Monocyty - czym są i jakie pełnią funkcje
Krew jest zawiesiną elementów morfotycznych w osoczu. Do elementów morfotycznych zalicza się: krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty) oraz krwinki płytkowe (trombocyty). Monocyty są rodzajem białych krwinek. Jeżeli jest ich za dużo, bądź za mało to może to świadczyć o infekcjach a także chorobach nowotworowych.
1. Co to są monocyty
Krwinki białe, czyli leukocyty stanowią grupę komórek, biorących udział w nieswoistej i swoistej odpowiedzi immunologicznej organizmu. Leukocyty różnią się znacznie morfologią. Krew obwodowa zawiera pięć różnych rodzajów krwinek białych:
- neutrofile – granulocyty obojętnochłonne;
- eozynofile – granulocyty kwasochłonne;
- bazofile – granulocyty zasadochłonne;
- monocyty;
- limfocyty.
Monocyty stanowią jeden z rodzajów leukocytów i obejmują 5-8% wszystkich białek krwinek. Dojrzałe monocyty to makrofagi. Są komórkami fagocytującymi, czyli komórkami żernymi. Odpowiadają za usuwanie z ustroju starych, zdegenerowanych komórek, zdenaturowanych białek i kompleksów antygen-przeciwciało.
Na ich powierzchni mieszczą się specjalne receptory, które informują o obecności stanów zapalnych, z którymi należy zacząć walczyć. Ich zadaniem jest pochłanianie wszelkich drobnoustrojów i ciał obcyh. Dodatkowo biorą udział w tworzeniu substancji stymulującyh układ odpornościowy. Cykl życia monocytów to około 4 dni.
Monocyty pozostają w ścisłym związku z limfocytami i odgrywają ważną rolę w zachowaniu odporności. Mają zdolność wydostawania się poza światło naczyń układu krążenia i ruchu pełzakowatego. Żyją około cztery dni. Produkują interferon, który hamuje namnażanie się wirusów w organizmie. Monocyty są największe wśród białych krwinek. Monocyty są produkowane w szpiku kostnym lub w układzie siateczkowo-środbłonkowym.
2. Monocyty w badaniach krwi
W rutynowej diagnostyce laboratoryjnej procedury mikroskopowe przestały już być podstawą opisu próbki krwi, a badanie krwi jest wykonywane przy użyciu automatycznych metod liczenia krwinek czerwonych, białych, oceny ich wielkości i stężenia hemoglobiny. Morfologia krwi obwodowej polega zaś na określeniu liczby poszczególnych elementów morfotycznych oraz wartości hematokrytu i stężenia hemoglobiny.
Osoba udająca się na badanie krwi musi być na czczo, najlepiej dwanaście godzin po ostatnim posiłku. Spożycie posiłku przed badaniem może zafałszować wyniki. Przed pobraniem krwi należy zgłosić lekarzowi lub pielęgniarce informacje o przyjmowanych lekach czy ewentualnych zakażeniach (WZW, AIDS).
Krew jest pobierana w każdym laboratorium lub gabinecie zabiegowym, spełniającym odpowiednie wymogi sanitarne. Pielęgniarka pobiera krew z naczynia żylnego, w okolicy zgięcia łokciowego. W miejscu wkłucia igły skóra musi zostać odkarzona. W niektórych przypadkach krew jest pobierana z innych okolic, np. z naczynia żylnego stopy, z opuszki palca lub z płatka ucha. Najpierw pielęgniarka zaciska na ramieniu gumową (lub z innego materiału) opaskę. Powoduje to ustanie odpływu krwi z kończyny, przez co nabrzmiewają żyły i łatwiej jest osobie pobierającej trafić w naczynie.
Krew pobiera się przy użyciu jednorazowych igieł, które po badaniu są wyrzucane. Po badaniu miejsce ukłucia przyciska się watką umoczoną w środku dezynfekującym. Krew do badania powinna być pobrana do probówki zawierającej antykoagulant. Najlepszym antykoagulantem jest wersenian potasowy, w ilości 1,5-2,0 mg na 1 ml krwi.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Niski poziom granulocytów oraz wysoki poziom limfocytów i monocytów u 1,5-rocznego dziecka - odpowiada lek. Magdalena Pikul
- Wynik monocytów - odpowiada lek. Izabela Ławnicka
- Podwyższone monocyty - odpowiada lek. Agnieszka Barchnicka
3. Wskazania do zbadania poziomu monocytów
Badanie monocytów zaleca się w następujących przypadkach:
- osłabiona odporność;
- ocena stanu zdrowia;
- nawracające zakażenia;
- kontrolowanie leczenia stanów zapalnych.
Obniżony poziom monocytów, czyli monocytopenia może wystąpić po leczeniu glikortykosterydami. Monocytopenia może świadczyć o problemach z odpornością np. w wyniku zarażenia AIDS. Obniżony poziom monocytów występuje także u osób zmagających się z różnego rodzaju infekcjami.
4. Normy monocytów
W zależności od wieku wartości prawidłowe monocytów u zdrowych ludzi przedstawiają się w następujący sposób. Pierwszy parametr to liczba monocytów na litr krwi, natomiast drugim oznacza się odsetek ogólnej liczby leukocytów.
4.1. Normy uzależnione od wieku pacjenta
1 rok:
- 0,05-1,1 x 109/l
- 2-7% leukocytów
4 - 6 lat:
- 0-0,8 x 109/l
- 2-7% leukocytów
10 lat:
- 0-0,8 x 109/l
- 1-6% leukocytów
dorośli:
- 0-0,8 x 109/l
- 1-8% leukocytów
Podstawowe badania diagnostyczne
Ogólna liczba leukocytów bywa różna, nie tylko u poszczególnych chorych, ale jest zmienna także u tego samego pacjenta. Duże znaczenie diagnostyczne ma wykonanie, tzw. obrazu odsetkowego krwinek białych i ocena liczby poszczególnych rodzajów leukocytów. W tym celu należy wykonać rozmaz krwi obwodowej i po wybarwieniu go metodą Pappenheima ocenić mikroskopowo poszczególne formy krwinek białych. Ocena polega na różnicowaniu w rozmazie stu komórek leukocytów i podaniu liczby neutrofilów o jądrze segmentowanym i pałeczkowatym, limfocytów, monocytów, eozynofilów i bazofilów.
4.2. Podwyższony poziom monocytów
Monocytoza, czyli podwyższony poziom monocytów we krwi, może wskazywać na:
- zakażenie bakteryjne, np. gruźlicę, kiłę, brucelozę, zapalenie wsierdzia, dury i paradury;
- okres zdrowienia po ostrych zakażeniach;
- mononukleozę zakaźną;
- zakażenia pierwotniakowe;
- reakcje zapalne (urazy, kolagenozy, choroba Leśniowskiego-Crohna);
- choroby nowotworowe (białaczka, ziarnica złośliwa).
Monocyty poniżej normy (monocytopenia) występują po leczeniu glikokortykosterydami oraz podczas infekcji powodujących spadek liczby neutrofilów we krwi.
5. Nieprawidłowy poziom monocytów u dzieci
Podwyższony poziom monocytów u dzieci może mieć wiele przyczyn. Często liczba monocytów wzrasta podczas infekcji lub stanów zapalnych. Inną przyczyną może być ząbkowanie. Nieprawidłowy poziom monocytów może wskazywać także na gorsze schorzenia takie jak białaczka lub chłoniaki. Jednak jest to rzadsza przyczyna zwiększonej ilości monocytów.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.