Metody antykoncepcji dla kobiet
Antykoncepcja dla kobiet to temat niezwykle ważny dla każdego, kto rozpoczął życie seksualne i jest odpowiedzialny. Środki antykoncepcyjne, jak np. spirale wewnątrzmaciczne, tabletki antykoncepcyjne czy plemnikobójcze globulki są przeznaczone w szczególności dla kobiet. Rynek oferuje różne sposoby zabezpieczenia przed ciążą, dzięki czemu każdy może wybrać tę metodę antykoncepcji, która najlepiej odpowiada jego potrzebom. Należy dokładnie poznać działanie używanych środków zapobiegania ciąży, ponieważ wiele z nich ingeruje w ludzkie ciało i wywołuje skutki uboczne.
1. Metoda objawowo-termiczna
Ta metoda antykoncepcji łączy w sobie takie elementy, jak:
- pomiar temperatury ciała,
- zmiana wyglądu śluzu szyjkowego,
- obliczenie okresu płodowego,
- obserwacja objawów towarzyszących jajeczkowaniu.
U części kobiet, podczas jajeczkowania występują wyraźnie odczuwalne objawy uwalniania komórki jajowej z jajnika – czyli owulacji. Do najczęstszych spośród nich należą:
- ból owulacyjny,
- plamienie z pochwy trwające 1-2 dni,
- uczucie obrzmienia,
- zmiany cech szyjki, jak położenie, wilgotność.
Jeżeli stosuje się obie metody równolegle, to w przypadku różnicy w wyznaczeniu pierwszego dnia okresu płodnego, za obowiązujący przyjmuje się dzień wcześniejszy. Koniec okresu płodnego wyznaczyć można metodą termiczną lub metodą obserwacji śluzu. Gdy wyznaczone dni nie są identyczne, bierze się pod uwagę dzień późniejszy. Okres płodny oceniać można dzięki cyklicznym zmianom cech szyjki macicy. Należy jednak podkreślić, że nie jest to metoda należąca do najskuteczniejszych i zaleca się jednoczesne stosowanie dodatkowo innej metody antykoncepcyjnej, np. prezerwatywy.
2. Antykoncepcja mechaniczna
Działanie mechanicznych metod antykoncepcji polega na uniemożliwieniu przedostawania się plemników do kanału szyjki macicy i dotarcia do komórki jajowej. Środki te utrzymują nasienie w kwaśnym środowisku pochwy. Plemniki zaś są przystosowane do zasadowego środowiska szyjki macicy, więc obumierają i do zapłodnienia nie dochodzi.
Rodzaje mechanicznych metod antykoncepcyjnych dla kobiet:
- Błona dopochwowa – jest to stalowy pierścień, na którym rozpięta jest gumowa błona. Zakłada się ją na przednie sklepienie pochwy. Usuwa się ją po upływie 8 godzin od stosunku.
- Kapturek naszyjkowy – zbudowany z gumy, zakładany tak, aby objąć część pochwową szyjki macicy.
- Prezerwatywa dla kobiet – wykonana z poliuretanu, stanowi jakby „drugą pochwę”. Jest ona pochewką zakończoną dwoma giętkimi pierścieniami. Jeden z nich jest zamknięty i służy do umieszczania prezerwatywy w pochwie. Drugi, zewnętrzny, otwarty pierścień pozostaje na zewnątrz. W czasie stosunku prezerwatywa dla kobiet stwarza barierę pomiędzy penisem a pochwą, szyjką macicy i częściowo także sromem. Prezerwatywa luźno wyściela pochwę, można ją założyć przed rozpoczęciem stosunku i nie wymaga wyjęcia z pochwy tuż po ejakulacji.
Aby zwiększyć skuteczność mechanicznych metod antykoncepcji, warto jednocześnie zastosować preparaty plemnikobójcze. Ważne jest, aby lekarz poinstruował kobietę, jak zakłada się ten środek antykoncepcyjny – nie jest to takie proste. Metody te nie są, niestety, wygodne w stosowaniu i mogą rozpraszać kochającą się parę. Także ich skuteczność pozostawia wiele do życzenia (PI 12-17). Do ich wad należy także to, iż mogą powodować miejscowe podrażnienia, uczulenia, stany zapalne.
Nie wolno ich stosować w przypadku:
- obniżania pochwy lub macicy,
- stanów zapalnych pochwy,
- stanów zapalnych szyjki macicy,
- wad anatomicznych pochwy.
Uwaga! W przeciwieństwie do prezerwatywy dla mężczyzn, środki te nie odegrają większej roli w zapobieganiu chorobom przenoszonym drogą płciową. Prezerwatywa jest odpowiednia dla osób, które nie mają stałego partnera. Aby kondom był skuteczny, należy go zakładać podczas każdego stosunku, przed kontaktem z narządami płciowymi kobiety. Nie wolno ich nawilżać żadnymi substancjami, w których znajduje się olej, ponieważ uszkadza on lateks. Prezerwatywy mogą być pokryte środkami zwilżającymi, tzw. lubrykantami, których celem jest ułatwienie i uprzyjemnienie stosunku płciowego. W przypadku prezerwatyw lateksowych można stosować tylko środki zwilżające wyprodukowane na bazie wody.
Środki zwilżające na bazie tłuszczów mogą bowiem niszczyć strukturę lateksu i zwiększać ryzyko pęknięcia prezerwatywy. Prezerwatywy pokryte środkiem plemnikobójczym nie są zalecane ze względu na to, że jedyny zarejestrowany z tych środków powoduje mikroowrzodzenia pochwy, co może sprzyjać zakażeniu np. wirusem HIV.
3. Antykoncepcja chemiczna
Pianki, kremy i globulki plemnikobójcze stosuje się 10-20 minut przed stosunkiem. Zdarza się, że powodują podrażnienia błony śluzowej pochwy, sromu i żołędzi. Dla pewności można je stosować razem z prezerwatywą.
Globulkę wkłada się do pochwy na 10-15 minut przed stosunkiem. Globulka rozpuszcza się, powstaje pianka z nonoxynolem-9, który unieruchamia, a następnie niszczy plemniki. Kolejny stosunek wymaga użycia następnej globulki. Krem wprowadza się do pochwy za pomocą specjalnego aplikatora dołączonego do opakowania. Jest skuteczny natychmiast. Działa 6 godzin, można go więc zaaplikować wcześniej. Stosunek po 6 godzinach wymaga następnej porcji kremu.
Zalety antykoncepcji chemicznej:
- obojętne hormonalnie,
- łatwe w stosowaniu,
- dostępne bez recepty,
- zapobiegają zapaleniu pochwy,
- zmniejszają ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Wady antykoncepcji chemicznej:
- mała skuteczność, o ile nie są stosowane ze środkiem mechanicznym,
- czasami wywołują pieczenie lub uczucie nieprzyjemnego ciepła,
- zdarzają się uczulenia,
- globulki dopochwowe obficie się pienią, co również powoduje pewien dyskomfort,
- trzeba je wkładać do pochwy na kilkanaście minut przed stosunkiem, a to może zakłócić grę miłosną.
4. Antykoncepcja hormonalna
Antykoncepcja chemiczna polega na wprowadzaniu do pochwy środków plemnikobójczych. Występują one w postaci tabletek, globulek, kremów i pianek. Pigułki antykoncepcyjne hamują owulację, zagęszczają śluz szyjkowy, który nie przepuszcza plemników i wywołują zmiany w błonie śluzowej macicy, uniemożliwiając zagnieżdżenie się zarodka.
Na rynku dostępne są:
- dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne – zawierają estrogen i progestagen. Wśród nich mamy między innymi pigułki jednofazowe, które mają stałą dawkę hormonów i trójfazowe, z trzema różnymi dawkami.
- jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne – zawierają tylko progestagen, który hamuje owulację i zagęszcza śluz szyjkowy.
Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych to sztuczna metoda zapobiegania ciąży. Istnieje wiele mitów dotyczących pigułek, a niewiele z nich ma cokolwiek wspólnego z prawdą.
Jeśli chcemy zacząć przyjmować tabletki, ważne, aby wiedzieć wszystko o ich działaniu, a przede wszystkim poznać niepożądane działania uboczne, które wszystkie tabletki (nie tylko antykoncepcyjne) mogą wywoływać.
Wszystkie metody antykoncepcji mają jakieś wady. Dlatego zanim podejmie się decyzję o ich stosowaniu, należy skonsultować się z lekarzem i poprosić go o dokładne informacje na temat możliwych skutków ubocznych i komplikacji.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.