Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Tomasz Stawski

Laparotomia – wskazania, rodzaje, przebieg, powikłania

Laparotomia – wskazania, przebieg, powikłania
Laparotomia – wskazania, przebieg, powikłania

Laparotomia, czyli operacyjne otwarcie jamy brzusznej polega na przecięciu skóry, tkanek, a także otwarciu powłok jamy brzusznej. Pomimo bardzo dobrze rozwiniętej technologii obrazowej, w niektórych schorzeniach do postawienia diagnozy potrzebne jest otwarcie jamy brzusznej. Laparotomia umożliwia diagnozowanie takich chorób jak rak jajnika, nowotwór wątroby, rak trzustki czy rak okrężnicy. Co jeszcze warto wiedzieć na temat tego zabiegu? Jakie są przeciwwskazania do wykonania tej operacji brzusznej? Jak powinno wyglądać przygotowanie?

spis treści

1. Co to jest laparotomia?

Laparotomia to operacja brzuszna, która ma na celu otwarcie powłok jamy brzusznej i wgląd w jamę otrzewnową. Nazwa pochodzi od greckich słów "he lapara" – brzuch i "he tome" – cięcie. Laparotomię wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, jest to zabieg bardziej inwazyjny niż laparoskopia, ale i dokładniejszy. Zazwyczaj zabieg laparotomii wykonywany jest w trybie planowanym, z tego powodu pacjenci mają pełną świadomość z jakiego powodu poddani zostaną takiej operacji.

U pacjentów z objawami tzw. ostrego brzucha, zapaleniem otrzewnej, perforacją żołądka zabieg wykonywany jest od razu, ponieważ każdy z tych przypadków wymaga natychmiastowego leczenia operacyjnego. Laparotomia w ginekologii wykorzystywana jest niezwykle często, zarówno w celu diagnostycznym jak i leczniczych.

2. Rodzaje laparotomii

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Badania diagnostyczne zatok"

Specjaliści wyróżniają dwa rodzaje laparotomii. Pierwszą z nich jest laparotomia zwiadowcza (laparotomia explorativa), popularna również jako laparotomia diagnostyczna. Drugim rodzajem zabiegu jest laparotomia lecznicza.

Laparotomia diagnostyczna umożliwia zdiagnozowanie schorzeń dotyczących układu pokarmowego, rozrodczego oraz pokarmowego, kiedy inne badania zarówno laboratoryjne, jak i obrazowe nie wyjaśniają przyczyny problemu.

Laparotomię leczniczą wykorzystuje się z kolei wówczas, kiedy lekarz wie, z jaką chorobą zmaga się jego pacjent. W wielu przypadkach zabieg ten jest zabiegiem poprzedzającym usunięcie zmian nowotworowych.

3. Wskazania do laparotomii

Laparotomia jest sposobem na dokładną, bezpośrednią diagnostykę jamy brzusznej w przypadku np. nowotworów narządów jamy brzusznej (raka okrężnicy, raka trzustki, raka wątroby), perforacji żołądka, dwunastnicy czy jelit, zapalenia wyrostka robaczkowego, a także zaawansowanego stanu zapalnego trzustki. Większą część dolegliwości związanych z jamą brzuszną można zdiagnozować poprzez USG, prześwietlenie RTG czy też tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Laparotomia jest jednak znacznie dokładniejsza i zazwyczaj rozstrzygająca w powyższych przypadkach.

Laparotomia ginekologiczna stanowi bardzo popularną metodę diagnostyczno-zabiegową. Wykorzystuje się ją w diagnozowaniu schorzeń układu rozrodczego, a także w celach leczniczych. Umożliwia natychmiastowe usunięcie wykrytych zmian czy pobranie fragmentu tkanki do dalszych badań laboratoryjnych. Ginekolodzy najczęściej wykonują u pacjentek takie zabiegi jak: laparotomia macicy, laparotomia torbieli jajnika, **laparotomia endometriozy*.

Dodatkowo, laparoskopia ginekologiczna umożliwia diagnostykę zapalenia narządów rodnych, ciąży pozamacicznej, zrostów w jamie brzusznej, raka szyjki i trzonu macicy oraz jajników.

Laparotomia - otwarcie powłoki jamy brzusznej, operacja
Laparotomia - otwarcie powłoki jamy brzusznej, operacja

4. Przeciwwskazania do laparotomii

Przeprowadzenie laparotomii, podobnie jak każdego innego zabiegu operacyjnego, wymaga pisemnej zgody pacjenta na postępowanie medyczne. Jeśli zabieg dotyczy osoby niepełnoletniej, zgodę na przeprowadzenie operacji wyraża rodzic lub prawny opiekun niepełnoletniego pacjenta.

Wśród najczęstszych przeciwwskazań do przeprowadzenia laparotomii lekarze wymieniają:

  • niewydolność krążeniowo-oddechową,
  • skazę krwotoczną, oznaczającą skłonność do obfitych krwawień występujących pourazowo lub samoistnie,
  • patologiczną otyłość,
  • problemy z krzepliwością krwi,
  • zaburzenia pracy mięśnia sercowego,
  • zaawansowany wiek pacjenta.

