Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Małgorzata Waszkiewicz

Koagulogram

Koagulogram
Koagulogram (Zdjęcie mężczyzny podczas wizyty lekarskiej / Shutterstock)

Kiedy zachodzi podejrzenie, że układ krzepnięcia nie działa prawidłowo, lekarz zleca zazwyczaj wykonanie oznaczenia kilku parametrów, pozwalających na wstępną jego ocenę. Wyniki takich badań są niezbędne między innymi także wtedy, gdy mamy być poddani zabiegowi operacyjnemu.

spis treści

1. Kiedy bada się układ krzepnięcia?

Wskazaniem do wykonania podstawowych badań oceniających układ krzepnięcia są przede wszystkim:

  • powtarzające się krwawienia z nosa;
  • krwawienia z dziąseł (np. podczas mycia zębów);
  • nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych u kobiet (bardzo obfite miesiączki, krwawienia pozamiesiączkowe);
  • tendencja do powstawania siniaków nawet po niewielkim urazie;
  • pojawianie się wybroczyn na skórze i błonach śluzowych (np. jamy ustnej);
  • krwawienia z przewodu pokarmowego;
  • podejrzenie choroby wątroby bądź też potrzeba oceny czynności tego narządu;
  • ocena układu krzepnięcia przed planowanym zabiegiem operacyjnym.

Ponadto badania te są wykonywane u osób poddawanych leczeniu przeciwkrzepliwemu (m.in. po operacjach serca i naczyń krwionośnych, z niektórymi zaburzeniami rytmu serca, cierpiących na żylną chorobę zakrzepowo-zatorową).

2. Podstawowe parametry układu krzepnięcia i zakresy wartości prawidłowych

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

W większości przypadków lekarz ocenia układ krzepnięcia w oparciu o kilka podstawowych parametrów. Są to:

  • PLT: stężenie płytek krwi – oznaczenie wykonywane jest w ramach morfologii krwi;
  • PT: czas protrombinowy (wynik jego pomiaru może być także wyrażany przy pomocy tzw. wskaźnika Quicka oraz międzynarodowego współczynnika znormalizowanego – INR);
  • INR - podstawowy parametr służący do monitorowania leczenia przeciwkrzepliwego lekami takimi jak acenokumarol czy warfaryna;
  • ocena czynności wątroby – czynniki krzepnięcia, od których aktywności zależy wartość PT produkowane są w wątrobie, w chorobach wątroby upośledzone jest ich wytwarzanie, co skutkuje wzrostem wartości powyższych parametrów.

Wskaźnik APTT (czas kaolinowo-kefalinowy) jest wykorzystywany w ocenie efektów leczenia przeciwkrzepliwego heparyną niefrakcjonowaną (ale rzadko stosowanymi podskórnie heparynami drobnocząsteczkowymi) oraz przy ustalaniu przyczyn nadmiernej skłonności do krwawień (tzw. skaz krwotocznych).

W zależności od przyczyny, z powodu której podjęto diagnostykę układu krzepnięcia, wykonywane mogą być również inne oznaczenia: stężenie dimeru D (D-dimeru), fibrynogenu, aktywności czynników krzepnięcia i in. Stężeniepłytek krwi (PLT) u osób dorosłych powinno zawierać się w przedziale 150 – 400 tys./µl (= tys./mm3, = K/µl). Wyniki oznaczeń APTT, PT, wskaźnika Quicka interpretowane powinny być zawsze w oparciu o normy podane przez laboratorium, w którym wykonywane było badanie.

3. Przyczyny odchyleń od wartości prawidłowych

3.1. Płytki krwi (PLT)

Zbyt niskie stężenie płytek krwi spowodowana może być, m.in.:

  • działaniem leków;
  • zakażeniami wirusowymi;
  • nowotworami układu krwiotwórczego;
  • chorobami autoimmunologicznymi;
  • alkoholizmem;

Wzrost tego parametru może świadczyć o:

  • chorobach układu krwiotwórczego;
  • nowotworach;
  • niedoborze żelaza;
  • przewlekłych infekcjach;
  • alkoholizmie;
  • odwodnieniu.

3.2. Czas protrombinowy (PT) oraz INR i wskaźnik Quicka

Wartość tych parametrów przekracza górną granicę normy, m. in.:

  • u osób leczonych lekami zmniejszającymi krzepliwość krwi (acenokumarolem lub warfaryną) – osiągnięcie wartości wyższych od norm dla osób zdrowych jest celem takiego leczenia;
  • u osób cierpiących na poważne choroby wątroby;
  • u osób z wrodzonymi niedoborami czynników krzepnięcia krwi.

3.3. Czas kaolinowo-kefalinowy (APTT)

Wydłużenie APTT powyżej górnej granicy normy może świadczyć o:

Obniżone wartości, zarówno APTT, jak i PT (oraz INR i wskaźnika Quicka) obserwowane są u osób ze zwiększoną krzepliwością krwi.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze