Jan Furtok zmagał się z alzheimerem. Chorobę może ujawnić test zegara
Jan Furtok, legenda polskiego futbolu, odszedł w wieku 62 lat. Jego ostatnie lata życia były naznaczone walką z alzheimerem. Pierwsze objawy choroby można zauważyć długo przed postawieniem diagnozy. Co powinno wzbudzić naszą czujność?
1. Ikona polskiego futbolu
Jan Furtok urodził się 9 lipca 1962 roku w Katowicach i od najmłodszych lat związany był z miejscowym GKS-em. W latach 1979-1988 zdobył uznanie jako najskuteczniejszy napastnik w historii klubu. Jego wybitne występy w Polsce otworzyły mu drogę do kariery międzynarodowej. W barwach Hamburgera SV Furtok błyszczał na boiskach Bundesligi, zostając wicekrólem strzelców w sezonie 1990/1991. Po zakończeniu przygody w Niemczech wrócił do GKS-u Katowice, gdzie zakończył karierę i rozpoczął działalność trenerską.
W reprezentacji Polski rozegrał 36 meczów, zdobywając 10 bramek. W biało-czerwonych barwach wziął też udział w Mistrzostwach Świata w 1986 roku. Po zakończeniu kariery sportowej Furtok pozostał wierny swojemu klubowi, pracując jako trener młodzieży, dyrektor sportowy i prezes.
2. Życie w cieniu choroby
Choroba Alzheimera zdiagnozowana u Jana Furtoka kilka lat temu, zmieniła jego życie na zawsze. Z relacji bliskich wynikało, że choć fizycznie nie było po nim widać choroby, jego zdolności poznawcze gwałtownie się pogorszyły.
- Jestem z tym pogodzona. Profesor przekazał, że sytuacja jedynie się pogorszy. Choroba przyspiesza, różnego rodzaju ćwiczenia nie przynoszą efektu. Pamięć Janka się skraca - mówiła w maju 2023 roku Anna Furtok w rozmowie z Mateuszem Skwierawskim z WP Sportowe Fakty.
Mimo trudnej sytuacji, żona byłego piłkarza nie traciła pogody ducha.
- Na szczęście, na razie jest w porządku, znośnie. Janek chodzi normalnie, lubi czmychnąć przez otwarty balkon do ogródka. Trzeba być czujnym, bo czasem wyrywa mi się spod pachy. Wracaliśmy niedawno ze sklepu, Janek uciekł spod mojej ręki i szedł szybko za kimś, kogo widział przed sobą - wyznała.
O śmierci Furtoka poinformowali 26 listopada jego bliscy i przedstawiciele GKS Katowice.
"Dotarły do nas informacje, z którymi trudno się pogodzić. Po długiej walce z chorobą, w wieku 62 lat, zmarł Jan Furtok - legendarny napastnik GKS-u Katowice. Furtok był najjaśniejszą gwiazdą GKS-u Katowice, najlepszym strzelcem w historii klubu i wielokrotnym reprezentantem Polski" - czytamy w komunikacie na stronie klubu sportowego.
W wieku 62 lat zmarł 𝗝𝗮𝗻 𝗙𝘂𝗿𝘁𝗼𝗸 - największa legenda GKS-u Katowice.https://t.co/g6JpkGRJ2l pic.twitter.com/5mBEoCq91M
— GKS Katowice (@_GKSKatowice_) November 26, 2024
3. Choroba Alzheimera – przyczyny i pierwsze objawy
Choroba Alzheimera to neurodegeneracyjne schorzenie, które stopniowo prowadzi do utraty pamięci, zdolności poznawczych i funkcji życiowych. Choć przyczyny choroby w dalszym ciągu nie są dla badaczy jednoznaczne, wskazują oni na połączenie czynników genetycznych, środowiskowych i stylu życia. Podkreślają także, że pierwsze zmiany w mózgu mogą pojawić się wiele lat przed wystąpieniem pierwszych objawów.
Jawne sygnały to najczęściej problemy z pamięcią krótkotrwałą, trudności w odnajdywaniu słów, dezorientacja w dobrze dotąd znanych miejscach czy podczas wykonywania codziennych czynności.
Często zauważa się także utratę zdolności rozpoznawania twarzy i miejsc, jednak z reguły stanowi to już bardziej zaawansowany objaw.
Jednym z symptomów choroby Alzheimera, który może pojawić się na długo przed postawieniem diagnozy, jest upośledzenie pamięci epizodycznej, czyli trudności z przypominaniem sobie niedawnych wydarzeń, dat lub rozmów. Osoby dotknięte tym problemem mogą zapominać o codziennych czynnościach lub mieć trudności z planowaniem i organizacją.
Innym wczesnym objawem mogą być subtelne zmiany w funkcjach wykonawczych, takich jak trudności z podejmowaniem decyzji, zmniejszona zdolność do rozwiązywania problemów czy spowolnienie w wykonywaniu zadań wymagających koncentracji.
Chociaż współczesna medycyna nie oferuje jeszcze skutecznego lekarstwa na Alzheimera, wczesna diagnoza i odpowiednia opieka mogą spowolnić postęp choroby. Środowisko naukowe intensywnie pracuje jednak nad opracowaniem terapii, która mogłaby opóźnić rozwój zmian.
Zobacz także: Lek, na który czekał cały świat. Został już zatwierdzony
4. Test zegara
Test zegara jest prostym i skutecznym narzędziem do oceny funkcji poznawczych, szczególnie funkcji wykonawczych i wzrokowo-przestrzennych. Jest często wykorzystywany przy wstępnej diagnozie choroby Alzheimera.
Można go przeprowadzić w następujący sposób:
- daj pacjentowi kartkę papieru i długopis,
- poproś, aby narysował zegar, który pokazuje wszystkie godziny. Następnie niech ustawi wskazówki na godzinę 11:10.
Po wykonaniu zadania sprawdź, czy liczby są rozmieszczone równomiernie i we właściwych miejscach. Ustal też, czy wskazówki są ustawione prawidłowo (długość wskazówek i ich położenie względem godzin).
Poprawne wykonanie zadania wskazuje na prawidłowe funkcje poznawcze. Nieprawidłowości, takie jak nierównomierne rozmieszczenie liczb, pominięcie godzin lub błędne ustawienie wskazówek, mogą sugerować deficyty poznawcze związane z chorobą Alzheimera lub innymi schorzeniami neurodegeneracyjnymi.
Test zegara często stosuje się razem z innymi narzędziami diagnostycznymi, takimi jak MMSE (Mini-Mental State Examination), w celu pełniejszej oceny funkcji poznawczych.
Aleksandra Zaborowska, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.