Koronawirus. Odkryto nowe powikłania. COVID-19 może powodować cukrzycę
Już wcześniej było wiadomo, że COVID-19 może wywoływać ciężkie powikłania u osób z cukrzycą typu 2. Teraz naukowcy doszli do niepokojącego odkrycia, że koronawirus również może się przyczyniać do rozwoju cukrzycy u osób, które jej dotychczas nie miały.
1. Cukrzyca jako powikłanie COVID-19
Do takiego wniosku doszła międzynarodowa grupa naukowców, która połączyła swoje siły w projekcie CoviDIAB. Wyniki badań właśnie zostały opublikowane na łamach pisma "New England Journal of Medicine" (NEJM).
Naukowcy podkreślają, że wśród pacjentów zmarłych na COVID-19 od 20 do 30 proc. osób cierpiało wcześniej na cukrzycę. U tych pacjentów obserwowano również nietypowe metaboliczne powikłania cukrzycy, w tym zagrażającą życiu kwasicę ketonową oraz hiperosmolarność osocza.
Jednak to, że pacjenci chorzy na cukrzycę są bardziej narażeni na ciężki przebieg COVID-19 oraz częściej umierają z powodu tej choroby, było wiadomo już od jakiegoś czasu. Przełomowym i bardzo niepokojącym odkryciem naukowców jest fakt, że istnieje dwukierunkowa zależność między COVID-19 a cukrzycą.
Oznacza to, że koronawirus jest nie tylko czynnikiem ryzyka dla cukrzyków. Coraz więcej danych świadczy o tym, że to koronawirus może powodować rozwój cukrzycy u osób zakażonych.
2. Koronawirus a metabolizm glukozy
Jak podkreślają naukowcy, na chwilę obecną dokładnie nie wiadomo, w jaki sposób koronawirus SARS-Cov-2 wpływa na rozwój cukrzycy. Z obserwacji jednak wynika, że białko ACE2, za którego pośrednictwem wirus wnika do komórek, jest obecne nie tylko na komórkach płuc, ale też w innych komórkach kluczowych narządów i tkanek zaangażowanych w procesy metaboliczne. Chodzi między innymi o trzustkę, wątrobę, nerki, jelito cienkie, tkankę tłuszczową.
Naukowcy nie wykluczają, że koronawirus doprowadza do całkowitego zaburzenia metabolizmu glukozy. To może tłumaczyć, dlaczego COVID-19 przyczynia się nie tylko do powikłań u osób już chorych na cukrzycę, ale także rozwoju tej choroby u pacjentów, u których nie była ona wcześniej zdiagnozowana.
Wiele pytań jednak wciąż pozostaje bez odpowiedzi. "Nie jest jasny mechanizm, poprzez który wirus może wpływać na metabolizm glukozy. Nie wiemy też, czy ostre objawy cukrzycy u tych pacjentów to cukrzyca typu 1, typu 2 czy może nowa postać cukrzycy” – pisze na lamach "NEJM" prof. Francesco Rubino z King's College w Londynie.
3. Rejestr CoviDIAB
W ilu przypadkach koronawirus mógł doprowadzić do powstania cukrzycy u pacjentów? Jak zauważa inny diabetolog i współautor badań prof. Paul Zimmet z Monash University w Melbourne - skala problemu wciąż nie jest znana.
Przede wszystkim naukowcy nie wiedzą, czy cukrzyca będzie trwała, czy ustąpi po wyleczeniu COVID-19. Żeby zbadać jak najwięcej przypadków naukowcy zajmujący się diabetologią i biorący udział w projekcie CoviDIAB, postanowili założyć globalny rejestr pacjentów, u których cukrzyca rozwinęła się jako powikłanie po COVID-19.
"Tworząc globalny rejestr, wzywamy międzynarodową społeczność medyczną do szybkiego dzielenia się obserwacjami klinicznymi, które pomogą odpowiedzieć na te pytania" - apeluje prof. Paul Zimmet.
