Kwas pantotenowy (witamina B5) - charakterystyka, rola, występowanie, niedobór, zapotrzebowanie
Kwas pantotenowy, czyli witamina B5 zaliczany jest do witamin z grupy B. Odkrywcą związku był amerykański biochemik, Roger John Williams. Głównym zadaniem kwasu pantotenowego jest regulacja białek i tłuszczów w ludzkim organizmie. Ponadto, związek ten pełni bardzo ważną rolę w produkcji przeciwciał. Przeciwciała to nic innego jak specjalne białka ułatwiające zwalczenie wirusów i bakterii. Niedobór kwasu pantotenowego może objawiać się zaburzeniami układu nerwowego, wypryskami, przesuszeniem skóry czy wypadaniem włosów. Co jeszcze warto wiedzieć na temat tego związku?
1. Kwas pantotenowy (witamina B5) i jego rola
Kwas pantotenowy, nazywany również witaminą B5 został odkryty w 1933 przez amerykańskiego biochemika, Rogera Johna Williamsa. Williams poświęcił sporą część swojego życia na odkrywanie organicznych związków chemicznych, takich jak kwas foliowy, kwas pantotenowy, kwas liponowy czy awidyna.
Kwas pantotenowy, czyli witamina B5 zaliczany jest do witamin z grupy B. Termin pantotenian wywodzi się z greki i oznacza zewsząd. Nie wszyscy mają świadomość, że witamina B5 występuje w wielu produktach żywnościowych. Ta rozpuszczalna w wodzie witamina jest mieszaniną kwasu pantotenowego, panteiny, a także pantenolu. Koenzym A stanowi aktywną postać kwasu pantotenowego. Związek ten bierze udział w wielu procesach metabolicznych. Warto nadmienić, że witamina B5 nie jest magazynowana w organizmie. Jej nadmiar wydalany jest wraz z moczem.
Rolą kwasu pantotenowego jest oddziaływanie na przemiany białkowo-tłuszczowe organizmu. Witamina B5 jest również jednym z ważnych związków, które obniżają stężenie cholesterolu w organizmie człowieka. Ponadto, kwas pantotenowy bierze udział w syntezie hormonów steroidowych, np. kortyzolu, testosteronu, progesteronu, a także także neurotransmiterów, takich jak serotonina czy dopamina.
Dodatkowo, związek pełni istotną rolę w produkcji przeciwciał. Przeciwciała są specjalnymi białkami, które ułatwiają zwalczanie wirusów oraz bakterii w naszym ciele. Odpowiednie stężenie kwasu pantotenowego przeciwdziała przedwczesnemu starzeniu się organizmu oraz powstawaniu zmarszczek. Wpływa również na pigmentację naszych włosów. Witamina B5 ma także istotne znaczenie dla procesu regeneracji naskórka czy błon śluzowych.
2. Niedobór kwasu pantotenowego
Niedobór kwasu pantotenowego może objawiać się zaburzeniami w obrębie układu nerwowego, bólami oraz sztywnością mięśni i stawów, skurczami nóg, problemami skórnymi np. trądzikiem, wypryskami na ciele, przesuszeniem, a także łuszczeniem się naskórka czy przebarwieniami.
U pacjenta dotkniętego niedoborem witaminy B5 może pojawić się pękanie skóry w kącikach ust, wypadanie włosów. Zbyt mała ilość kwasu pantotenowego w organizmie może również powodować zmęczenie, ospałość, omdlenia, obniżony apetyt, apatię, nerwowość.
Dodatkowo, mogą wystąpić zaburzenia pracy układu sercowo-naczyniowego (problem z niskim ciśnieniem krwi). Niedobór kwasu pantotenowego może również wpływać na funkcjonowanie układu pokarmowego. Skutkiem niedoborów witaminy B5 zazwyczaj są biegunki, problemy gastryczne, wzdęcia. Wśród innych problemów lekarze wymieniają obniżoną odporność. Skutkiem niedoboru kwasu pantotenowego mogą być częste infekcje bakteryjne lub wirusowe.
Zobacz także
3. Występowanie kwasu pantotenowego
Największe ilości kwasu pantotenowego, czyli witaminy B5 występują w:
- mięsie kurczaka,
- awokado,
- nasionach słonecznika,
- rybach,
- orzechach,
- jajkach,
- owocach (m.in. w bananach, pomarańczach czy melonach),
- warzywach (m.in. w ziemniakach oraz brokułach),
- drożdżach piwnych,
- wątróbce (specjaliści zalecają, by nie spożywać jej częściej niż jeden raz w miesiącu),
- soi,
- roślinach strączkowych,
- brązowym ryżu,
- wyrobach pełnoziarnistych,
- mleku, a także w produktach na bazie mleka,
- otrębach pszennych.
Kwas pantotenowy występuje również w formie preparatów jednoskładnikowych oraz złożonych. Jest składnikiem wielu suplementów diety i dostępny jest w formie tabletek, kapsułek czy zawiesin do samodzielnego sporządzenia.
4. Zapotrzebowanie na kwas pantotenowy
Zapotrzebowanie na kwas pantotenowy, czyli witaminę B5 jest zależne od wielu czynników, między innymi wieku, płci czy aktywności fizycznej. Zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia, dzienna dawka kwasu pantotenowego dla:
- niemowląt wynosi 1,7-1,8 miligramów
- dzieci od 1. do 3. roku życia wynosi 2 miligramy,
- dzieci od 4. do 6. roku życia 3 miligramy
- dzieci od 7. do 9. roku życia 4 miligramy,
- chłopców między 10, a 12 rokiem życia wynosi 4 miligramy, a dla chłopców między 13, a 18 rokiem życia 5 miligramów,
- dziewczynek między 10, a 12 rokiem życia wynosi 4 miligramy, zaś dziewcząt między 13, a 18 rokiem życia 5 miligramów,
- mężczyzn dorosłych wynosi 5 miligramów,
- kobiet dorosłych wynosi 5 miligramów,
- kobiet ciężarnych wynosi 6 miligramów,
- kobiet karmiących wynosi 7 miligramów.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
