Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Piotr Sawicki

Domowe sposoby na katar - rodzaje kataru, katar u dzieci, leczenie

Domowe sposoby na katar to najczęściej inhalacje, stosowanie naparów ziołowych, a także krople do nosa dostępne bez recepty
Domowe sposoby na katar to najczęściej inhalacje, stosowanie naparów ziołowych, a także krople do nosa dostępne bez recepty (AdobeStock)

Domowe sposoby na katar to najczęściej inhalacje, stosowanie naparów ziołowych, a także krople do nosa dostępne bez recepty. Katar to nieprzyjemna dolegliwość, która może pojawić się o każdej porze roku. Jest najczęściej objawem ostrego zapalenia błon śluzowych, które wywołują wirusy i bakterie. Może być przenoszony drogą kropelkową albo być wynikiem alergii. Jak go rozpoznać i jak szybko wyleczyć katar?

spis treści

1. Czym jest katar?

Katar to podstawowy objaw nieżytu nosa, a także jego zwyczajowa nazwa. Powstaje na skutek nadmiernej produkcji wydzieliny przez błonę śluzową nosa. Może to być wywołane przez wiele czynników chorobotwórczych, alergicznych, a także substancji chemicznych.

Katar pojawia się też jako objaw towarzyszący przeziębieniu, grypie czy zapaleniu zatok.

2. Przyczyny i objawy kataru

Zobacz film: "Jak pozbyć się kataru?"

Skąd się bierze katar? Najczęstsze przyczyny to:

  • infekcje wirusowe
  • infekcje bakteryjne
  • alergia

Najczęściej za katar odpowiadają wirusy, dlatego też dolegliwość ta jest trudna do zwalczenia i najczęściej ustępuje samoistnie. Pojawia się w przebiegu sezonowych infekcji i przeziębień.

W przypadku infekcji bakteryjnych, najczęściej katar pojawia się w przebiegu zapalenia zatok. Przyczyną cieknącego, zatkanego nosa może być także alergia na pyłki, trawy, sierść czy niektóre środki chemiczne. Katar bakteryjny leczy się przy pomocy antybiotyków.

3. Ile trwa katar?

Mówi się, że katar leczony trwa 7 dni, a nieleczony tydzień. Rzeczywiście, najczęściej dolegliwość utrzymuje się około tygodnia, jednak zależy to od przyczyny. Jeśli pojawia się katar alergiczny, będzie on trwał tak długo, jak długo będziemy narażeni na działanie czynnika drażniącego – sierści, pyłków kwiatowych, grzybów, traw, etc

Katar związany z zapaleniem zatok może trwać nawet dwa tygodnie. Od momentu rozpoczęcia leczenia farmakologicznego objawy zwykle ustępują w ciągu 2-4 dni.

4. Rodzaje kataru

Katar to bardzo szerokie pojęcie, pod którym kryją się różne objawy. Katar może być lejący, wodnisty, gęsty, cieknący, a także może mieć kilka różnych odcieni. Wszystko zależy w dużej mierze od przyczyny pojawienia się nieżytu nosa. Najczęściej pojawia się biały katar, który świadczy o drobnym przeziębieniu lub alergii.

Rzadki katar może świadczyć o alergii albo łagodnym przeziębieniu. Bardzo gęsty katar jest zaś symptomem rozwijającej się infekcji.

4.1. Zielony katar

Zielony katar może być objawem zarówno infekcji wirusowych, jak i bakteryjnych, ale zwykle towarzyszy takim dolegliwościom, jak:

  • grypa
  • zapalenie zatok
  • infekcje grzybicze
  • zapalenie oskrzeli lub oskrzelików

Zielony katar nigdy nie pojawia się w przebiegu alergii. Taki kolor kataru świadczy o tym, że znajdują się w niej komórki odpornościowe, które walczą z infekcją. Zwykle zielony katar utrzymuje się ok. 7-10 dni.

