Kazeina - źródła, właściwości, nietolerancja i zamienniki
Kazeina to białko obecne w mleku krowim, kozim i owczym, a co za tym idzie także w nabiale. Choć większość osób dobrze ją toleruje, u niektórych spożycie przetworów mlecznych wywołuje nieprzyjemne i dokuczliwe objawy. W czym jest kazeina? Po jakie zamienniki sięgać, jeśli okazuje się, że kazeina może powodować alergie?
1. Co to jest kazeina?
Kazeina, inaczej białko kazeinowe, jest głównym białkiem mleka krowiego. Znajduje się w nim około 30 różnych białek, które dzieli się na dwie główne grupy. Ponad 80% stanowi frakcja kazein, której podstawową funkcję stanowi wiązanie jonów wapnia, cynku i żelaza. Pozostałe 20% to tak zwane białka serwatkowe (np. α-laktoalbumina, laktoferyna, β-laktoglobulina).
Kazeinę zawiera aminokwasy, takie jak leucyna, prozyna, lizyna, kwas glutaminowy i kwas asparaginowy. Dzieli się je na cztery frakcje:
- kazeinę alfa, stanowiącą 55% ogólnej puli w mleku,
- kazeinę beta,
- kazeinę kappa,
- kazeinę gamma.
W jakich produktach występuje kazeina? Kazeina jest obecna w mleku krowim, mleku kozim i mleku owczym oraz w produktach mlecznych, takich jak: jogurt, kefir, maślanka, masło, śmietana, sery twarogowe oraz sery dojrzewające, także w produktach białkowych przeznaczonych dla sportowców (przykładem może być tzw. białko w proszku).
2. Czy kazeina jest szkodliwa czy zdrowa?
Kazeina jest głównym białkiem mleka krowiego, które stanowi dla organizmu popularne źródło wapnia i fosforu (występuje pod postacią kazeinianu wapnia). Jej wartość biologiczna jest bardzo wysoka. Dowiedziono, że pod względem odżywczym znacznie przewyższa białka roślinne, a i jest niemal równa białkom mięsa.
Jednocześnie kazeina jest odpowiedzialna za objawy uczuleniowe u większości osób cierpiących z powodu alergii na mleko krowie. Oznacza to, że spożywanie mleka u osób, które zmagają się z alergia na kazeinę (i białka mleka) może powodować objawy alergii pokarmowej związanej z niewłaściwa reakcją odpornościową organizmu.
Laktoza a kazeina
Alergie na białka mleka krowiego odróżnić od nadwrażliwości niealergicznej na mleko krowie, którą powoduje niedobór laktazy, czyli tak zwanej nietolerancji laktozy. Kazeina to białko (jest ważnym składnikiem odżywczym), a laktoza to cukier obecny w mleku (cukier mleczny).
3. Kazeina a alergie pokarmowe
Alergia na białka mleka krowiego to niepożądana reakcja obserwowana po ich spożyciu. U jej podłoża leży mechanizm odpornościowy. W zależności od mechanizmów powstania można wyróżnić alergię IgE-zależną, IgE-niezależną i mieszaną (IgE-zależną i IgE-niezależną). Jakie są objawy nadwrażliwości? Czym się objawia nietolerancja kazeiny u dorosłych i dzieci?
W przebiegu alergii IgE-zależnej najczęściej pojawiają się objawy skórne, takie jak pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, AZS, czyli atopowe zapalenie skóry. Alergia IgE-niezależna przebiega z objawami ze strony przewodu pokarmowego.
Nietolerancja kazeiny — objawy
Jak szybko pojawiają się objawy nadwrażliwość organizmu na kazeinę? To zależy. Alergia IgE-zależna sprawia, że objawy miejscowe pojawiają się zwykle w ciągu kilku minut po spożyciu białek mleka krowiego, zaś objawy ogólne najwcześniej po kilku minutach lub nawet 2 godzinach po spożyciu pokarmu z alergenem.
Alergia IgE-niezależna wywołuje objawy zazwyczaj po upływie co najmniej 2 godzin, zwykle po 24–48 godzin, a nawet po kilku dniach od spożycia alergenu.
4. Jakie są alternatywy dla kazeiny w diecie?
Co jeść, jeśli nie można spożywać kazeiny? Dieta polegająca na wyeliminowaniu źródeł białek mleka musi być zasobna w inne produkty, które białek mleka nie zawierają, ale są dobrym źródłem wapnia. Czym zastąpić produkty zawierające kazeinę? Ponieważ kazeina w diecie bezmlecznej nie może się pojawiać, dobre zamienniki to:
- mleko sojowe,
- tofu wzbogacone w wapń
- ryby z puszki,
- nasiona roślin strączkowych,
- zielonolistne warzywa,
- orzechy i nasion,
- płatki owsiane i zarodki pszenne.
5. Test nietolerancji kazeiny
W przypadku podejrzenia problemów z tolerancją białek mleka krowiego, warto wykonać badania alergologiczne. Aby zdiagnozować alergię na kazeinę, należy wykonać odpowiednie testy. Pacjenci wykazują najczęściej nadwrażliwość równocześnie na kilka różnych białek w nim obecnych.
Test alergiczny na kazeinę polega na oznaczeniu stężenie sIgE w surowicy krwi (przeciwciała wytwarzane przeciwko alergenom pokarmowym). Nie jest wymagane specjalne przygotowanie, nie trzeba do laboratorium zgłaszać się na czczo. Do wykonania badania konieczne jest pobranie próbki krwi.
Wskazaniami do wykonania testu na nietolerancję kazeiny są objawy alergii na mleko, takie jak biegunki, wzdęcia czy wypryski skórne. Rozpoznanie alergii na kazeinę polega na analizie wyniku badania w kierunku przeciwciał swoistych IgE, ale i objawów, stąd interpretację wyników warto pozostawić lekarzowi.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.