Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (874 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Karolina Gruszka czuła, że to może być SM. "Pojawiły się dwie charakterystyczne cechy"

 Katarzyna Prus
30.05.2023 18:00
SM jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności u młodych dorosłych
SM jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności u młodych dorosłych (Getty Images)

Stwardnienie rozsiane to jedna z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności u młodych dorosłych. - Kluczowa jest świadomość chorego, że może korzystać z nowoczesnych terapii i ma prawo o nie zabiegać. Nie każdy neurolog to wie. Skutkiem jest stosowanie "przedpotopowych" terapii, np. w postaci interferonu, który ma wiele skutków ubocznych - podkreśla aktorka Karolina Gruszka, która choruje na SM.

spis treści

1. "Choroba o tysiącu twarzach"

30 maja obchodzimy Światowy Dzień Stwardnienia Rozsianego. To dobry moment, by przypomnieć jak podstępna może być ta choroba. Wczesne objawy mogą być bardzo subtelne, przez co chorym łatwo je zlekceważyć. Niestety konsekwencje mogą się okazać nieodwracalne.

- Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba, która u każdego pacjenta objawia się inaczej i ma bardzo różny przebieg, a symptomy szczególnie na początku mogą być subtelne i mylące. W moim przypadku pojawiły się dwie charakterystyczne cechy, więc dosyć szybko zorientowałam się, że to może być SM, zwłaszcza, że w rodzinie mam osoby, które na to chorują - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie aktorka Karolina Gruszka, u której zdiagnozowano stwardnienie rozsiane w 2017 roku.

Tłumaczy, że charakterystyczne cechy SM, które u siebie zaobserwowała to asymetria (symptomy dotyczą przeważnie jednej strony ciała) i narastanie objawów.

Zobacz film: "Ile zrobisz pompek? Prosty test pozwala określić ryzyko chorób serca"
SM atakuje głównie młodych
SM atakuje głównie młodych (Getty Images)

Aktorka podkreśla, że w leczeniu stwardnienia rozsianego liczy się czas.

- Nie należy czekać z wizytą u specjalisty, bo im szybciej rozpocznie się leczenie, tym większe szanse na zahamowanie choroby - zwraca uwagę Karolina Gruszka.

- Niestety oprócz problemów z opóźnioną diagnostyką, mogą się też pojawić problemy z leczeniem. Nadal wielu pacjentów nie wie o przełomie, jaki dokonał się w terapii SM w grudniu ubiegłego roku. Chorzy zaczęli mieć dostęp do nowoczesnych biologicznych leków, które są refundowane i przynoszą świetne efekty. Ponadto nie każdy neurolog ma tego świadomość, bo nie każdy specjalizuje się w SM. Skutkiem jest stosowanie "przedpotopowych" terapii, np. w postaci interferonu, który ma wiele skutków ubocznych. Dlatego kluczowa jest świadomość chorego, że może korzystać z nowoczesnych terapii i ma prawo o nie zabiegać - zaznacza aktorka.

Aktualnie w Polsce żyje ok. 52 tysięcy chorych na stwardnienie rozsiane (SM), a każdego miesiąca diagnozę słyszy ok. 220 osób (ograniczona możliwość diagnozy w czasie pandemii sprawiła, że ta liczba w skali roku może wzrosnąć).

Postęp medycyny spowodował, że coraz częściej diagnozuje się także dzieci. Obecnie w Polsce jest 500 dzieci, w tym kilkuletnich ze zdiagnozowanym stwardnieniem rozsianym.

Oficjalne statystyki mogą być jednak niedoszacowane, bo wielu chorych ze względu na mało specyficzne objawy nie od razu zgłasza się do lekarza.

- Mówi się, że stwardnienie rozsiane to choroba o tysiącu twarzach, bo u każdego chorego przebiega inaczej. Chorzy miesiącami, a nawet latami mogą mieć objawy tak dyskretne, że łatwo je zbagatelizować. Może się jednak zdarzyć tak, że od razu choroba ma gwałtowny przebieg. Bardzo indywidualną kwestią jest też reakcja na leki - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie Anna Gryżewska z Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego.

