Lamiwudyna – właściwości, działanie, wskazania i przeciwwskazania
Lamiwudyna to substancja czynna obecna w lekach przeciwwirusowych. Wykazuje działanie przeciwko wirusowi HIV i wirusowi zapalenia wątroby typu B. Stosuje się ją zarówno w monoterapii, jak i terapii skojarzonej z innymi lekami przeciwwirusowymi. Jak działa? Czy istnieją jakieś przeciwwskazania?
1. Co to jest lamiwudyna?
Lamiwudyna to substancja o działaniu przeciwwirusowym, która oddziałuje na układ immunologiczny. Wprowadzono na rynek farmaceutyczny w 1995 roku. Obecnie jest dostępna jako płyn doustny i tabletki powlekane.
Preparaty na rynku polskim zawierające lamiwudynę to:
- roztwór doustny Epivir, tabletki powlekane Epivir,
- tabletki powlekane Lamivudine Aurovitas,
- tabletki powlekane Zeffix.
Lamiwudyna jest substancją czynną obecną również w lekach złożonych. Co ważne, preparat przeznaczony do leczenia WZW B, ponieważ zawiera mniejszą dawkę leku, nie powinien być stosowany w leczeniu zakażenia HIV.
2. Wskazania do stosowania lamiwudyny
Pierwszym wskazaniem do stosowania lamiwudyny było zakażenie wirusem HIV. Obecnie substancja jest wykorzystywana nie tylko w leczeniu zakażenia ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV) u dorosłych i dzieci, ale i wirusowego zapalenia wątroby typu B u dorosłych.
Zakażenie ludzkim wirusem nabytego niedoboru odporności (human immunodeficiency virus – HIV) to choroba przewlekła prowadząca do postępującego upośledzenie odporności. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kontaktów seksualnych lub krwi, ale i wertykalnie z matki na dziecko w okresie ciąży lub karmienia piersią.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) to schorzenie wątroby wywoływane przez wirusa HBV. Ostre WZW typu B może przebiegać bezobjawowo, ale i manifestować się wzmożoną męczliwością czy żółtaczką.
Przetrwałe zakażenie HBV skutkuje przewlekłą chorobą wątroby, co może doprowadzić do marskości wątroby oraz raka wątrobowokomórkowego. Do zakażenia wirusem HBV dochodzi drogą krwiopochodną (przez kontakt z krwią lub zanieczyszczonymi krwią narzędziami), płciową oraz okołoporodowo.
Lamiwudyna jest wykorzystywana zarówno w monoterapii w przypadku wyrównanej choroby wątroby, jak i w terapii łączonej w przypadku niewyrównanej choroby wątroby, wraz z innymi lekiem przeciwwirusowym. W leczeniu zakażenia HIV lek nie jest zalecany do stosowania w monoterapii.
Trzeba pamiętać, że leczenie przeciwwirusowe za pomocą lamiwudyny nie gwarantuje zabezpieczenia przed ryzykiem przeniesienia HIV lub HBV przez kontakty seksualne czy zakażoną krew.
3. Właściwości i działanie lamiwudyny
W myśl definicji chemicznej lamiwudyna to nukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy. Istotą jej aktywności jest przerwanie tworzenia wirusowego materiału genetycznego. Jak działa?
Substancja po wniknięciu do komórek zakażonych wirusem ulega przekształceniu do substancji czynnej 5’-trójfosforanu lamiwudyny. Ta hamuje replikację wirusa w zakażonych komórkach.
Dawkowanie lamiwudyny
Dawka lamiwudyny stosowana w leczeniu jest ustalana indywidualnie, w zależności od przypadku. Ma to związek z tym, że zależy od kilku czynników: jednostki chorobowej, masy ciała, wieku czy chorób towarzyszących. Lamiwudynę przyjmuje się doustnie, niezależnie od posiłków. Typowa dobowa dawka wynosi od 100 do 300 mg.
4. Przeciwskazania i działania niepożądane
Przeciwwskazaniem do stosowania lamiwudyny jest nadwrażliwość na tę substancję. Należy zachować ostrożność stosując lamiwudynę u osób z zapaleniem wątroby typu Delta lub typu C.
Nie jest zalecane jej łączenie z kladrybiną i emtrycytabiną. Poza tym nie powinno się stosować tego leku równolegle z zalcytabiną, ze względu na zmniejszone działanie tej substancji.
Lek może być przyjmowany przez ciężarne w sytuacji, gdy jest to konieczne. Wymagane jest zaszczepienie niemowląt przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Stosowanie lamiwudyny w okresie laktacji przez kobiety zakażone HBV jest dozwolone.
Ze względów bezpieczeństwa nie zaleca się karmienia piersią kobietom zakażonym wirusem HIV. Ma to związek z tym, że lamiwudyna przenika do mleka kobiecego. Jeśli chodzi o dzieci, dane dotyczące leczenia zakażenia HIV u osób do 12. roku życia są ograniczone; nie ustalono skuteczności ani bezpieczeństwa leczenia dzieci do 2. rż.
Lamiwudyna - skutki uboczne
Stosowanie lamiwudyny wiąże się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. To przede wszystkim bezsenność, biegunka, bóle mięśniowe, kaszel, nudności, świąd, wymioty, wysypka, bóle głowy, ból brzucha, gorączka, skurcze mięśni złe samopoczucie, zmęczenie czy zwiększenie aktywności AlAT, kwasica mleczanowa i ciężkie powiększenia wątroby z towarzyszącym stłuszczeniem wątroby. Odnotowano przypadki śmiertelne.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.