Komórki NK - czym są i jakie pełnią funkcje
Komórki NK to specyficzny rodzaj komórek układu odpornościowego. Przez jednych zaliczane są do limfocytów, przez innych traktowane jako osobna subpopulacja komórek układu immunologicznego. Celem ataku komórek NK są głównie komórki nowotworowe oraz komórki zainfekowane wirusami.
1. Co to są komórki NK
Komórki NK wchodzą w skład leukocytów i stanowią około 5-15% wszystkich z nich. Posiadają unikalną zdolność do spontanicznego zabijania docelowych komórek, bez uprzedniej immunizacji. Tym różnią się od innych limfocytów, które by zniszczyć komórkę docelową potrzebują stymulacji pod postacią oddziaływań z innymi komórkami układu odpornościowego. Ponadto działanie komórek NK odbywa się niezależnie od, tzw. restrykcji MHC (czyli głównego układu zgodności tkankowej), co również jest ich unikalną cechą. Od tych wyjątkowych właściwości komórek NK, pochodzi ich nazwa, która po angielsku brzmi ‘natural killers’, czyli "naturalni zabójcy".
Komórki NK odkryte zostały na początku lat siedemdziesiątych XX wieku. Ustalono wtedy, że zdolność do spontanicznego zabijania nowo powstałych komórek nowotworowych przez komórki NK jest zjawiskiem fizjologicznym u ludzi zdrowych. Ta funkcja komórek NK, zwana "naturalną cytotoksycznością przeciwnowotworową", polegająca na wykrywaniu i niszczeniu w zalążku nowo powstałych komórek nowotworowych, chroni przed ich namnażaniem i rozwojem nowotworu. Mało tego odkryto, że u ludzi z rozwiniętą chorobą nowotworową, aktywność komórek NK jest znacznie mniejsza niż u osób zdrowych. Tak więc mała aktywność komórek NK we krwi wiąże się z wyższym ryzykiem zachorowania w przyszłości na nowotwór.
2. Funkcje komórek NK
Oprócz udziału w odporności przeciwnowotworowej, komórki NK odgrywają także dużą rolę w walce z zakażeniami, głównie wirusowymi. Świadczy o tym fakt ich zwiększonej aktywności podczas infekcji wirusowych, zwłaszcza w obrębie narządu objętego zakażeniem. Wirusy dostając się do organizmu, wnikają do wnętrza komórek, przez co niejako ukrywają się przed komórkami układu odpornościowego, stając się dla nich mniej dostępne. Takie właśnie zainfekowane wirusami komórki, których inne rodzaje limfocytów nie są w stanie rozpoznać i eliminować, stają się celem dla posiadających zdolność naturalnej cytotoksyczności komórek NK.
Poza wyżej wymienionymi funkcjami komórek NK, ich dużą aktywność stwierdza się też w błonie śluzowej macicy w drugiej połowie cyklu menstruacyjnego, czyli po owulacji oraz w początkowym okresie ciąży. W tym ostatnim przypadku komórki NK stanowią aż 70% limfocytów znajdujących się w obrębie błony śluzowej ciężarnej macicy. Takie komórki NK, odróżniające się cechami morfologicznymi i funkcjonalnymi od zwykłych komórek NK, nazywane są macicznymi lub doczesnowymi komórkami NK. Ich rola nie jest do końca poznana, przypuszcza się, że biorą one udział w kontroli rozwoju początkowego okresu ciąży i chronią komórki płodu przed zakażeniem wirusami.
3. Normy laboratoryjne zawartości komórek NK we krwi
Komórki NK stanowią kilkanaście procent limfocytów krwi obwodowej człowieka. Liczba komórek NK wynosi około 0,37 G/l. Normy referencyjne mieszczą się w granicach 0,09 - 0,43 G/l. Aktywność komórek NK badana jest w tzw. testach cytotoksycznych o krótkim czasie inkubacji (trwającej około 4 - 6 godzin). U człowieka aktywność komórek NK określana jest zazwyczaj na linii białaczkowej K562.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.