Niesztowica u ludzi – przyczyny, objawy i leczenie
Niesztowica to przewlekła choroba bakteryjna, którą wywołują paciorkowce lub gronkowce. Jej objawami są owrzodzenia skórne pokrywające się grubym strupem. Najczęściej chorują na nią mieszkańcy regionów tropikalnych i powracający stamtąd turyści. Najważniejszym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi horoby jest niedostateczna dbałość o higienę osobistą. Jakie są drogi zakażenia i objawy niesztowicy? Jak się ją leczy?
1. Czym jest niesztowica?
Niesztowica, inaczej zakaźne krostowe zapalenie skóry czy ektyma, (łac. Ecthyma contagiosum) to zakaźna wirusowa choroba owiec i kóz. Ponieważ jest zoonozą, może przenosić się na ludzi.
Za chorobę odpowiadają bakteryjne zakażenia paciorkowcem ropotwórczym (Streptococcus pyogenes) lub gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus). Zdarza się, że dochodzi do jednoczesnej infekcji obiema bakteriami.
Rzadziej spotyka się zakażenia bakterią Klebsiella pneumoniae. Ludzie mogą się nią zarazić poprzez skażone środowisko, w którym patogen może utrzymywać się przez długi czas.
Drobnoustroje wnikają do skóry przez drobne uszkodzenia i mikrourazy powstałe w wyniku otarć i uszkodzeń skóry lub poprzez układ oddechowy, podczas obróbki wełny chorych zwierząt.
Niesztowica dotyka osoby:
- niedostatecznie przestrzegające zasad higieny,
- o niskim statusie społecznym,
- bezdomne,
- samotne, w podeszłym wieku,
- wycieńczone chorobą, zmagające się z przewlekłymi chorobami, z obniżoną odpornością,
- chorujące na świerzb, atopowe zapalenie skóry (AZS), ospę wietrzną, przewlekłą niewydolność żylną (drobnoustroje wnikają do skóry w miejscu mikrourazów, stąd te jednostki chorobowe traktuje się jak czynniki predysponujące do rozwoju niesztowicy),
- niedożywione.
Choroba dotyka i dzieci, i dorosłych, zarówno mieszkańców regionów tropikalnych, jak i powracających stamtąd turystów. W krajach uprzemysłowionych spoza strefy tropikalnej chorują na ogół osoby bezdomne.
2. Objawy zakażenia
Choroba zwykle manifestuje się na kończynach dolnych, zwłaszcza podudziach, na pośladkach i na tułowiu. Czasem zmiany skórne pojawiają się też na kończynach górnych. Początkowo w przebiegu niesztowicy na skórze tworzą się duże, sączące się pęcherze na rumieniowatym podłożu.
Zmiana skórna wykazuje tendencję do penetracji w głąb tkanek, szybko uszkadza skórę właściwą. To prowadzi do powstania owrzodzenia. Z czasem dno zmiany pokrywa się grubym, żółtoszarym strupem.
Rozprzestrzenianie się wykwitów skórnych następuje drogą samowszczepiania. Zmiany znikają po około 1 – 2 miesiącach, pozostawiając blizny przebarwione na obwodzie.
U osoby zakażonej pojawia się gorączka, a także zapalenie błon śluzowych. Obserwuje się powiększenie węzłów chłonnych oraz zapalenie lokalnych naczyń.
Zobacz także:
3. Leczenie niesztowicy
W procesie diagnostycznym istotne znaczenie ma potwierdzenie typowych dla niesztowicy cech klinicznych. Leczenie polega na terapii miejscowej i ogólnej. Podstawę terapii schorzenia stanowią antybiotyki. Skuteczne antybiotyki w walce z niesztowicą to cefalosporyny, albo penicyliny oporne na pencylinazę.
Na wrzodziejące zmiany skórne stosuje się okłady, mające za zadanie oczyszczenie wykwitów skórnych z martwych komórek i treści ropnej (jodyna powidonowa czy chloroheksydyna). Czasem przecina się je chirurgicznie. Oczyszczone zmiany odkaża się i włącza antybiotykoterapię: tak miejscowo, jak i doustnie.
Jeśli zmiany są suche i nie wrzodzieją, pozostawia się je do wygojenia. Wdraża się także leczenie ogólne, polegające na stosowaniu antybiotyków (przeważnie doustnie, chociaż preferowane jest podawanie antybiotyków dożylnie). Proces gojenia zawsze przebiega z wytworzeniem blizny.
W przypadku występowania głębokich zmian na podudziach zaleca się stosowanie pończoch uciskowych. W różnicowaniu niesztowicy należy uwzględnić: owrzodzenia podudzi, rumień stwardniały, kiłę, leukocytoklastyczne zapalenie naczyń, skórną postać błonicy, a także czyraka, który przebiega z czopem martwiczym, większą bolesnością i nie towarzyszą mu owrzodzenia.
Ostatnim etapem leczenia jest podawanie środków wzmacniających, co ma poprawić stan i odporność rekonwalescenta. Zapobieganie zakażeniom i nawrotom polega na stosowaniu higieny osobistej oraz higienie zadrapań oraz ran skóry.
Choroba trwa kilka tygodni, choć nieleczona może ulec wydłużeniu. Niewłaściwe postępowanie sprawia, że niesztowica przechodzi w postać przewlekłą. Wtórnym powikłaniem może być kłębuszkowe zapalenie nerek.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.