2. Wczesne objawy SM

- SM to choroba młodych ludzi, najczęściej jest diagnozowana w wieku 20-40 lat, przy czym kobiety chorują 2-3 razy częściej niż mężczyźni, dlatego bywa też nazywane "chorobą młodych kobiet". Niestety mechanizm, który by to wyjaśniał nie został do końca poznany. Jest to charakterystyczne dla wszystkich chorób autoimmunologicznych, a SM jest chorobą neurologiczną o podłożu autoimmunologicznym - dodaje.

Świadomość SM rośnie coraz bardziej, a udział w tym mają również zagraniczne gwiazdy, które zmagają się z tą chorobą i otwarcie mówią o jej przebiegu.

Jedną z nich jest aktorka Christina Applegate, która otwarcie przyznaje, że zlekceważyła początkowe objawy. Pierwszym sygnałem w jej przypadku było poczucie braku równowagi podczas kręcenia sekwencji tanecznej do filmu "Dead To Me". "Żałuję, że nie zwróciłam na to uwagi. Ale kim ja jestem, żeby to wiedzieć?" – wyznała w rozmowie z "The New York Times".

Applegate powiedziała teżże dokuczało jej uczucie drętwienia i mrowienia kończyn, które wciąż narastało. Dopiero po postawieniu diagnozy, dowiedziała się, że to również objaw SM. Kolejnym symptomem, którego początkowo nie łączyła z chorobą, było zmęczenie.

W październiku ubiegłego roku aktorka pokazała na Twitterze pokazała zdjęcie lasek, które ułatwiają jej poruszanie się.

"Laski są teraz częścią mojej normalności" - napisała aktorka.

Choroba miała też ogromny wpływ na inną znaną aktorkę, Selmę Blair.

"Wiem, że stwardnienie rozsiane zniszczyło moją karierę. Musiałam przestać pracować na lata. Niepełnosprawność miała na mnie wpływ i pozbawiła energii, powodując ogromne zmiany w moim wyglądzie" - przyznała aktorka w rozmowie z BBC.

Zaznaczyła, że w młodości miała problemy ze zmęczeniem i zaburzeniami mowy. Lekarze długo nie mogli jednak ustalić przyczyny jej problemu.

Dlatego symptomów, nawet jeśli nie są nasilone, nie wolno lekceważyć.

- Jedną z pierwszych "czerwonych flag" są zaburzenia widzenia dotyczące ostrości czy postrzegania barw, który może towarzyszyć ból poza gałką oczną. Pozagałkowe zapalenie zapalenie nerwu wzrokowego jest częstą oznaką SM, co nie oznacza, że każdy pacjent z tym objawem jest chory na SM - zaznacza w rozmowie z WP abcZdrowie dr n.med. Anna Filipek-Gliszczyńska, neurolog z Centrum Medycznego Luxmed.

Zaznacza, że nie należy bagatelizować także utrzymujących się powyżej 24 godzin zaburzeń czucia (mrowienie, drętwienie, pieczenie rąk lub nóg), uczucia dziwnej ciężkości nóg, osłabienia rąk lub nóg, które pojawia się np. przy wchodzeniu po schodach czy zaburzeń równowagi, które nie wynikają z pionizacji. W takich przypadkach nie należy czekać z wizytą u neurologa.

Bardziej charakterystyczne objawy, jak np. niedowłady czy zaburzenia równowagi, z reguły nie pojawiają się na wczesnym etapie, to raczej symptom zaawansowanej choroby.

3. Organizm atakuje sam siebie

- Przyczyną SM jest nieprawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego, który produkuje przeciwciała atakujące osłonki mielinowe w mózgu. Dochodzi do uszkodzenia neuronów, a tym samym wystąpienia objawów uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego - tłumaczy dr Filipek-Gliszczyńska.

- Podobnie jak w przypadku innych chorób autoimmunologicznych nie znamy jednak przyczyny, która stoi za nieprawidłowym funkcjonowaniem układu immunologicznego. Są pewne teorie, ale żadna nie dała dotąd jednoznacznej odpowiedzi. Obserwujemy np. różnice w diagnozie SM w zależności od szerokości geograficznej, ale pojawia się pytanie, czy nie przyczynia się do tego znacznie lepsza diagnostyka w Europie czy Ameryce Północnej - zwraca uwagę neurolog.