5. Jak się przygotować do laparotomii?

W jaki sposób należy przygotować się do zabiegu laparotomii? Pacjenci, u których ma zostać wykonana laparotomia powinni na siedem dni przed zabiegiem całkowicie zrezygnować ze słonych przekąsek, napojów gazowanych oraz słodkich ciast i cukierków. Dwa dni przed wykonaniem laparotomii niezbędne jest również zażycie środków przeczyszczających. Dzień przed operacją zaleca się pacjentom zastosować lekkostrawną dietę. Wykluczone jest spożywanie dań smażonych i ciężkostrawnych. Na dziesięć, dwanaście godzin przed zabiegiem nie wolno spożywać żadnych potraw.

6. Jak przebiega laparotomia

Przebieg laparotomii poprzedzają badania jamy brzusznej, na przykład USG, RTG, TK i NMR. Laparotomię zazwyczaj wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Zadaniem chirurga jest przecięcie warstw powłok brzusznych celem dokładnego wglądu we wnętrze jamy brzusznej i obejrzenia znajdujących się tam narządów. Podczas tej procedury chirurg może wykonać biopsję otwartą narządową z następowym badaniem histopatologicznym czy też zlecić diagnostykę mikrobiologiczną lub cytologiczną materiału pobranego w czasie operacji.

W laparotomii można wyróżnić różnego typu cięcia powłok brzusznych. Wyróżniamy np. cięcie górne pośrodkowe, które prowadzi od wyrostka mieczykowatego mostka do pępka, cięcie dolne pośrodkowe, które prowadzi od pępka do spojenia łonowego oraz cięcie pośrodkowe pełne od wyrostka mieczykowatego mostka do spojenia łonowego, a także cięcie np. przyprostne, przezprostne, poprzeczne, skośne. Cięcie pośrodkowe pełne zazwyczaj stosuje się tylko w przypadku bardzo dużych zmian patologicznych w zakresie jamy brzusznej czy też po dużych urazach brzucha i jego narządów. Specjaliści wyróżniają także cięcie Kochera, będące cięciem poprzecznym pod łukami żebrowymi oraz cięcie Pfannenstiela. To ostatnie wykonuje się nad spojeniem łonowym.

9 najważniejszych badań, które powinna wykonać każda kobieta
9 najważniejszych badań, które powinna wykonać każda kobieta [10 zdjęć]

O tym, że zdrowie jest najważniejsze, nie musimy nikogo przekonywać. Każda pacjentka powinna pamiętać

zobacz galerię

7. Jakie powikłania grożą po laparotomii

Jak w czasie każdej operacji, również podczas laparotomii może dojść do różnego rodzaju powikłań. Jednym z głównych powikłań związanych z samym znieczuleniem może być pojawienie się ostrej reakcji alergicznej na podany lek znieczulający, albo trudnościami z oddychaniem pacjenta. Podczas laparotomii może również dojść do krwotoku lub zakażenia. Innym zagrożeniem w przebiegu polaparotomijnym jest wystąpienie wytrzewienia lub w późniejszym okresie przepukliny w bliźnie pooperacyjnej. Powstanie przepukliny po laparotomii zwiększa zakażenie rany pooperacyjnej, otyłość, żółtaczka, choroba nowotworowa, niedokrwienie w przebiegu miażdżycy, palenie papierosów, a także sterydoterapia.

8. Jak długo trwa rekonwalescencja

Po operacji pacjent pozostaje w szpitalu do czasu, w którym lekarz po obserwacji nie podejmie decyzji o wypisie. Z reguły czas pobytu w szpitalu po laparotomii zależny jest od skali problemu. Po około dwóch, trzech dniach od wykonanej operacji pacjent zaczyna zazwyczaj normalnie jeść i pić. Pełen powrót do formy klinicznej, tak zwany okres rekonwalescencji, trwa około cztery do sześciu tygodni, jeżeli nie pojawią się żadne poważniejsze powikłania.

9. Laparotomia a laparoskopia

Laparotomia jest poważną operacją, dlatego obecnie częściej stosuje się laparoskopię. Jest ona znacznie mniej inwazyjna, ponieważ wymaga jedynie niewielkiego nacięcia w obrębie jamy brzusznej. Zabieg daje bardzo podobne informacje o stanie zdrowia pacjenta i zaawansowaniu choroby. Plusem jest to wiąże się z bardzo małym ryzykiem tworzenia się zrostów. Pacjent poddany zabiegowi laparoskopii nie musi spędzać wielu dni w szpitalu, ponieważ znacznie szybciej wraca do zdrowia. Po wykonaniu laparoskopii pozostaje na ciele niewielka blizna.

Stosuje się również modyfikacje i połączenie diagnostyki obrazowej, na przykład USG, tomografii komputerowej z laparoskopią. Dzięki temu lekarz otrzymuje dokładną charakterystykę zmian patologicznych w zakresie jamy brzusznej.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Laparoskopia
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze