Hiposmia – przyczyny i leczenie osłabionego powonienia
Hiposmia to zmniejszona zdolność do wyczuwania zapachów. Dla osoby z tą dokuczliwą przypadłością, która znacznie pogarsza jakość życia, przestają być one intensywne na tyle, by móc je rozpoznać. Woń zlewa się, potrawy smakują inaczej, pojawia się trudność w ustaleniu źródła zapachu. Jakie są przyczyny hiposmii? Jak ją leczyć?
1. Co to jest hiposmia?
Hiposmia oznacza zmniejszenie zdolności wyczuwania i rozpoznawania zapachów. To tak zwane zaburzenia węchu (dysosmia) ilościowe.
Ilościowe zaburzenia węchu, czyli upośledzenie lub zmiana odczuwania wrażeń węchowych to nie tylko hiposmia (osłabienie powonienia), ale także anosmia (całkowity brak zmysłu węchu) i hiperosmia (nadwrażliwość węchowa).
Jak przebiega hiposmia? Chory zaczyna słabiej odczuwać zapachy. Ma problem z ich rozpoznaniem. Nie są one na tyle wyraźne, by mógł określić, co wącha. Choć nieprawidłowość nie jest odbierana tak, jak uszkodzenie czy utrata innych zmysłów, może w znacznym stopniu wpłynąć na jakość życia.
2. Droga węchowa
Za odczuwanie bodźców węchowych odpowiedzialne są struktury tworzące drogę węchową. To:
- pole węchowe zlokalizowane w błonie śluzowej przedniej części przegrody nosa,
- dwubiegunowe komórki węchowe. Ich wypustki znajdują się w polu węchowym, ale i przechodzą przez blaszkę sitową do opuszki węchowej. Tworzą tak zwane nici węchowe,
- nici węchowe wnikają do tak zwanej opuszki węchowej, oplatają komórki mitralne i tworzą kłębuszki węchowe, które są odpowiedzialne za integrację informacji węchowej,
- pasma węchowe, które odchodzą od kłębuszków węchowych i kierują informacje do ośrodków CUN.
3. Przyczyny hiposmii
Hiposmia bywa objawem chorób wywołujących zmiany w jamie nosowej, a zwłaszcza jego górnej części, w której znajdują się okolice węchowe.
Obniżenie zdolności wyczuwania i rozpoznawania może wywołać wiele chorób, takich jak choćby alergiczny nieżyt nosa. Na problemy z węchem najbardziej narażeni są uczuleni na pyłki, trawy czy kwitnące rośliny. Przypadłość towarzyszy wielu chorobom autoimmunologicznym, chorobie Alzheimera, zespołowi Downa, schizofrenii i stwardnieniu rozsianemu.
Wpływ na zaburzenia węchu mogą mieć dolegliwości związane z budową nosa lub chorobami, które rozwijają się w jamach nosowych. Zdarza się, że zmniejszenie zdolności wyczuwania i rozpoznawania zapachów wywołują polipy nosa, które często powstają wskutek zmian zapalnych lub alergicznych błon śluzowych nosa. Obrzęk błony śluzowej prowadzi do rozrostu tkanki i zbierania się płynu. Zmiany zwykle wywodzą się ze środkowego przewodu nosowego, zatok szczękowych lub sitowych. Do objawów polipa zalicza się nie tylko zaburzenia węchu, ale także zaburzenia drożności nosa, bóle głowy czy zmiany w głosie.
Hiposmia może towarzyszyć urazom głowy czy działaniu toksyn. Jest także częstym oraz wczesnym objawem choroby Parkinsona. Problemy z powonieniem mogą być powikłaniem po usuwaniu polipów nosa, a i towarzyszyć procesowi starzenia. Zaburzenia węchu i jego osłabienie może być też skutkiem infekcji wirusowych.
4. Leczenie utraty węchu
Węch stanowi jeden z ważniejszych zmysłów, dzięki niemu możemy odbierać bodźce ze środowiska. To nie tylko ułatwia życie, ale i wpływa na bezpieczeństwo. Węch ostrzega przed toksycznymi substancjami czy zepsutym jedzeniem. Brak węchu wpływa na jakoś funkcjonowania i komfort życia w niemal każdej jego sferze. Przekłada się na utratę apetytu, ale i pożycie seksualne. To dlatego zaburzeń węchu nie należy lekceważyć. Trzeba reagować i je leczyć.
Sposób leczenia hiposmii zależy przede wszystkim od choroby podstawowej – alergii, infekcji wirusowej czy polipa. Jeśli kłopoty z rozpoznawaniem zapachów, mimo leczenia nie miną, niezbędna jest wizyta u lekarza i wykonanie badań, takich jak choćby RTG zatok, tomografia komputerowa czy testy węchowe (przesiewowe, jakościowe, ilościowe). Czasem zmniejszenie zdolności wyczuwania i rozpoznawania zapachów wymaga konsultacji neurologicznej oraz laryngologicznej (laryngolog między innymi przeprowadza rynoskopię, czyli ocena jam nosowych).
Jakie są rokowania?
Hiposmia związana z alergią, przeziębieniem, polipem czy zapaleniem zatok może być wyleczona, a efektem terapii może być przywrócenie węchu u pacjentów. Natomiast w sytuacji, kiedy zmniejszona zdolność do wyczuwania zapachów wynika z procesów starzenia się, pacjentom nie można już przywrócić sprawności węchowej.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.