Guzy powiek
Zmiany rozrostowe (guzy) okolicy powiek stanowią poważny problem kliniczny, nie tylko ze względu na charakter zmiany, ale także ze względu na specyficzną lokalizację. Najczęściej występującym guzem złośliwym powiek jest rak podstawnokomórkowy. Stanowi około 90% wszystkich zmian złośliwych tej okolicy oraz 20% wszystkich guzów powiek.
1. Rak podstawnokomórkowy i inne zmiany złośliwe
Rak podstawnokomórkowy najczęściej umiejscowiony jest na powiece dolnej. Rozrasta się powoli, nacieka miejscowo i nie daje przerzutów. Może występować jako typ guzkowy, wrzodziejący i twardniejący. Nieleczony guz może drążyć do struktur głębszych, powodując rozległe zniszczenie tkanek z wnikaniem do zatok i jamy czaszki. Leczenie polega na wczesnym wycięciu guzka z marginesem zdrowej skóry. W razie konieczności stosuje się radioterapię.
Pozostałe zmiany złośliwe to rak kolczystokomórkowy, gruczolak gruczołu łojowego oraz czerniak. Rak kolczystokomórkowy jest bardziej złośliwy od podstawnokoórkowego, ale występuje rzadko. Nacieka i niszczy okoliczne tkanki i daje przerzuty drogami chłonnymi do węzłów przyuszniczych z powieki górnej i podżuchwowych z powieki dolnej. Daje także odległe przerzuty do płuc i wątroby. Leczenie polega na szybkim i radykalnym wycięciu zmiany. W przypadkach zaawansowanych dodatkowo zaleca się radioterapię i chemioterapię. Czynnikiem rozwoju raka jest zawsze nadmierna ekspozycja na słońce.
Kliniczne cechy złośliwości guza powieki to wypadanie rzęs, owrzodzenia, zmiany wielkości i kształtu powieki, nawracająca ”rzekoma” gradówka, zapalenie wolnych brzegów powiek oraz powiększenie węzłów chłonnych przyusznych, podżuchwowych i szyjnych.
2. Gruczolak
Gruczolak występuje rzadko, głównie u osób po 50. - 60. roku życia. Rozwija się w gruczołach tarczkowych i dotyczy przeważnie górnej powieki. Często daje przerzuty, a leczenie jest wyłącznie operacyjne.
3. Czerniak złośliwy
Czerniak złośliwy jest powszechnie znanym nowotworem i może dotyczyć także chorób powiek. W tej okolicy występuje jednak dość rzadko. Czynniki ryzyka to, oprócz ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe, niektóre znamiona i melanozy. W leczeniu obowiązuje chirurgiczne usunięcie zmiany z marginesem zdrowej tkanki.
Bardzo rzadkie guzy złośliwe powiek to mięsak Kaposiego występujący w przebiegu AIDS oraz choroba Pageta, która wywodzi się z gruczołów potowych Molla.
4. Zmiany łagodne w okolicy powiek
Zmiany łagodne to przede wszystkim powszechnie występująca brodawka, czyli nitkowata narośl umiejscowiona na brzegu powieki ze skłonnością do nadmiernego rogowacenia. Leczenie polega na wycięciu zmiany lub koagulacji podstawy brodawki.
Brodawczak kolczystokomórkowy natomiast jest najczęściej spotykaną zmianą łagodną i może występować w formie narośli o szerokiej podstawie lub w postaci uszypułowanej, w kolorze skóry. Łagodną zmianą powiek jest także rogowiak kolczystokomórkowy, który pojawia się na skórze osób dorosłych, szybko się powiększając. Badaniem stwierdza się obecność twardych, różowawych grudek z owrzodzeniem wypełnionym keratyną. Zmiana ta może cofnąć się samoistnie po około roku od pojawienia się pierwszych objawów, jednak z powodu dużego podobieństwa do raka kolczystokomórkowego zwykle zaleca się usunięcie zmiany i poddanie ocenie histologicznej.
Często obserwowane są także kępki żółte, czyli żółte zmiany, będące złogami cholesterolu i tłuszczy, występują w kącie wewnętrznym na skórze powiek oraz urazy powiek i okolic oczu.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.