Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) - co to jest, rodzaje, klasyfikacja
Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) jest objawem chorobowym, który może wystąpić po podaniu szczepionki. W zależności od stopnia nasilenia objawów NOP wyróżnia się odczyny łagodne, poważne lub ciężkie. Co jeszcze warto wiedzieć o niepożądanych odczynach poszczepiennych?
1. Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) – co to jest?
Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) definiowany jest przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako objaw chorobowy czasowo związany z wykonanym szczepieniem ochronnym. NOP może wystąpić w okresie czterech tygodni od podania szczepienia. Wyjątkiem są odczyny po szczepionce BCG (w tym przypadku kryterium czasowe jest nieco dłuższe). Specyfika szczepionki BCG różni się od pozostałych.
Niepożądany odczyn poszczepienny może być wywołany:
- przypadkowo występującymi objawami zaburzenia zdrowia (mogą one wystąpić w tym samym okresie czasowym co szczepienie),
- źle przeprowadzonym szczepieniem,
- wadą szczepionki,
- indywidualną reakcją organizmu pacjenta,
- alergią na składnik szczepionki.
Wszystkie zaburzenia stanu zdrowia, które mają związek ze szczepieniami podlegają zgłoszeniu przez specjalistę. Zgłoszony przez lekarza formularz jest dokładnie analizowany i kwalifikowany na podstawie konkretnych kryteriów opracowanych przez sztab ekspertów. Bardzo ważnym elementem zgłaszania niepożądanych odczynów poszczepiennych jest szybkość zgłoszenia przypadku do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Wystąpienie wielu przypadków NOP w tym samym momencie może świadczyć o defekcie preparatu szczepionkowego.
2. Rodzaje niepożądanych odczynów poszczepiennych
W zależności od stopnia nasilenia objawów NOP wyróżnić można odczyny łagodne, poważne i ciężkie.
Łagodny odczyn poszczepienny – jest to odczyn charakteryzujący się miejscowym obrzękiem kończyny, silnym miejscowym zaczerwienieniem, a także gorączką. Nasilenie odczynu nie jest duże.
Poważny odczyn poszczepienny – jest to odczyn charakteryzujący się dużym nasileniem objawów, jednak nie wymaga dodatkowej hospitalizacji w celu ratowania pacjenta. Warto nadmienić, że nie skutkuje on trwałym uszczerbkiem zdrowia i nie stanowi zagrożenia dla życia pacjenta.
Ciężki odczyn poszczepienny – jest to odczyn, który zagraża życiu pacjenta, dlatego wymaga hospitalizacji w celu ratowania zdrowia. Nieudzielenie pomocy pacjentowi z ciężkim odczynem poszczepiennym, może skutkować trwałym ubytkiem sprawności fizycznej lub umysłowej, a w najgorszym przypadku zgonem.
Zobacz też:
3. Klasyfikacja niepożądanych odczynów poszczepiennych
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie niepożądanych odczynów poszczepiennych z 21 grudnia 2010 roku klasyfikuje NOP w następujący sposób:
Niepożądane odczyny poszczepienne ze strony ośrodkowego układu nerwowego:
- drgawki gorączkowe,
- drgawki, które nie są wywołane gorączką,
- zapalenie mózgu,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- zespół Guillaina-Barrégo,
- porażenie wiotkie wywołane na skutek wirusa szczepionkowego.
Odczyny miejscowe wywołane szczepieniem BCG:
- obrzęk,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- ropień w miejscu wstrzyknięcia szczepionki.
Inne niepożądane odczyny poszczepienne:
- bóle stawowe,
- reakcje hipotensyjno-hiporeaktywne,
- małopłytkowość,
- ciągły płacz,
- posocznica, w tym wstrząs septyczny,
- porażenie splotu barkowego,
- reakcja anafilaktyczna,
- reakcje alergiczne,
- zapalenie jąder,
- zapalenie ślinianek,
- uogólnione zakażenie BCG.
4. Podsumowanie
Do najczęściej występujących odczynów poszczepiennych możemy zaliczyć gorączkę i obrzęk, bolesność oraz zaczerwienienie w miejscu iniekcji. Zaczerwienienie i obrzęk można załagodzić za pomocą zimnych okładów. Jeśli u szczepionego dziecka pojawi się gorączka, należy stale monitorować temperaturę ciała. Nie należy podawać w tym czasie żadnych leków. Dziecko powinno być stale nawadniane. W razie wątpliwości warto udać się na konsultację lekarską.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