4. Koronawirus a komórki insuliny
Prof. Leszek Czupryniak, wybitny specjalista w dziedzinie diabetologii uważa, że odkrycie grupy CoviDIAB można wyjaśnić na dwa sposoby.
- Po pierwsze każda infekcja sprzyja ujawnieniu się cukrzycy. Zwłaszcza typu 2, ponieważ często przebiega ona bezobjawowo. Człowiek może nie wiedzieć, że choruje, tylko ma lekko podwyższony poziom cukru we krwi. Kiedy dochodzi do zainfekowania, organizm przeżywa duży stres, uwalnia się adrenalina, następuje gwałtowny wyrzut cukru. Na tyle duży, że przekracza granice rozpoznania cukrzycy – tłumaczy prof. Czupryniak.
Diabetolog zwraca uwagę, że podobne zjawisko było również obserwowane prawie 20 lat temu, podczas pierwszej epidemii spowodowanej koronawirusem SARS-CoV-1.
- Wówczas, u osób z ciężkim przebiegiem choroby, też diagnozowano cukrzycę. Wtedy przeprowadzono badania, które udowodniły, że koronawirus może atakować komórki insuliny. Te komórki beta mają na powierzchni dużo receptorów białka ACE2, które są pożywką dla wirusa. To może być drugim wyjaśnieniem, dlaczego osoby z COVID-19 zaczynają chorować na cukrzycę – mówi Czupryniak.
Dobra wiadomość jest taka, że podczas epidemii SARS-CoV-1 u 80 proc. pacjentów cukrzyca mijała wraz z wyleczeniem infekcji.
- Wciąż dokładnie nie wiemy, jaki jest związek pomiędzy cukrzycą a COVID-19. To pierwsza pandemia nowoczesnego świata i potrzebne są dalsze badania - podkreśla prof. Czupryniak.
Zobacz także: Koronawirus SARS-CoV-2 przyczepia się do enzymu ACE2. To dlatego mężczyźni gorzej przechodzą chorobę COVID-19
5. Jak cukrzycy powinni się chronić przed zakażeniem COVID-19?
Zalecane środki ostrożności dla osób chorujących na cukrzycę są podobne do tych, które są stosowane w przypadku grypy i obejmują przede wszystkim częste mycie rąk mydłem i ciepłą wodą, przy kichaniu i kaszlu zakrywanie twarzy, unikanie zgromadzeń, ograniczenie przebywania w miejscach publicznych i zachowanie bezpiecznej odległości od rozmówcy (nie mniej niż 1-1,5 m), odkażanie telefonów komórkowych, unikanie dotykania nieumytymi rękoma twarzy, rezygnacja z podróży.
Natomiast jeśli COVID-19 rozprzestrzenia się w społeczności bliskiej osobie z cukrzycą, powinna ona zastosować dodatkowe środki ostrożności - zostać w domu i przygotować plan na wypadek ewentualnego zachorowania.
Eksperci z Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego zalecają również, aby mieć pod ręką:
- numery telefonów do lekarzy i zespołu terapeutycznego, apteki oraz ubezpieczyciela,
- listę leków i ich dawki,
- produkty zawierające cukry proste (napoje gazowane, miód, dżem, galaretki) na wypadek hipoglikemii i dużego osłabienia spowodowanego chorobą, które utrudnia normalne przyjmowanie pokarmów,
- zapas insuliny na tydzień do przodu na wypadek choroby lub braku możliwości wykupienia kolejnej recepty,
- płyn dezynfekujący na bazie alkoholu i mydło do mycia rąk,
- glukagon i testy paskowe do badania stężenia ciał ketonowych w moczu.
Według danych Narodowego Funduszu Zdrowia na cukrzycę choruje w Polsce ok. 3 mln Polaków.
Zobacz także: Koronawirus. Cukrzycy chorujący na Covid-19 z poważniejszymi powikłaniami po chorobie
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Koronawirus - najświeższe informacje
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.