Niedoczynność kory nadnerczy - charakterystyka, przyczyny, objawy, leczenie
Niedoczynność kory nadnerczy może powodować takie objawy jak osłabienie, nudności, wymioty, chudnięcie, hipotensja ortostatyczna, bóle mięśni i stawów. Zespół objawów jest wynikiem niedoboru hormonów produkowanych przez korę nadnerczy, w szczególności substancji o nazwie kortyzol.
1. Co to jest niedoczynność kory nadnerczy?
Niedoczynność kory nadnerczy, nazywana również niewydolnością kory nadnerczy jest stanem, w którym dochodzi do zaburzenia wydzielania hormonów produkowanych przez gruczoły wydzielania wewnętrznego, w szczególności kortyzolu. Hormonami wydzielanymi przez część korową nadnerczy są:
- mineralokortykosteroidy - wytwarzane w organizmie człowieka za pośrednictwem kłębkowatej warstwy. Do tej grupy organicznych związków chemicznych z grupy steroidów zalicza się aldosteron i dezoksykortykosteron. Hormony odpowiadają za regulowanie gospodarki sodowej, potasowej oraz w niewielkim stopniu wodnej.
- glikokortykoidy - wytwarzane w organizmie człowieka za pośrednictwem warstwy pasmowatej. Najważniejszymi steroidami z tej grupy są takie substancje jak kortyzon i kortyzol. Hormony odpowiadają za regulowanie gospodarki węglowodanowej, białkowej, lipidowej oraz wodno-elektrolitowej.
- androgeny - wytwarzane w organizmie człowieka za pośrednictwem warstwy siatkowatej, należą do grupy hormonów płciowych o budowie steroidowej. Odgrywają ważną funkcję w formowaniu się męskich narządów płciowych oraz rozwijaniu się drugorzędnych cech płciowych.
2. Przyczyny niedoczynności kory nadnerczy
Przyczyny niedoczynności kory nadnerczy można podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich, spowodowana uszkodzeniem położonej zewnętrznie części nadnercza to pierwotna niedoczynność, określana mianem choroby Addisona. Wyniszczanie narządu w większości przypadków jest skutkiem procesu autoimmunologicznego, jednak u niektórych może być spowodowane również:
- gruźlicą,
- chorobami zakaźnymi,
- nowotworem,
- wylewem krwi do nadnerczy oraz sepsą meningokokową,
- zaburzeniami metabolicznymi, amyloidozą lub hemochromatozą,
- stosowaniem niektórych środków farmaceutycznych np. mitotanu, ketokonazolu, etomidatu.
Wtórna niedoczynność kory nadnerczy wynika z uszkodzenia lub zaburzenia funkcjonowania przysadki mózgowej. Wśród najczęstszych przyczyn wtórnej niedoczynności specjaliści wymieniają:
- długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów,
- terapię guzów przysadki,
- uszkodzenia po przebytym urazie,
- sarkoidozę,
- martwicę poporodową,
- udar przysadki.
3. Objawy niedoczynności kory nadnerczy
Wśród najczęstszych objawów niedoczynności kory nadnerczy lekarze wymieniają:
- zmęczenie,
- utratę apetytu,
- spadek masy ciała,
- ochotę na słone produkty żywnościowe,
- bóle brzucha,
- nudności oraz wymioty,
- obniżone ciśnienie krwi,
- hipotonię ortostatyczną,
- obniżony poziom sodu i/lub podwyższony poziom potasu w organizmie,
- spadek stężenia glukozy we krwi poniżej 70 miligramów na decylitr,
- bladość skóry lub nasilające się ciemnienie skóry (pierwszy z objawów towarzyszy zwykle chorobie Addisona, drugi zaś wtórnej niedoczynności kory nadnerczy).
4. Leczenie niedoczynności kory nadnerczy
Leczenie niedoczynności kory nadnerczy polega na wyrównywaniu istniejących niedoborów hormonalnych u pacjenta. W przypadku zdiagnozowanej pierwotnej niedoczynności, zalecane jest stosowanie glikokortykosteroidów, mineralokortykosteroidów, a u niektórych chorych również androgenów, hormonów płciowych o budowie steroidowej.
U pacjentów z wtórną niedoczynnością kory nadnerczy zalecane jest stosowanie glikokortykosteroidów lub glikokortykosteroidów oraz androgenów.
Zobacz też:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
