Nerw przeponowy - funkcje, budowa, najczęstsze choroby
Nerw przeponowy (łac. nervus phrenicus) jest najdłuższym nerwem, wchodzącym w skład splotu szyjnego. Wykazuje mieszane działanie czuciowo-ruchowe, a jego podrażnienie lub naruszenie może być przyczyną wystąpienia wielu objawów. Jak dokładnie rozciąga się nerw przeponowy, jak go zlokalizować i jak wpływa na pracę przepony?
1. Co to jest nerw przeponowy?
Nerwem przeponowym nazywa się najdłuższy nerw wychodzący ze splotu szyjnego. Tworzony jest przez włókna pochodzące z brzusznych korzeni nerwów rdzeniowych w obrębie kręgów C3-C5 (szyjnych). Stanowi jedyny nerw czuciowy przepony i zawiera zarówno włókna czuciowe, jak i ruchowe.
2. Budowa nerwu przeponowego
Nerw przeponowy rozpoczyna się w splocie szyjnym, skąd przebiega w kierunku przodu i ku dołowi. W miejscu, w którym przebiega tętnica oraz żyła podobojczykowa, nerw przeponowy przechodzi w kierunku klatki piersiowej, skąd następnie jego gałęzie sięgają do opłucnej, osierdzia, aż w końcu do otrzewnej. Tam nerw przeponowy przykrywa wątrobę wraz z pęcherzykiem żółciowym oraz przeponę.
Włókna wchodzące w skład nerwu przeponowego nadają mu charakter czuciowy - oznacza to, że przy rozciąganiu lub jakimkolwiek podrażnieniu wysyła do mózgu odpowiedni impuls kierowany w stronę ośrodkowego układu nerwowego.
Na skutek odebrania takiego impulsu, czujemy ból w obrębie przepony, potrzebujemy zakasłać lub dostajemy czkawki. Czasem pojawiają się nudności lub wymioty.
2.1. Nerw przeponowy a praca przepony
Dzięki temu, że nerw przeponowy przykrywa przeponę, która regularnie kurczy się i rozkurcza, ułatwiając oddychanie, ale także wspiera jej pracę i chroni pozostałe narządy przed przemieszczaniem się.
Kiedy nerw przeponowy zostaje pobudzony, zwiększa się jego napięcie, a przepona spłaszcza się i lekko obniża. Dzięki temu zwiększa się objętość klatki piersiowej, a powietrze z zewnątrz może swobodnie przepływać przez drogi oddechowe aż do płuc.
Kiedy napięcie w przeponie ulega zmniejszeniu, unosi się ona do początkowej pozycji, a powietrze stopniowo jest wypychane z płuc.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Uszkodzenie i podrażnienie nerwu przeponowego
Podrażnienie nerwu przeponowego zwykle jest niegroźne i objawia się między innymi czkawką. Taki stan stosunkowo szybko wraca do normy.
Nadmierne drażnienie nerwu przeponowego, któregokolwiek elementu otrzewnej lub opłucnej może wywołać także kaszel. Czasem podrażnienie nie wywołuje żadnych konkretnych objawów, innym razem skutkuje pojawieniem się bólu w okolicy barku, szyi lub jednego z ramion.
Nerw przeponowy może zostać naruszony także podczas niektórych operacji i zabiegów. Wówczas pacjent przez kilka dni może odczuwać ból w okolicy obojczyka lub barku.
Inną sytuacją jest uszkodzenie nerwu przeponowego. Najczęściej dochodzi do niego na skutek urazu klatki piersiowej, okolicy żeber lub kręgosłupa czy barków. Nerw przeponowy może ulec uszkodzeniu już podczas porodu. Jeśli matka ma złe warunki anatomiczne do swobodnego urodzenia (np. bardzo wąskie biodra lub nieprawidłową budowę dróg rodnych), splot szyjny oraz nerw przeponowy może ulec naruszeniu w czasie porodu.
Także złamanie żeber lub obojczyka, któremu towarzyszy obecność odłamów może być sytuacją niebezpieczną. Do poważnego porażenia nerwu przeponowego i całego splotu szyjnego może dojść także na skutek skoku "na główkę" do zbyt płytkiej wody.
Porażenie nerwu przeponowego może być jedno- lub obustronne. W przypadku jednostronnego porażenie narządy w jamie brzusznej są nienaturalnie stłoczone w górnej części, a przepona staje się wiotka (jej napięcie zostaje znacznie zmniejszone).
Taka sytuacja powoduje z czasem trudności z oddychaniem, ponieważ narządy wewnętrzne stale przesuwają się ku górze, uciskając płuca. Mogą nawet doprowadzić do przesunięcia się serca.
Obustronne porażenie nerwu przeponowego pojawia się zwykle na skutek porażenia splotu szyjnego, do którego dochodzi przy urazach kręgosłupa, szczególnie w górnym odcinku.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