Łagodzą go apteczne preparaty bez recepty, a także leki stosowane w przypadku przeziębienia i grypy. Jeśli infekcja ma podłoże bakteryjne, wdraża się także antybiotykoterapię. Zielona wydzielina z nosa z czasem zmienia się w przezroczysty katar, aż w końcu mija.

Zielony katar u niemowlaka zdarza się dość często i nie zawsze oznacza infekcję. Czasem po prostu wskazuje na obecność dużej ilości komórek odpornościowych w wydzielinie albo świadczy o niegroźnej infekcji.

Jeśli jednak rodziców zaniepokoją inne objawy, warto zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Długotrwały katar u dzieci mogą wymagać diagnostyki laryngologicznej.

4.2. Żółty katar

Żółty katar pojawia się praktycznie zawsze w przypadku infekcji wirusowych, czasem w przypadku zakażeń bakteryjnych. Dodatkowo wydzielina jest gęsta, znacznie utrudnia oddychanie, a czasem dodatkowo ma nieprzyjemny zapach.

Gdy żółty katar u dziecka pojawia się razem z gorączką, konieczna jest konsultacja z lekarzem, ponieważ może to być zapalenie oskrzelików, grypa lub problemy z zatokami.

Częste wydmuchiwanie nosa, które jest konieczne w przypadku, kiedy występuje żółty, uporczywy katar prowadzi do powstania podrażnień na skórze dookoła płatków nosa. Bardzo często żółty katar utrzymuje się nawet po wyleczeniu przyczyny, a gęsta wydzielina może towarzyszyć nam jeszcze przez kilkanaście dni.

Podrażniony nos od kataru można próbować łagodzić naturalnymi olejami, kremami i maściami z lanoliną, a także naturalnymi masłami – np. kakaowym albo shea.

Żółty katar u dzieci zwykle wskazuje na infekcję wirusową lub bakteryjną, którą maluchy zarażają się najczęściej w szkole lub przedszkolu w okresie jesienno-wiosennym.

Czasem pojawia się także żółto zielony katar, który może wskazywać na infekcję mieszaną albo na to, że organizm podjął walkę

4.3. Katar sienny (katar alergiczny)

Przyczyną kataru siennego jest alergia. Towarzyszy jej najczęściej cieknący, wodnisty katar i kichanie, które są trudne do opanowania. Pojawia się także zaczerwienienie nosa, czasem także przekrwione i łzawiące oczy.

Katar sienny może być też wywołany przez sierść zwierząt lub roztocza – wówczas może utrzymywać się przez cały czas, z różnym natężeniem – jest to tzw. katar całoroczny. Objawy towarzyszące alergii to przede wszystkim:

  • swędzenie
  • łzawienie oczu
  • kaszel
  • zmęczenie
  • problemy ze snem i koncentracją.

Leczenie kataru siennego opiera się na podawaniu leków przeciwhistaminowych w momencie, kiedy objawy się nasilają, a także w najbardziej podatnym na alergie okresie, czyli najczęściej wiosną i wczesnym latem.

4.4. Katar zatokowy (ropny)

Katar zatokowy, inaczej ropny, towarzyszy zapaleniu zatok, ale może mieć także podłoże grzybicze. Nadmierna wydzielina może być gęsta lub wodnista i w zależności od przyczyny mieć różne odcienie. Bardzo często towarzyszy mu ból uciskowy, obrzęk powiek lub bóle w okolicach zębów, żuchwy czy szczęki oraz migrena.

Ropny katar często świadczy też o ostrym nieżycie błony śluzowej nosa. Charakteryzuje go wydzielina upośledzająca prawidłowe oddychanie czy węch. Może to być zielony lub żółty katar, w zależności od tego, co go wywołało – wirusy czy bakterie. Może pojawić się także tzw. katar oczny, czyli gęsta wydzielina z kanalików łzowych, często pogarszająca chwilowo widzenie.

Leczenie kataru zatokowego opiera się na wyeliminowaniu stanu zapalnego i oczyszczeniu zatok. W tym celu można stosować leki w postaci kropli donosowych, irygacje, inhalacje (to najlepsze domowe sposoby na katar zatokowy) oraz – jeśli istnieje taka potrzeba – antybiotyków.

Ile trwa katar zatokowy? Zwykle dość długo, nawet do dwóch tygodni. Jeśli infekcja zatok nie zostanie wyleczona, silny katar będzie się utrzymywał. W przebiegu choroby zatok bardzo często pojawia się także tzw. katar tylny lub zanosowy, czyli spływający po ścianie gardła. Przewlekły katar zatokowy, czyli taki, który utrzymuje się przez kilka tygodni, musi być poddany diagnostyce laryngologicznej.

Taka wydzielina może być odkrztuszana poprzez mokry kaszel, który nie ma przyczyny w infekcji płuc, krtani czy oskrzeli.

4.5. Katar chroniczny

Specyficznym rodzajem kataru jest katar chroniczny, inaczej przewlekły katar. Taka dolegliwość, jeśli nie wynika z alergii, powinna być skonsultowana z laryngologiem.

Jego przyczyną mogą być zaburzenia hormonalne, problemy z krążeniem, a także zaburzenia wchłaniania niektórych witamin. Czasem ciągły katar zwiastuje poważniejsze zaburzenia, w tym np. cukrzycę.

Jeżeli więc nawracający katar utrzymuje się przez kilka miesięcy, warto zgłosić się do specjalisty, który ustali, czy przyczyną jest alergia, czy inny czynnik chorobotwórczy.

5. Domowe sposoby na katar

Leczenie kataru ma charakter objawowy, tzn. polega na łagodzeniu dokuczliwych symptomów za pomocą środków farmakologicznych. To, co pomoże na katar, to np. krople do nosa, kuracje napotne oraz zażywanie zwiększonej dawki kwasu askorbinowego. Warto też wypróbować domowe sposoby na katar.

Przegrzanie i zmarznięcie sprzyja katarowi. Pierwsze objawy kataru, jak np.: drapanie w nosie, kichanie zwykle pojawiają się w ciągu 24-48 godzin od momentu zakażenia. Następnie pojawia się obrzęk błony śluzowej nosa i problemy z oddychaniem, tzw. uczucie zatkanego nosa.

Może pojawić się pieczenie i łzawienie oka. Po wystąpieniu symptomów warto zastosować domowe sposoby na katar.

Takim objawom może również towarzyszyć zatkany nos, stan podgorączkowy. Osoba źle się czuje, jest rozdrażniona i senna.

PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

Wszystkie odpowiedzi lekarzy

Alergiczny nieżyt nosa może mieć charakter sezonowy, jak np. podczas kwitnięcia roślin lub całoroczny, jeżeli alergeny są obecne cały czas w naszym otoczeniu (np. roztocza kurzu domowego). Objawy dla alergicznego nieżytu nosa to m.in.: kichanie, wodnisty katar i wyciek z nosa oraz podrażnienie oczu.

Katar nieleczony może być przyczyną poważniejszych chorób i dolegliwości. Warto stosować domowe sposoby na katar oraz leki. Warto jednak podkreślić, że każdy przypadek jest inny i dla każdego co innego będzie skuteczne na katar.

6. Leki na katar

Jak wyleczyć katar? W czasie poważnych infekcji lepiej jest pozostać w domu, można zastosować krople na katar. Warto pamiętać, że nie należy ich stosować dłużej niż 5-7 dni. Zbyt duża ilość tych preparatów prowadzi do obrzęku błony śluzowej, przestaje pełnić barierę ochronną, staje się cienka.

Na męczący katar najlepszym lekarstwem okazuje się kwas acetylosalicylowy. Podczas kataru szczególnie ważne jest spożywanie witaminy C (2-3 razy dziennie po 3-4 tabletki). Witamina C wzmacnia osłabione ścianki naczyń krwionośnych, utrudniając wirusom i bakteriom przedostanie się do wnętrza komórek. Takie leki to naturalne sposoby na katar, które należy wdrożyć po pojawieniu się objawów.

Jak spokojnie przespać noc przy uciążliwym katarze?
Jak spokojnie przespać noc przy uciążliwym katarze? [7 zdjęć]

Czerwony nos, uciążliwa wydzielina i trudności z oddychaniem… Katar może znacznie utrudnić codzienne

zobacz galerię

W okresie trwania kataru należy pamiętać o oczyszczaniu nosa z wydzieliny - to podstawa w domowych sposobach na katar. Warto używać bardzo często chusteczki higienicznej. Regularne wydmuchiwanie zmniejsza wydzielinę i ułatwia oddychanie.

7. Co na katar?

Jak pozbyć się kataru? Podstawą jest cierpliwość, ponieważ najczęściej infekcja mija samoistnie. Można jednak odrobinę sobie pomóc. Podczas kataru można zwilżać nos wodą morską. Bardzo ważna jest odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza, w którym się przebywa. Wysoka temperatura i suche powietrze wpływają na wysuszenie śluzówki.

Do domowych sposobów na katar należą także inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych, jak np.: sosnowego, eukaliptusowego, goździkowego i rozmarynowego. Napary z ziół, m.in.: z kwiatu czarnego bzu, lipy, szałwii i tymianku są dobrym domowym sposobem na katar.

Dobry domowy sposób na katar to kuracja napotna. Aby ją realizować, należy przyjmować płyny i brać gorące kąpiele. Szczególnie ważne jest moczenie stóp w gorącej wodzie. Przed pójściem spać można natrzeć stopy i klatkę piersiową maścią kamforową, dodając odrobinę spirytusu, który rozgrzewa organizm a maść ułatwia oddychanie i udrażnia nos.

7.1. Jak szybko pozbyć się kataru?

Szybki sposób na katar tak naprawdę nie istnieje. Infekcja musi zostać wyleczona lub ustąpić samoistnie na skutek walki układu odpornościowego z zakażeniem.

W walce z katarem niezmiernie ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Duża ilość płynów sprzyja oczyszczaniu się nosa. W zdrowej diecie na katar nie może zabraknąć gorącej herbaty z sokiem malinowym, ciepłych potraw oraz czosnku. To również dobry domowy sposób na katar.

Zobacz także

Uporczywy katar to dolegliwość, którą można wyleczyć samemu, wykorzystując domowe sposoby na cieknący katar o charakterze alergicznym lub wirusowym.

Jeżeli jednak jego objawy nie ustępują, a oprócz tego pojawiają się sile bóle głowy, ból mięśni oraz gorączka, katar wymaga konsultacji u lekarza w celu podjęcia dalszego leczenia. Nie ma jednego skutecznego sposobu na to, jak rozrzedzić katar – zwykle dzieje się to samoistnie po kilku dniach lub na skutek stosowania kropli do nosa.

8. Jak leczyć katar domowymi sposobami u dzieci

Domowe sposoby na katar u dziecka to przede wszystkim domowe inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych, np. eukaliptusowego lub miętowego. Warto także zadbać o odpowiednie wygrzanie organizmu – wirusy i bakterie nie czują się dobrze w wysokich temperaturach.

Gęsty katar u dziecka warto zwalczać poprzez irygacje i częste wydmuchiwanie noska.

To, co jest dobre na katar o różnym pochodzeniu, to także częste podawanie dziecku naturalnych soków owocowych, jogurtów, kefirów oraz kiszonek, które wzmacniają odporność. Pomocne mogą być także rozgrzewające potrawy, np. rosół.

Gęsty katar u dzieci powinien nieco rozrzedzić się po zastosowaniu domowych metod i ustąpić po włączeniu preparatów dostępnych w aptece.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Do czego prowadzi nieleczony katar?
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze