Łysienie u dzieci - przyczyny, rodzaje łysienia, leczenie
Łysienie u dzieci może występować w okresie niemowlęcym bądź u dzieci starszych, ale przed okresem dojrzewania. Łysienie z reguły dotyka osób dorosłych lub w podeszłym wieku, czasami jednak pojawia się również u maluchów. Ogromne ilości włosów na poduszce po spaniu, prześwity na czubku głowy, masowe wypadanie włosów podczas czesania to tylko niektóre z możliwych objawów łysienia u dzieci. Najczęściej występującą formą łysienia u dzieci jest łysienie plackowate, choć wyróżnia się również oddzielną jednostkę chorobową: hypotrichosis simplex.
1. Przyczyny łysienia u dzieci
Do głównych przyczyn łysienia u dzieci zalicza się choroby wrodzone bądź dziedziczne. Za wypadanie włosów u dzieci mogą również odpowiadać anomalie łodygi włosa i dermatozy prowadzące do przerzedzania się włosów. Najczęściej występującą odmianą schorzenia u maluchów jest łysienie plackowate oraz trichotillomania spowodowana zamierzonym lub bezwiednym wyrywaniem włosów.
Łysienie w przebiegu tych chorób objawia się okrągłymi, łysymi łatkami na skórze głowy – głównie w okolicy czołowo-skroniowej. Trichotillomania może być przejawem zaburzeń emocjonalnych, podobnie jak ssanie kciuka czy obgryzanie paznokci.
Niekiedy łysienie u dzieci może być powiązane z syndromem luźnych włosów anagenowych, który wyraża się poprzez rozproszone na głowie prześwity powiązane z widocznymi obszarami o mniejszej gęstości włosów. Za ubytki włosowe w tym zespole chorobowym odpowiada zazwyczaj traumatyczne wyrywanie włosów słabo związanych z mieszkiem.
Innym powodem łysienia u dzieci jest hypotrichosis simplex – kwalifikowana jako choroba genetyczna, dziedziczona w sposób autosomalny dominujący, związana z chromosomem 6. Diagnozuje się ją w okresie dzieciństwa. Może występować u obojga płci. Dzieci z hypotrichosis simplex od urodzenia mają włosy dość rzadkie, czasem normalne.
W okresie wczesnego dzieciństwa włosy stają się bardzo grube i szorstkie, a w momencie dojrzewania zaczynają nadmiernie wypadać, począwszy od korony głowy. Całkowite wyłysienie następuje zwykle w wieku około 20 lat. Bezpośrednią przyczyną łysienia w hypotrichosis simplex jest nieprawidłowy kształt receptorów na powierzchni mieszków włosowych, w wyniku czego dochodzi do zablokowania wzrostu włosa.
2. Łysienie plackowate u dzieci
Kiedy łysienie plackowate dotyka dzieci, wydaje się nam to dziwne, gdyż jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że łysieją raczej dojrzałe osoby. Dla dziecka ważne jest, abyśmy nie stracili w tej sytuacji zimnej krwi i wsparli je w trudnym dla nich momencie. Zaakceptowanie nowego, innego wyglądu to sposób na poradzenie sobie z problemem jakim jest łysienie u dziecka.
Łysienie plackowate nie jest chorobą zaraźliwą. Nie uniemożliwia ona normalnego życia, chodzenia do szkoły i zabawy z innymi dziećmi. Musimy sobie jednak uświadomić, że wypadanie włosów to dla dziecka problem nie tylko estetyczny. Może to dla niego oznaczać dużo niższe poczucie własnej wartości. Dziecko musi wiedzieć, że jest kochane, a brak włosów nie skazuje go na wykluczenie z grona znajomych i przyjaciół.
2.1. Przyczyny łysienia plackowatego u dzieci
Łysienie plackowate u dzieci miewa różnorodne przyczyny i dlatego sposoby leczenia bywają niestandardowe. Do łysienia plackowatego może predestynować obciążenie genetyczne i występowanie tego schorzenia w rodzinie. Część maluchów może reagować tym typem łysienia na silne stresy, np. w szkole czy przedszkolu.
Często łysienie wynika z zaburzeń układu odpornościowego, który z niejasnych przyczyn zaczyna atakować własne komórki organizmu, biorąc je za obce, wrogie. Wówczas mieszki włosowe stają się bardo małe, a włosy nie wyrastają ponad skórę głowy.
Czasami za łysienie plackowate u dzieci odpowiadają choroby, np. alergia pokarmowa, niedoczynność tarczycy czy choroby pasożytnicze. Leczenie choroby podstawowej z reguły skutkuje odrastaniem włosów.
2.2. Przebieg łysienia plackowatego u dzieci
Przebieg łysienia plackowatego jest całkowicie nieprzewidywalny. Schorzenie może dotyczyć tylko głowy lub też innych owłosionych części ciała. Na głowie pojawiają się pojedyncze, łysiejące placki, czasami dochodzi do całkowitej utraty włosów. Często odrost włosów następuje samoistnie, spontanicznie, bez wdrożenia leczenia.
2.3. Leczenie łysienia plackowatego u dzieci
W leczeniu łysienia plackowatego nie ma konwencjonalnego postępowania. Metody terapii polegają na stymulacji mieszków włosowych do wzrostu włosów. Stosuje się farmakoterapię i metody naturalne:
- masaż skóry głowy,
- akupunkturę,
- ekspozycję głowy na słońce,
- leczenie ciepłem,
- homeopatię,
- zioła chińskie,
- tran,
- okłady z musztardy lub z roztworu aspiryny,
- olejki – z wiesiołka, ogórecznika, siemienia lnianego i z czarnej porzeczki.
W pobudzaniu wzrostu włosów dobre są preparaty z aloesu w kremie do smarowania głowy lub jako roztwory do picia. Warto również łykać cynk w tabletkach (naturalnym źródłem cynku są pestki dyni).
Niezwykle ważne jest, aby w trakcie leczenia łysienia plackowatego u dzieci stworzyć im odpowiednie warunki. Poczucie akceptacji pozwoli złagodzić wstrząs po utracie włosów.
Oto kilka wskazówek dotyczących tego, co mogą zrobić rodzice w trakcie leczenia łysienia plackowatego u dzieci:
- Najważniejsze to nie pozwolić dziecku na odizolowanie się od świata. Należy starać się, aby nadal kontaktowało się z przyjaciółmi i znajomymi. Jeśli zdarza się "zaczepianie" dotyczące zmienionego wyglądu dziecka ze strony kolegów - postarajmy się mu uświadomić, że ważni są prawdziwi przyjaciele i rodzina, a do innego wyglądu po czasie przyzwyczają się wszyscy, łącznie z niemiłymi kolegami.
- Postaraj się, aby dziecko nie zrezygnowało ze swoich dotychczasowych zainteresowań ze względu na łysienie. Jego hobby jest bardzo ważne, pomaga mu zapomnieć na chwilę o dręczących go zmianach w wyglądzie. Dziecko może być szczególnie niechętne do kontynuowania tych zainteresowań, które łączą się z "wyjściem do ludzi".
- Pozwól dziecku na decyzję, czy i jak maskować swoją przypadłość. Może się zdarzyć, że powyższe dwa kroki nie pomogą dziecku pogodzić się ze zmianami jakie przyniosło mu łysienie. Jeśli chce jakoś zamaskować łysienie, szczególnie przy wychodzeniu z domu - daj mu wolną rękę.
- Aby ukryć łysienie, dobrze sprawdzają się czapki, chustki na głowę lub nawet peruki. W lecie jednak stają się one raczej niewygodne do noszenia, szczególnie dla dziecka. Można też dziecku uświadomić, że czapka czy kapelusz pomogą mu również wyrazić swoją indywidualność.
- Pamiętaj o rozmowie z nauczycielami o problemie, zanim dziecko pójdzie na lekcje w nakryciu głowy. W niektórych szkołach może to wywołać uwagi nauczyciela, jeśli nie będzie wiedział, że przyczyną jest łysienie u dziecka.
- Informacja jest lepsza niż jej brak. Spróbuj razem z dzieckiem dowiedzieć się jak najwięcej o tym, czym jest łysienie. Wiedza pomaga radzić sobie z tym schorzeniem, gdyż nie jest ono wtedy już tak obce.
- Pozwól dziecku na smutek po utracie włosów. To naturalna reakcja i nie należy jej tłumić. Jednak po przeżyciu tego smutku trzeba iść dalej. Od tej pory trzeba starać się myśleć pozytywnie. Poczucie własnej wartość i dystans do czegoś tak zmiennego jak wygląd pomogą twojemu dziecku w poradzeniu sobie w tak trudnym dla niego momencie.
Pamiętaj! Łysienie u dziecka to nie koniec świata! Jeśli ty będziesz o tym pamiętać, dziecku także będzie łatwiej to zrozumieć.
3. Łysienie telogenowe u dzieci
Rozlana utrata włosów spowodowana jest zaburzeniami cyklu włosowego, związanymi z niewłaściwą ilością włosów telogenowych. To najczęstsze niezapalne i niebliznowaciejące łysienie u dzieci. Przyczynami telogenowego wypadania włosów mogą być:
- choroby zakaźne przebiegające z gorączką,
- leki i związki chemiczne (beta-blokery, leki przeciwdrgawkowe, leki przeciwkrzepliwe, retinoidy, witamina A),
- zaburzenia hormonalne,
- niedobory substancji odżywczych,
- schorzenia skóry i tkanki łącznej,
- erytrodermia,
- zespół złego wchłaniania,
- AIDS,
- obciążenie stresem.
Do łysienia telogenowego zalicza się:
- zespół luźnych włosów anagenowych,
- acrodermatitis enteropatica,
- zespół Menkesa.
Acrodermatitis enteropatica to schorzenie uwarunkowane genetycznie. Organizm chorego nie potrafi przyswajać cynku z układu pokarmowego. Symptomy schorzenia uwidaczniają się po narodzinach dziecka lub po zakończeniu karmienia piersią. Na skórze pojawiają się rumienie o wyraźnym konturze, wraz ze strupami i nadżerkami.
Zespół Menkesa to również choroba dziedziczna, występująca bardo rzadko, związana z chromosomem X. Charakteryzuje się zmianami skórnymi, a wśród nich hipopigmentacją, łamliwością włosów spowodowaną licznymi wadami w strukturze włosa, np. rozszczepem węzłowym włosa, włosami paciorkowatymi lub skręconymi. W wyniku tego zjawiska włosy, a także rzęsy i brwi, stają się wełniste i ulegają skróceniu. Rokowanie jest złe, dzieci umierają zwykle w wieku 2-5 lat.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.