Hiperurykemia – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Hiperurykemia to nadmierne stężenie kwasu moczowego we krwi. Przyczyniać się do tego mogą zarówno zaburzenia genetyczne, jak i nieodpowiednia dieta. Stanem, do którego może doprowadzić hiperurykemia, jest kamica nerkowa czy dna moczanowa. Co warto o nich wiedzieć?

1. Co to jest hiperurykemia?

Hiperurykemia to zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi, który jest fizjologicznie produkowany w organizmie. Substancja powstaje podczas metabolizmu takich związków jak zasady purynowe czy kwasy nukleinowe. Kiedy kwas moczowy jest usuwany wraz z moczem i kałem, jego stężenie w surowicy krwi nie przekracza górnej granicy normy. Ta wynosi dla kobiet 360 μmol/l (6 mg/dl), a dla mężczyzn 400 μmol/l (6,8 mg/dl).

2. Przyczyny hiperurykemii

Do hiperurykemii może dojść na różne sposoby. Patologia może wynikać zarówno z przyczyn wrodzonych, jak i nabytych. Może objawiać się od urodzenia, ale i rozwijać się w związku z nabywanymi obciążeniami w późniejszym okresie.

Zobacz film: "Badania krwi - hemoglobina"

Hiperurykemia może być spowodowana:

• nadmiernym wytwarzaniem kwasu moczowego,
• zmniejszonym wydalaniem kwasu przez nerki,
• wysokim poziomem fruktozy w diecie.

Gdy hiperurykemia wynika z uwarunkowanych genetycznie zaburzeń enzymatycznych dotyczących przemian związków purynowych, mówi się o pierwotnej hiperurykemii. Zaburzenie może być również nabyte. Przyczynami hiperurykemii nabytej może być:

• nadciśnienie tętnicze,
• niedoczynność tarczycy,
• niewydolność nerek,
• leki,
• spożywanie pokarmów bogatych w puryny,
• nadmierne spożycie alkoholu,
• otyłość,
• tzw. zespół rozpadu nowotworu (może się pojawić po wdrożeniu leków przeciwnowotworowych),
• wysiłek fizyczny.

Główną przyczyną hiperurykemii jest zmniejszone wydalanie moczanów przez nerki. Obserwuje się je przy w dnie moczanowej, niewydolności nerek, zespole rozpadu guza, zespole Lescha-Nyhana oraz podczas leczenia niektórymi lekami moczopędnymi.

3. Objawy hiperurykemii

Nadmierne stężenie kwasu moczowego w organizmie może przebiegać bezobjawowo, ale i prowadzić do schorzeń związanych z dolegliwościami bólowym związanymi z powikłania hiperurykemii. Najczęstszymi z nich są dna moczanowa oraz kamica nerkowa.

3.1. Dna moczanowa

Dna moczanowa to ciężka, reumatologiczna choroba związana z wytrącaniem się kryształków moczanu w stawach. W wyniku długotrwałego podwyższenia poziomu kwasu moczowego w surowicy sole kwasu odkładają się w tkankach, szczególnie w stawach i w nerkach. Prowadzi to do upośledzenie ich funkcji oraz dolegliwości bólowe. Dlatego na obraz choroby składają się: zapalenie stawów, kamica nerkowa i niewydolność nerek.

Jakie są objawy dny moczanowej? Chorzy doświadczają:

• upośledzonej ruchomości w zajętych stawach,
• silnego bólu i sztywności stawów,
• zaczerwienienia i obrzęków struktur stawowych.

3.2. Kamica nerkowa

Kamica nerkowa cechuje się tym że tworzące się złogi moczanowe mogą być wydalane z organizmu wraz z moczem, gdy mają niewielkie rozmiary, ale i lokalizować się w strukturach układu moczowego, gdy są większe. Wówczas wywołują takie dolegliwości jak:

• silny ból zlokalizowany w obrębie lędźwi, brzucha czy pachwiny,
• nudności,
• bolesność podczas oddawania moczu,
• trudności z oddawaniem moczu,
• pojawianie się krwi w moczu.

4. Diagnostyka i leczenie

Aby wykryć hiperurykemię, wystarczy wykonać badanie stężenia kwasu moczowego we krwi. Jej leczenie nie zawsze jest konieczne.

Jeśli nieprawidłowość wynika nie z przyczyn zdrowotnych, a złej diety, niewłaściwego stylu życia czy braku ruchu, wystarczy z reguły zmiana nawyków. U osób otyłych konieczna jest reedukacja masy ciała. Jak wygląda dieta przy hiperurykemii? Ważne jest regularne jedzenie posiłków, których powinno być 5 w ciągu dnia. Należy je spożywać co 3-4 godziny. Muszą to być nieduże porcje. Ponadto należy wystrzegać spożywania produktów o wysokiej zawartości związków purynowych, które zwiększają stężenie kwasu moczowego we krwi. To na przykład:

• podroby, czerwone mięso, wędliny, wywary z kości i mięsa, esencjonalne rosoły, galarety mięsne i rybne,
• słodkie produkty z dużą zawartością fruktozy,
• alkohol,
• śledzie, sardynki, szproty, owoce morza,
• mocna kawa, herbata.

Leczenie hiperurykemii wdrażane jest w sytuacji, gdy stężenie kwasu moczowego we krwi przekroczy wartość 12 mg/dl. Gdy rozwinęła się dna moczanowa, podaje się leki prowadzące do przerwania napadu dny oraz zapobiegające jej kolejnym epizodom. Niezbędne jest także leczenie innych chorób, takich jak nadciśnienia tętnicze czy cukrzyca.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.