Morfologia krwi w diagnostyce łysienia
Łysienie jest chorobą, która dotyka mieszki włosowe, powodując wypadanie z nich włosów. Przyczyn łysienia może być wiele: stres, choroby infekcyjne, metaboliczne, genetyczne, zaburzenia odżywiania, zaburzenia hormonalne oraz leki. Czasami poza licznymi badaniami wykonanymi na skórze głowy i włosach, warto pobrać krew i poszukać tam przyczyn wypadania włosów (morfologia, poziom hormonów, witamin, makro- i mikroelementów).
1. Normy morfologii
Morfologia jest badaniem krwi, w którym dokonywana jest ilościowa i jakościowa ocena składników morfotycznych krwi: leukocytów (krwinek białych), erytrocytów (krwinek czerwonych) i trombocytów (płytek krwi).
Prawidłowe wyniki przedstawiają się następująco: krwinki białe (WBC 4-10*109/l) odpowiadają za walkę z drobnoustrojami, podwyższony (ale również obniżony) poziom może świadczyć o chorobie zakaźnej.
Rozmaz ręczny przedstawia procentowy udział ich poszczególnych rodzajów (granulocytów, limfocytów, monocytów- ważny przy rozpoznaniu białaczek, chłoniaków); płytki krwi (PLT) 130-450 * 109/l) ich główną funkcją jest utrzymywanie prawidłowego przebiegu procesów krzepnięcia. Obniżenie może świadczyć o stanie zapalnym, a podwyższenie o niedoborze witaminy B12 i kwasu foliowego.
Erytrocyty są odpowiedzialne za przenoszenie tlenu z płuc do tkanek oraz dwutlenku węgla w przeciwnym kierunku. W morfologii oceniamy następujące ich parametry: RBC (ilość) ♀- 4,2-5,4*1012/l ♂- 4,7-6,1*1012/l), Hb (stężenie hemoglobiny, HGB)- ♂- 14-18 g/dl; ♀ 12-16 g/dl, Ht (HCT, hematokryt - objętość krwinek w stosunku do objętości pełnej krwi)- 37-54%, MCV (objętość krwinki) ♀- 81-99 fl ♂- 88-94 fl, MCH (średnia zawartość hemoglobiny) 27-31 pg, MCHC (średnie stężenie hemoglobiny w krwince) 33-37 g/dl oraz kształt.
2. Ocena morfologii krwi przy łysieniu
Analizując wyniki morfologii możemy doszukać się przyczyny wzmożonego wypadania włosów. Zwiększona ilość leukocytów oraz nieprawidłowy rozkład ich rodzajów może świadczyć o nieprawidłowej pracy szpiku, który może być przyczyną chłoniaków i białaczek, czasami powodujących łysienia. Choroby zakaźne występujące z wysoką gorączką również przyczyniają się do łysienia. Podejrzenie takiej choroby może nasuwać zarówno podwyższony, jak i obniżony poziom leukocytów (leukocytoza i leukocytopenia) oraz trombocytopenia (obniżenie ilości trombocytów). Te wyniki jednak nie są swoiste, dlatego należy znaleźć ognisko zakażenia i z niego pobrać próbki do hodowli, by potwierdzić prawidłowe rozpoznanie. Jeśli infekcja poprzedziła wypadanie włosów ważny jest dokładnie zebrany wywiad oraz oznaczenie przeciwciał przeciw drobnoustrojom w surowicy krwi. Inną przyczyną łysienia jest anemia.
