Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Monika Łapczyńska

Naucz dziecko mówić!

Avatar placeholder
Joanna Brodziak 16.07.2024 13:47
Naucz dziecko mówić!
Naucz dziecko mówić! (Shutterstock)

Nauka mówienia to powolny proces, dlatego jeśli czekasz na pierwsze słowa swojego dziecka, uzbrój się w cierpliwość. Przez pierwsze trzy lata życia, gdy mózg dziecka gwałtownie się rozwija, twój maluch będzie stopniowo przyswajał sobie nowe wyrazy. Prawidłowy rozwój mowy u dziecka wiąże się z osiąganiem kolejnych kamieni milowych, których nie można „przeskoczyć”. Możliwe jest jednak przyspieszenie procesu nauki mowy poprzez codzienne wykonywanie prostych czynności. Jak wspomóc dziecko w nauce mówienia?

spis treści

1. Jak nauczyć dziecko mówić?

Przede wszystkim uświadom sobie, że dzieci rozumieją to, co mówią do nich rodzice na długo zanim nauczą się mówić. Wiele maluchów na początku potrafi powiedzieć jedno lub dwa słowa, nawet jeśli znają znaczenie 25 lub więcej. Potencjał, który tkwi w dzieciach, jest ogromny, dlatego warto go wykorzystać i pomóc maluchowi szybciej nauczyć się mówić. Jak to zrobić?

Zacznij od obserwowania swojego dziecka. W ten sposób nauczysz się odczytywać sygnały, jakie do ciebie wysyła. Jeżeli maluch wyciąga do ciebie ręce – chce, byś wzięła go na ręce. Kiedy podaje ci zabawkę – chce się bawić. Natomiast gdy odwraca się od jedzenia lub odpycha je rękoma – najwyraźniej jest już najedzone.

Zobacz film: "Najważniejsze fakty o rozwoju malucha. Zobacz, co musisz wiedzieć"

Kiedy rodzic uśmiecha się, nawiązuje kontakt wzrokowy i reaguje pozytywnie na niewerbalne próby komunikacji dziecka – pomaga maluchowi prawidłowo się rozwijać. Ważne jest także słuchanie gaworzenia dziecka i powtarzanie za nim poszczególnych dźwięków. Maluchy próbują naśladować dźwięki wydawane przez rodziców i zmieniać ich ton oraz wysokość, by dopasować się do języka, który słyszą na co dzień.

Warto wykazać się cierpliwością i poświęcić dużo czasu na „rozmowy” z niemowlakiem. Pamiętaj także o tym, by nagradzać wszelkie próby nawiązania kontaktu werbalnego przez swoje dziecko. Wystarczy uśmiech i entuzjastyczny komentarz. Jeśli twój maluch będzie spotykał się z pozytywnym odbiorem swoich wysiłków, z pewnością chętniej będzie dokonywał kolejnych prób komunikacji. Nie zapominaj, że dzieci wprost uwielbiają słuchać głosu swoich rodziców.

Powtarzając po maluchu wypowiedziane przez niego sylaby, zachęcasz go do mówienia, co ma duże znaczenie dla rozwoju mowy. Dobrym pomysłem jest rozbudowywanie swoich wypowiedzi. Zawsze, gdy jest ku temu okazja, mów do malca pełnymi zdaniami na bliskie mu tematy. Zamiast podawać mu zupę w ciszy, możesz powiedzieć: „Ta zupa jest pyszna, prawda? Mamusia ugotowała ją specjalnie dla ciebie z marchwi, selera i pietruszki. Smakuje ci?” Mów to, co przyjdzie ci do głowy – najlepiej mówić o konkretnych rzeczach, z którymi twoje dziecko ma styczność na co dzień. Wskazane jest także prowadzenie narracji.

Podczas mycia, karmienia, ubierania i przewijania malucha komentuj wszystko, co się dzieje. Jeśli powiesz: „Teraz nakładamy niebieskie skarpetki” lub „Właśnie kroję twój kotlecik na małe kawałki”, nie tylko przyczynisz się do osłuchania dziecka z różnymi słowami, ale też stworzysz mu warunki, by dostrzegło związek między mową a konkretnymi przedmiotami i czynnościami.

