Mniszek lekarski - charakterystyka, właściwości, zastosowanie w kuchni, syrop
Przełom kwietnia i maja to czas, kiedy na łąkach i przydrożnych trawnikach pojawiają się intensywnie żółte kwiatki znane jako mlecze. Tymczasem to mniszek lekarski, nazywany też mniszkiem pospolitym, przez wielu działkowców i ogrodników uznawany za chwast, a dla innych cenna lecznicza roślina. Okazuje się, że nie tylko płatki kwiatów mniszka lekarskiego mają właściwości prozdrowotne – równie cenne są łodygi, liście i korzenie mniszka lekarskiego. Jak włączyć mniszek pospolity do diety i w jaki sposób mniszek lekarski wpływa na nasze zdrowie?
1. Charakterystyka mniszka lekarskiego
Mniszek lekarski to należąca do rodziny astrowatych roślina, która występuje najczęściej w Europie Środkowej, tworząc różne podgatunki. Najczęściej mniszka lekarskiego można znaleźć na domowych trawnikach, łąkach oraz przyulicznych terenach zielonych. Mniszek pospolity jest głównym elementem plecionych przez dzieci wianków.
Kwiaty mniszka lekarskiego to ułożone w rozetę intensywnie żółte płatki, które po przekwitnieniu tworzą znane wszystkim dmuchawce. Mniszek pospolity rośnie do wysokości 20 centymetrów, a swoją bardziej popularną nazwę mlecza zawdzięcza białej cieczy, która wydobywa się z jej łodygi, barwiąc ręce na żółty kolor. Łatwość rozsiewania nasion i uprawy mniszka lekarskiego sprawia, że każdy może uprawiać mniszka lekarskiego w swoim ogrodzie.
2. Właściwości mniszka
Mniszek lekarski to prawdziwe bogactwo witamin, składników mineralnych oraz innych składników odzrywczych, takich jak garbniki, inulina, flawonoidy, krzem, magnez i potas. Zastosowanie mniszka lekarskiego dotyczy głównie zdrowia. Mniszek lekarski powinien znaleźć się w diecie wszystkich osób zmagających się z problemami układu pokarmowego.
Działanie mniszka lekarskiego stymuluje wydzielanie większych ilości żółci, co pomaga zwłaszcza w chorobach woreczka żółciowego i wątroby. W związku z zawartymi w mniszku lekarskim właściwościami zainteresować powinny się nim także osoby będące na diecie i chcące zgubić nadprogramowe kilogramy.
Mniszek pospolity wspomaga produkcję soków trawiennych, dzięki czemu wspomaga pracę układu pokarmowego, nie dopuszczając do powstawania zaparć i zalegania treści pokarmowych w jelitach i żołądku.
Właściwości mniszka wpływają na ilość produkowanego moczu, dzięki czemu poprawia on stan zdrowia osób zmagających się z kamieniami nerkowymi i częstymi infekcjami dróg moczowych. Jednocześnie mniszek lekarski nie powoduje usuwania wraz z moczem potrzebnych organizmowi składników takich jak potas – dzięki temu zapobiega niedoborom witamin i składników mineralnych. Z tego powodu mniszek lekarski jest zalecany także podczas leczenia anemii.
Zawartość wielu witamin, w tym witaminy C, sprawia, że mniszek pospolity wpływa korzystnie na odporność organizmu, zmuszając go do walki z chorobotwórczymi wirusami i bakteriami. Okłady z mniszka lekarskiego mają działanie łagodzące i przyspieszają gojenie się ran, dlatego są stosowane do usuwania kurzajek, leczenia skaleczeń i łagodzenia świądu skóry.
Warto jednak pamiętać, że właściwości mniszka lekarskiego zwiększające wydzielanie soków trawiennych przez układ pokarmowy powodują, że mniszek lekarski nie powinien być stosowany przez chorych zmagających się z chorobami wrzodowymi.
Najważniejsze właściwości mniszka lekarskiego:
- Wspieranie walki z nowotworami – badania dowodzą, że picie herbaty z mniszka przez osoby chore na raka poprawia ich stan zdrowia. Efekt zazwyczaj jest krótkotrwały, ale zachęca do dalszych badań nad rośliną;
- Pomoc w walce z cukrzycą – mniszek lekarski zawiera insulinę. Jest to substancja, która obniża indeks glikemiczny pokarmów i spowalnia wchłanianie cukrów do krwi. Mniszek wraz z innymi ziołami i odpowiednią dietą stosowany jest w stanach przedcukrzycowych i początkowym stadium cukrzycy;
- Poprawa trawienia – mniszek pobudza wątrobę do wytwarzania żółci. Substancje w nim zawarte mogą również pobudzać wydzielanie soku żołądkowego. Mniszek lekarski może być wykorzystany do zapobiegania kamicy żółciowej oraz jej początkowym stadium. Tego typu kurację należy jednak skonsultować z lekarzem. Jeśli mamy problemy trawienne warto sięgnąć po odwar z korzeni mniszka;
- Działa moczopędnie – przetwory z mniszka lekarskiego stosowane są podczas problemów z oddawaniem moczu, otyłości, reumatyzmie lub dnie moczanowej. Mniszek może również pomóc przy niektórych chorobach nerek;
- Wzmacnia odporność – mniszek może być stosowany u osób z osłabioną odpornością, podatnych na infekcje wirusowe i bakteryjne oraz osób starszych;
- Zwalcza choroby skóry – mniszek przyspiesza proces gojenia się ran. Do zwalczania kurzajek i brodawek wykorzystuje się okłady ze świeżych liści;
- Pomaga w walce z nadwagą – obecna w roślinie insulina jest niskokaloryczna. Dodatkowo zmniejsza ona łaknienie, co pomaga kontrolować ilość spożywanych posiłków.
Należy pamiętać, aby nie wykorzystywać mniszka lekarskiego ani innych ziół podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej. Interakcje ziół z lekami są trudne do przewidzenia i mogą osłabiać działanie leku.
3. Napar z mniszka
W sklepach ze zdrową żywnością i wielu aptekach znajdziemy suszone kwiaty, liście i korzenie mniszka lekarskiego. Tańszym sposobem na włączenie mieszka lekarskiego do diety jest jego samodzielne zbieranie i suszenie liści mniszka lekarskiego. Dzięki temu będziemy mieć też pewność, że pite przez nas napary z liści mniszka lekarskiego są w pełni naturalne i pozbawione zbędnych składników.
Kwiaty mniszka lekarskiego najlepiej jest zbierać w maju, kiedy mają najbardziej intensywny, dojrzały kolor. Wtedy płatki mniszka lekarskiego będą miały najwięcej smaku, aromatu i prozdrowotnych właściwości. Pamiętajmy jednak, aby kwiaty, liście i korzenie mniszka lekarskiego zbierać tylko z łąk i trawników niepryskanych chemią i nieskażonych spalinami samochodów.
Mniszek lekarski ma zastosowanie na dolegliwości układu pokarmowego. Wówczas warto przygotować napar z mniszka. 50 gram rozdrobnionych korzeni mniszka lekarskiego wraz z liśćmi należy zalać litrem wody i gotować pod przykryciem przez 2 minuty. Po tym czasie napar z mniszka lekarskiego należy zdjąć z kuchenki i studzić przez 10 minut.
Tak przygotowany naturalny lek z mniszka pospolitego należy pić 3 razy dziennie – dzięki temu pozbędziemy się nie tylko zaparć, ale także problemów z wydalaniem moczu i wysypką. Taki napar z mniszka popolitego pomoże też w problemach z trądzikiem i zaczerwienieniem skóry. Wystarczy tylko nawilżyć nim płatek kosmetyczny i przemywać nim twarz 2 razy dziennie.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Zioła obniżające skuteczność antykoncepcji - odpowiada lek. Aleksandra Witkowska
- Jakie zioła na odchudzanie? - odpowiada lek. Beata Bondyra
- Czy mogę się naturalnie wyleczyć ziołami? - odpowiada lek. Ewa Kłodnicka
Z kolei napar z kwiatów mniszka lekarskiego ma zastosowanie w ustabilizowaniu wahania żeńskich hormonów, a także w łagodzeniu dolegliwości bólowych związanych z owulacją czy miesiączką. Jedną łyżkę kwiatów mniszka pospolitego wystarczy zaparzyć w połowie litra wody przez 10 minut. Picie tak powstałego naparu z mniszka lekarskiego 2–3 razy dziennie pozwoli też walczyć z nawracającymi infekcjami jamy ustnej oraz podrażnieniami dziąseł.
Korzeń mniszka lekarskiego można również wykorzystać do przygotowania nalewki z mniszka lekarskiego. Do jej przygotowania potrzeba jedynie 50 g suchych korzeni mniszka lekarskiego i 74 ml białego wytrawnego wina. Korzeń mniszka lekarskiego można zebrać samodzielnie i ususzyć. Wówczas mamy większą pewność jakości suszonego korzenia mniszka lekarskiego. Korzeń mniszka lekarskiego rozdrabniamy, zalewamy winem i odstawiamy na 2 tygodnie w ciemne miejsce.
W kuchni zastosowanie znalazły również liście mniszka lekarskiego. Mało kto wie, że liście mniszka lekarskiego można wykorzystać do przygotowania pysznej i zdrowej sałatki. Liście mniszka można również po blanszowaniu dodać do farszów.
4. Syrop z mniszka
Syrop z mniszka lekarskiego jest bardzo zdrowy i łagodzi ataki kaszlu, dlatego wielu osób używa nazwy miód z mniszka. Syrop z mniszka ma również wiele innych zastosowań. Dzięki właściwościom mniszka lekarskiego syrop ten sprawia, że rany goją się szybciej. Ponadto miód z mniszka lekarskiego ma właściwości oczyszczające organizm z toksyn. Miód z mniszka warto również stosować, aby zmniejszyć ryzyko miażdżycy.
Syrop z mniszka wytwarza się zarówno z łodyg, kwiatów, jak i korzeni mniszka. Warto podkreślić, że miód z mniszka lekarskiego ma dużo więcej wartości odżywczych niż miód pszczeli. Jednak na ten wytwarzany z mniszka lekarskiego syrop powinny uważać osoby z wrzodami żołądka, cukrzycą i nadkwaśnością żołądka. Przed zastosowaniem syropu z mniszka powinny się również skonsultować z lekarzem osoby z niedrożnością jelit i dróg żółciowych.
5. Ile kosztują preparaty z mniszka lekarskiego
Mniszek lekarski najczęściej sprzedawany jest w formie herbat, tabletek, syropów lub suszonych liści i korzeni. Cena preparatów z mniszkiem lekarskim wynosi od około 15 do 40 zł. Środki można nabyć w aptekach lub sklepach internetowych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.