3. Rozpoznanie anemii na podstawie morfologii krwi
Anemia mikrocytarna (zwana też syderopeniczną, niedobarwliwą, z niedoboru żelaza) jest najczęstszą z niedokrwistości. Niedobór żelaza powoduje przewlekłe krwawienie, rygorystyczna dieta, obfite miesiączki, ciąża, laktacja, alkoholizm, pasożyty przewodu pokarmowego, upośledzone wchłanianie (osoby starsze, choroby jelit), duży wysiłek fizyczny (sportowcy)
3.1. Objawy anemii
Do objawów anemii należą:
- apatia,
- osłabienie,
- zmęczenie,
- bóle głowy,
- trudności w koncentracji, nauce,
- bladość,
- rozdrażnienie,
- zaburzenia rytmu serca,
- obniżenie sprawności fizycznej,
- zmiany na śluzówkach,
- suchość skóry,
- wypadanie włosów,
- zaburzenia temperatury ciała,
- wzrost częstości infekcji,
- spaczony apetyt, np. na tynk, krochmal.
Anemię w morfologii rozpoznajemy na podstawie obniżonych wartości hematokrytu, hemoglobiny, liczby erytrocytów. Zmieniony jest także wygląd krwinek czerwonych- są one mniejsze ( tzw. mikrocytoza) i o zmniejszonej ilości hemoglobiny (niedobarwliwość). Powyższe wyniki pozwalają już rozpoznać anemię mikrocytarną. Potwierdza się je badaniem ferrytyny, której norma wynosi 40- 160 μg /l, w anemii poziom spada poniżej 12 μg/l oraz podwyższeniem ilości transferryny i rozpuszczalnego receptora dla transferryny.
3.2. Anemia megaloblastyczna
Anemia megaloblastyczna (zwana również złośliwą, chorobą Addisona – Biermera, łac. pernicious anemia) spowodowana jest obniżonym poziomem witaminy B12. Przyczyną jej jest za mała podaż witaminy w diecie (alkoholicy, anorektycy, wegetarianie, jedzenie typu fast food), jej niedostateczne wchłanianie (choroby jelit, np. Leśniowskiego- Crohna, resekcja żołądka lub nie wytwarzanie soku żołądkowego), po terapii niektórymi lekami, np. metotreksatem, pochodnymi hydantoiny.
Objawami są rozdrażnienie, trudności w nauce, problemy z pamięcią, depresja, lęki, dezorientacja, suche, łamliwe włosy i paznokcie, żółtobrązowy odcień skóry, zaburzenia żołądkowo- jelitowe, nietolerancja wysiłku, drżenie mięśni, drętwienie kończyn, zaburzenia równowagi, przewlekłe zmęczenie, piekący język, zaburzenia miesiączkowania.
W morfologii zauważa się zmniejszoną liczbę krwinek czerwonych o zwiększonej objętości (MCV>110 fl), zmniejszoną liczba retykulocytów, leukocytów i trombocytów. Płytki krwi mogą czasem mieć zwiększoną objętość. Należy również oznaczyć poziom witaminy B12, który jest obniżony, żelazo jest zazwyczaj nieco podwyższone, jak również poziom homocysteiny. Można oznaczyć również przeciwciała przeciw IF i komórkom okładzinowym żołądka.
Diagnostykę warto rozszerzyć o test Schillinga, określający przyczynę niedoboru kobalaminy (niedobór IF lub upośledzone wchłanianie w jelicie).
Czasem występuje mieszana postać anemii spowodowana niedoborem zarówno witaminy B12, jaki i żelaza oraz innych związków, np. kwasu foliowego.
4. Inne badania krwi w diagnostyce łysienia
Oceniając morfologię oraz stężenie witaminy B12 i żelaza można jednocześnie sprawdzić inne potencjalne przyczyny wypadania włosów. Niedobór kwasu foliowego może (tak jak kobalamina) powodować anemię makrocytarną. Czasami leczenie żelazem niedokrwistości mikrocytarnej nie przynosi efektu, może to być związane z brakiem miedzi, która umożliwia jego wchłanianie.
Czasami na upośledzone wchłanianie wpływają również wapń i magnez. Zaburzenia hormonów tarczycy (nadmiar i niedobór) są również przyczyną utraty włosów. Inne zaburzenia powodujące łysienie to spadek poziomu estrogenów, a u kobiet również wzrost poziomu androgenów. Jeśli nastąpiło zatrucie metalami ciężkimi można wykazać ich obecność.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.