Niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki – leczenie i przyczyny
Niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki jest patologią, która ma związek z ograniczonymi możliwościami wydzielniczymi organu. Towarzysząca jej zmniejszona produkcja enzymów trzustkowych prowadzi do upośledzenia procesu trawienia składników odżywczych i pojawienia się objawów klinicznych w postaci biegunki, dolegliwości bólowych w jamie brzusznej oraz utraty masy ciała. Na czym polega leczenie?
1. Co to jest niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki?
Niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki to nieprawidłowość, której istotą jest zmniejszone w stosunku do zapotrzebowania wydzielanie enzymów trzustkowych. Odpowiada za nie uszkodzenie komórek organu.
Ponieważ trzustka pełni funkcję zewnątrzwydzielniczą oraz wewnątrzwydzielniczą, jej niewydolność może być nie tylko zewnątrzwydzielnicza, ale i wewnątrzwydzielnicza (co ma związek z tym, że wyspy trzustkowe wydzielają glukagon, insulinę, somatostatynę i polipeptyd trzustkowy).
Czynność zewnątrzwydzielnicza trzustki polega na produkowaniu enzymów, których główną rolą jest trawienie składników pokarmowych. Enzymy trzustkowe tworzą sok trzustkowy.
2. Objawy niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki wiąże się z tłuszczeniem, włóknieniem, a także rozrostem (hiperplazją) nabłonka i osadzaniem się cząsteczek białka wewnątrz narządu. Konsekwencją zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki są zaburzenia w trawieniu i wchłanianiu substancji pokarmowych. Jednocześnie objawem patologii jest:
- uczucie pełności w nadbrzuszu,
- obecność stolców tłuszczowych (w kale widoczna jest duża ilość tłuszczów i niestrawionych cząstek pokarmu). Stolec jest luźny i cuchnący.
- wzdęcia,
- nudności i wymioty,
- bóle brzucha lub ból w nadbrzuszu,
- nadmierne gazy,
- zaburzenia trawienia, niestrawność,
- przewlekła biegunka,
- biegunka tłuszczowa, która powstaje na skutek utrudnionego rozkładu tłuszczów,
- zaburzenia wchłaniania składników pokarmowych, zwłaszcza tłuszczów, awitaminoza, niedożywienie,
- zmniejszenie masy ciała.
3. Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki – przyczyny
Za niewydolność zewnątrzwydzielniczą trzustki najczęściej odpowiada przewlekłe zapalenie trzustki (PZT), które przebiega z silnymi bólami brzucha, a w późnym okresie z zespołem złego wchłaniania objawiającego się biegunką tłuszczową i utratą masy ciała.
PZT charakteryzuje się postępującym włóknieniem z towarzyszącym zanikiem tkanki gruczołowej, prowadzącym do upośledzenia czynności zewnątrzwydzielniczej trzustki i rozwoju cukrzycy.
Inne przyczyny to ostre zapalenie trzustki (OZT), które objawia się silnym bólem w jamie brzusznej, nudnościami i zwiększeniem aktywności alfa-amylazy. Cechuje się odwracalnym uszkodzeniem trzustki.
Do niewydolności organu może także prowadzić:
- celiakia,
- choroba zapalna jelit,
- choroba trzewna,
- zespół Shwachmana-Diamonda,
- zwłóknienie torbielowate lub nieswoiste zapalenia jelit,
- mukowiscydoza,
- nowotwór trzustki czy nowotwory okolicy brodawki większej dwunastnicy,
- cukrzyca typu 1 (jednocześnie do jej rozwoju może prowadzić ostre i przewlekłe zapalenie trzustki, zabiegi operacyjne w obrębie tego narządu, zwłóknienie torbielowate, choroba trzewna i hemochromatoza).
4. Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki - leczenie
W przypadku podejrzenia niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki konieczne jest oznaczenie stężenia elastazy trzustkowej w kale. Badanie jest uznawane za najbardziej czuły marker patologii tego rodzaju.
Celem leczenia niewydolności zewnatrzwydzielniczej trzustki jest poprawa zdolności trawiennych organizmu i poprawa komfortu funkcjonowania (niwelowanie bólu i łagodzenie innych dolegliwości, które są objawem patologii).
Terapia polega na suplementowaniu enzymów trzustkowych, niekiedy insuliny, a także podawanie leków przeciwbólowych. Pomocne może być blokowanie splotu trzewnego bądź przecięcie włókien nerwowych.
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki - dieta
W przebiegu niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki. Bardzo ważna jest dieta, która przede wszystkim uzupełnia niedobory. W zespole złego wchłaniania stosuje się substytucję preparatami trzustkowymi i suplementację witamin A, D, E i K, witamin z grupy B oraz kwasu foliowego.
Ponieważ u większości chorych obserwuje się niedobór masy ciała, dieta powinna być wysokokaloryczna (nawet 3000 kcal).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.