2. Jak zrozumieć gaworzenie?

Nierzadko zdarza się, że mimo najszczerszych chęci rodzice nie są w stanie zrozumieć, co ich dziecko stara się im przekazać. W takiej sytuacji nie należy się zbyt szybko zniechęcać. Należy zachować spokój i podzielić się z maluchem naszymi przypuszczeniami dotyczącymi jego „słów”. Następnie należy zapytać dziecko, czy o to mu chodziło. Nawet jeśli nie od razu dojdziecie do porozumienia, dla malucha ważne są poświęcana mu uwaga i dobre chęci rodziców. Jest to istotne także podczas zabawy. Naśladuj malucha i pozwól mu decydować, jak będziecie się bawić. W ten sposób pokażesz dziecku zasady komunikacji – jedna osoba mówi, druga słucha. W czasie zabawy z brzdącem w wieku 1-3 lat zachęcaj go do mówienia poprzez wymyślanie różnych scenariuszy i dzielenie się nimi na głos. Znajdź czas także na czytanie dziecku na głos bajek, wierszyków i historyjek.

3. Kamienie milowe w rozwoju mowy u dziecka

Pierwsze próby komunikacji są niewerbalne i pojawiają się wkrótce po porodzie. Dziecko uśmiecha się, krzywi, płacze i wierci się, by wyrazić różne emocje i potrzeby fizyczne – od strachu i głodu, po frustrację. Dobrzy rodzice uczą się słuchać malucha i interpretować różne rodzaje płaczu. Z czasem dziecko zaczyna poznawać nowe sposoby na wyrażenie siebie. Jak wyglądają kolejne kamienie milowe w rozwoju mowy u malucha?

W wieku trzech miesięcy dziecko słucha głosu rodziców, obserwuje ich twarze podczas mówienia i odwraca głowę w stronę słyszanych głosów, dźwięków i muzyki w domu. Wiele niemowląt preferuje dźwięk kobiecego głosu. Dzieci lubią także słuchać głosów i muzyki, którą słyszały, będąc w łonie matki. Pod koniec pierwszego trymestru życia maluchy zaczynają gaworzyć – są to radosne, łagodne dźwięki powtarzane wielokrotnie i melodyjnie.

Siedmiomiesięczne niemowlę zaczyna wymawiać różne sylaby, na przykład ba-ba lub da-da. Pod koniec szóstego lub siódmego miesiąca życia dziecko reaguje na dźwięk swojego imienia, rozpoznaje swój język ojczysty i używa tonu swojego głosu, by przekazać, że jest szczęśliwe lub niezadowolone. Należy pamiętać, że na tym etapie życia niemowlę wymawia sylaby bez świadomości ich znaczenia i bez zrozumienia.

Po ukończeniu dziewiątego miesiąca życia wiele się zmienia. Dzieci zaczynają rozumieć kilka podstawowych słów, takich jak „nie” lub „pa-pa”. W tym czasie mogą także powoli rozszerzać swój zasób spółgłosek oraz tonu głosu. Roczne dzieci zwykle potrafią ze zrozumieniem powiedzieć kilka prostych słów, między innymi „mama” i „tata”. Dociera do nich także znaczenie nieskomplikowanych poleceń, na przykład „Nie ruszaj tego!”. Pół roku później dziecko jest w stanie powiedzieć nawet 10 prostych wyrazów, a także wskazać na ludzi, przedmioty i części ciała, których nazwy powiedział im rodzic. Dzieci potrafią powtórzyć słowa i dźwięki, nierzadko jest to ostatnie słowo w usłyszanym zdaniu. Jednak często maluchy omijają początki lub końce wyrazów.

Dwuletnie dzieci zazwyczaj są w stanie połączyć 2-4 wyrazy w sensowny ciąg. Ponadto oprócz nazw konkretnych przedmiotów przyswajają sobie bardziej abstrakcyjne pojęcia, na przykład „mój”.

W wieku trzech lat zasób słownictwa dziecka jest zwykle dość bogaty. Maluch szybko uczy się nowych słów, poznaje pojęcia związane z czasem, uczuciami i przestrzenią.

Niestety, nie zawsze rozwój mowy u dziecka przebiega prawidłowo. Wówczas należy skonsultować się z lekarzem. Opóźnienie mowy może mieć bowiem różne przyczyny, ale zwykle im wcześniej problem z nauką mówienia zostanie zdiagnozowany, tym więcej czasu mają rodzice na pomoc dziecku, by mogło optymalnie wykorzystać swój potencjał.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Niemowlę nie gaworzy
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze