Chrząstka stawowa
Chrząstka stawowa to podporowa odmiana tkanki łącznej. Jej skład stanowią wyspecjalizowane komórki fibroblastów – osteocyty i chondrocyty. Powierzchnie stawowe ciała ludzkiego złożone są z chrząstki włóknistej i szklistej...
1. Właściwości chrząstki stawowej
Chrząstką szklistą nazywamy substancję międzykomórkową, w skład której wchodzi kolagen typu II oraz substancja podstawowa. Jest ona mocno uwodniona.
Natomiast chrząstka stawowa wyróżnia się stosunkowo niskim współczynnikiem tarcia – np. dla kolana równy jest on 0,002. Im straszy człowiek, tym chrząstka staje się mniej sprężysta i zmienia barwę na żółtawą. W rezultacie, zwiększa się ryzyko urazów stawów, gdyż redukcji ulega ich amortyzacja. W niektórych przypadkach, u osób w podeszłym wieku, chrząstka może nawet zaniknąć. Grubość chrząstki jest różna w zależności od jej lokalizacji w stawie oraz od typu stawu – waha się od 0,2 mm do 6 mm, a średnio wynosi 0,5-2 mm.
W porównaniu z kośćmi, chrząstka stawowa jest znacznie mniej odporna na rozciąganie i na ciśnienie. W odróżnieniu od kości jest jednak gładka i wytrzymała na tarcie. Bardzo dobrze rozwija się ona w miejscach obciążonych i utrzymuje swoje właściwości. Zaletą chrząstki jest również to, że amortyzuje wstrząsy.
Wraz z wiekiem chrząstka stawowa ulega wytarciu. U osób starszych pozbawiona jest ona ochrzęstnej, w związku z czym nie podlega regeneracji. Każdy uszkodzony obszar wypełnia się natomiast tkanką włóknisto-chrzęstną. Dodatkowo, u osoby takiej chrząstka nie posiada naczyń krwionośnych ani struktur nerwowych. Jedyna możliwość odżywiania chrząstki odbywa się poprzez płyn stawowy i minimalnie przy udziale sąsiednich warstw znajdujących się pod chrząstką.
2. Uszkodzenie chrząstki stawowej
Obrażenia chrząstki przeważnie spowodowane są wieloma sumującymi się mikrourazami. Najczęstszą przyczyną jej uszczuplenia u sportowców jest silna eksploatacja stawów. Jednak istnieje wiele innych powodów ścierania się chrząstki. Do jej uszkodzeń może dochodzić w wyniku otyłości, uprawiania sportu bez wcześniejszego przygotowania motorycznego, monotonnej pozycji ciała, niedoleczonej kontuzji stawów, ciała obcego w stawie lub przez uszkodzenie wiązadeł i ścięgien.
Urazy chrząstki często powstają także w wyniku nieudanych zastrzyków dostawowych, a także artroskopii zwiadowczej przeprowadzonej przez niedoświadczoną osobę. Przyczyn uszkodzeń chrząstki stawowej jest wiele – nie należą do niej tylko urazy mechaniczne czy procesy związane z wiekiem. Przyczynami mogą być również: choroby metaboliczne, dysplazje, jałowe martwice kości, zaburzenia wydzielania wewnętrznego, neuropatie, choroby wirusowe i genetyczne.
3. Odbudowa chrząstki stawowej
Ostatnimi czasy pojawiła się możliwość przeprowadzenia regeneracji chrząstki metodami nieoperacyjnymi, która w szczególności pomocna jest dla sportowców oraz osób cierpiących na zwyrodnienia chrząstki stawowej spowodowane wiekiem. stnieje wiele środków w korzystny sposób wpływających na redukcję procesu ścierania się stawów, a działanie dużej ich części zostało potwierdzone w badaniach klinicznych oraz eksperymentalnych. Jednak zawodowi sportowcy nie powinni opierać się jedynie na farmakologii. Owe preparaty na stawy mają tylko pomóc w zwalczeniu problemu. Po konsultacji ze specjalistami z zakresu ortopedii, farmacji i fizjoterapii opracowuje się dalszy program usprawniania. Dalsze kroki podejmowane są po konsultacji z fizjoterapeutą, farmaceutą i ortopedą. Poza tym, należy pamiętać, że stosowanie niektórych leków na stawy może mieć niepożądany wpływ na współwystępujące schorzenia.
Korzystne efekty wspomagające leczenie uszkodzeń chrząstki dają:
siarczan glukozaminy – naturalny składnik mazi stawowej. W dużych ilościach występuje w owocach morza: krewetkach, krabach, rakach. Związany jest w pancerzach skorupiaków pod postacią chityny. Glukozamina zatrzymuje wodę w tkankach łącznych, co daje im giętkość i sprężystość. Siarczan glukozaminy jest substancją łatwo rozpuszczalną w wodzie i dobrze przyswajalną przez organizm po podaniu doustnym. Jest wchłaniany w jelicie cienkim. Należy stosować go długotrwale;
kwas hialuronowy – ważny składnik wszystkich struktur pozakomórkowych. W stosunkowo wysokim stężeniu występuje w płynie maziowym i w chrząstce stawowej. Posiada właściwości przeciwzapalne, amortyzujące drgania i ciężary mechaniczne, pomaga w utrzymaniu lepkości płynu maziowego, gładkiej powierzchni chrząstki, zatrzymaniu leukocytów, a także chroni chondrocyty;
piskledyna – wyciągi z owoców avocado i soi. Lecznicze działanie substancji polega na stymulacji macierzy chrząstki stawowej. Lek jest bezpieczny w stosowaniu i zarejestrowany w Polsce;
diaceryna – ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe. Skuteczność leku ujawnia się po kilku tygodniach stosowania. Dostępność leku w Polsce jest znikoma. Sprowadza go tylko kilka ośrodków medycznych;
chodroityna – naturalny składnik chrząstki. Preparat używany jest w leczeniu chorób zwyrodnieniowych stawów. Chondroitynę podaje się niekiedy z siarczanem glukozaminy. Udowodniono, że jest ona w stanie zatrzymać procesy zapalne w stawach oraz wykazuje właściwości przeciwbólowe.
Dodatkowo zaleca się przyjmowanie preparatów, zawierających:
wyciąg z imbiru,
wyciąg z chrząstki rekina,
S-adenosylometioninę,
przeciwutleniacze (witamina C, beta-karoten).
Odbudowa chrząstki dzięki tym lekom jest możliwa, ale wymaga długofalowej kuracji. Przełomem w skutecznym leczeniu uszkodzeń chrząstek i zwyrodnień stawów może być leczenie terapią genową, hormonalną lub bisofosfolanami.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.