- Układ immunologiczny traktuje własne komórki jak obce i zaczyna je niszczyć. Uruchamia się reakcja podobna do tej, którą obserwujemy w przypadku zwalczania patogenów, tyle że dotyczy to naszych zdrowych komórek - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie Bartosz Fiałek, reumatolog i popularyzator wiedzy medycznej.

To może prowadzć do przewlekłego stanu zpalnego.

- Objawy i przebieg choroby autoimmunologicznej, a także czynniki, które mogą ją wywołać są na tyle różne u różnych pacjentów, że bardzo trudno je porównywać. Nie zostały też jednoznacznie określone. Wskazuje się jednak na czynniki genetyczne i środowiskowe. Przy czym dziedziczenie pewnych predyspozycji nie oznacza, że na pewno zachorujemy. Ryzyko w przypadku takich osób jest jednak wyższe, zwłaszcza jeśli połączymy to z innymi czynnikami - tłumaczy dr Fiałek.

Dodał, że nie ma jednak jednego konkretnego czynnika środowiskowego, który moglibyśmy łatwo wyeliminować. Wskazuje się między innymi na infekcje bakteryjne lub wirusowe. Przykładem jest zakażenie wirusem Epstein-Barra, który 32-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia stwardnienia rozsianego.

4. Leczeniu powinna towarzyszyć rehabilitacja

- SM jest chorobą nieuleczalną, ale nie oznacza wyroku, bo można ją skutecznie leczyć. Niestety wielu chorych, szczególnie młodych, wpada w bardzo niebezpieczną pułapkę. Zdarza się, że jeśli chory początkowo czuje się dobrze mimo diagnozy przerywa leczenie i odstawia leki. To podstawowy błąd, bo leki przyjmuje się do końca życia - zaznacza Anna Gryżewska.

- Konsekwencją takiego podejścia będzie rozwój stanu zapalnego w mózgu i zmiany, których nie da się potem cofnąć. Początkowo mogą być one niewidoczne dla chorego, ale po jakimś czasie mogą odebrać mu szansę na normalne funkcjonowanie - ostrzega.

Do takiego podejścia niektórych chorych przyczynił się też paradoksalnie postęp w leczeniu.

- Aktualnie pacjenci mają szeroki dostęp już nie tylko do wlewów czy zastrzyków, ale też do refundowanych leków nowej generacji w postaci tabletek. Mogą je przyjmować w domu, ale ta wygoda sprawiła, że też łatwiej je odstawić. Tymczasem tylko regularne leczenie może sprawić, że choroba będzie miała łagodny przebieg lub opóźni wystąpienie bardziej zaawansowanych objawów nawet o kilkanaście lat - dodaje.

Zaznacza, że oprócz postępu diagnostycznego, chorzy mają teraz znacznie większe możliwości leczenia niż 15 lat temu.

- Stwardnienie rozsiane to nadal bardzo poważna choroba, która jest jedną z najczęstszych, obok urazów, przyczyn niepełnosprawności młodych dorosłych, ale przestała być wyrokiem - zaznacza dr Filipek-Gliszczyńska.

- Mamy dostęp do wielu różnych leków, dzięki którym możemy zaplanować indywidualną terapię. Czas, w którym rozpoznajemy tę chorobę, nadal jest jednak jednym z kluczowym elementów, który wpływa na leczenie. Pamiętajmy, że to choroba nieuleczalna, więc leczenie modyfikuje je przebieg - dodaje.

Zwraca też uwagę, że w Polsce nadal za mało mówi się o roli, jaką w SM odgrywa rehabilitacja.

- Rehabilitacja powinna być prowadzona od samego początku. To nie są tylko intensywne ćwiczenia ruchowe, z którymi bywa kojarzona, ale też np. neurorehabilitacja, która polega na usprawnieniu funcjonowania pacjenta w różnych obszarach. To powinno być uzupełnieniem leczenia u każdego chorego - zaznacza.

Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze