do badania histopatologicznego, jak również jego usunięcie. Badanie histopatologiczne pobranego fragmentu gruczolaka pozwala określić: rodzaj, stopień dysplazji oraz ustalić, czy miana jest łagodna czy też złośliwa.
W badaniu histologicznym wyróżnia się:
- gruczolak cewkowy z dysplazją małego stopnia (gruczolak cewkowy low grade),
- gruczolak cewkowy z dysplazją dużego stopnia (gruczolak cewkowy high grade).
Kształt polipa i jego lokalizacja mają istotny wpływ na stosowaną metodę leczenia i jej skuteczność. Ponadto stopień dysplazji ma związek z rokowaniem: prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu złośliwego wzrasta w miarę powiększania się gruczolaka jelita grubego.
Przyjmuje się, że gruczolaki, których rozmiar przekracza 10 mm, mają dysplazję wysokiego stopnia. Większe ryzyko przekształcenia się w nowotwór złośliwy mają też zmiany o charakterze kosmkowym. Szacuje się, że 5 procent gruczolaków cewkowych to zmiany złośliwe.
Najlepszą metodą na usunięcie gruczolaka jelita grubego, tzw. złotym standardem, jest kolonoskopia (badanie endoskopowe jelita grubego). Badanie polega na wprowadzeniu kolonoskopu do jelita grubego poprzez: bańkę odbytnicy, esicę i okrężnicę zstępującą, poprzecznicę i okrężnicę wstępującą do zastawki krętniczo-kątniczej.
Podstawą leczenia jest również:
- zmiana nawyków żywieniowych,
- wprowadzenie umiarkowanej aktywności fizycznej,
- ograniczenie spożywania alkoholu,
- rzucenie palenia.
Jeśli badanie wskaże na polip, po jego usunięciu należy poddawać się regularnym badaniom kolonoskopowym. Jeżeli zaś zostanie potwierdzony złośliwy charakter zmiany, pacjent wymaga bardziej specjalistycznego leczenia. Warto podkreślić, że rak jelita grubego należy do najczęściej występujących nowotworów złośliwych. W Polsce zajmuje on drugie miejsce wśród nowotworów przewodu pokarmowego.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.