Operacja na endometriozę nie dla każdego. Takie są przeciwwskazania
Endometrioza to przewlekła choroba, z którą obecnie zmagają się miliony kobiet na całym świecie. Wiąże się z doświadczeniem bólu, najczęściej podczas miesiączki czy współżycia. W wielu przypadkach leczy się ją farmakologicznie, ale konieczne bywa też leczenie operacyjne. Lekarze dokładnie wskazują, jakie są wskazania i przeciwwskazania do wykonania zabiegu.
Nie każda pacjentka z endometriozą może skorzystać z opcji operacji
W tym artykule:
Czym jest endometrioza?
W zdrowym organizmie endometrium – czyli tkanka wyściełająca jamę macicy – złuszcza się i jest usuwana z organizmu podczas miesiączki. U kobiet z endometriozą komórki podobne do endometrium występują w miejscach, gdzie nie powinny: na jajnikach, jajowodach, pęcherzu moczowym, jelitach, a nawet w przeponie czy mózgu. Te zmiany reagują na cykl hormonalny, co prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego i powstawania zrostów.
Objawy endometriozy są zróżnicowane, ale do najczęstszych należą:
silne bóle miesiączkowe,
ból podczas stosunku,
ból jelitowy w czasie miesiączki,
przewlekłe zmęczenie,
trudności z zajściem w ciążę.
– Ta choroba odbiera radość w najpiękniejszym momencie życia – komentuje dr n. med. Mikołaj Karmowski z Instytutu Endometriozy na kanale YouTube "Profesor Stachowska".
Zobacz także: Gwiazdy, które chorują na endometriozę
Jak leczy się endometriozę?
Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby i planów rozrodczych pacjentki. U niektórych kobiet wystarcza terapia farmakologiczna – hormonalna (np. leki progestagenowe, agonisty GnRH) lub przeciwbólowa. W łagodnych postaciach choroby może być to skuteczna forma kontroli objawów. Często jednak – szczególnie przy endometriozie głęboko naciekającej lub gdy leczenie farmakologiczne zawodzi – potrzebna jest interwencja chirurgiczna.
Decyzja o leczeniu operacyjnym zapada najczęściej w przypadku:
silnych, przewlekłych dolegliwości bólowych opornych na leczenie farmakologiczne,
występowania torbieli endometrialnych (np. tzw. "czekoladowych") przekraczających 3 cm średnicy,
zdiagnozowanej endometriozy głęboko naciekającej (np. z zajęciem jelit, pęcherza),
problemów z płodnością u kobiet planujących ciążę,
występowania powikłań, takich jak niedrożność jelit czy moczowodów.
Proces kwalifikacji obejmuje szczegółowy wywiad, badania obrazowe (USG transwaginalne, rezonans), a w wybranych przypadkach także laparoskopię diagnostyczną.
Kiedy operacja nie zostanie wykonana?
Choć operacja może przynieść znaczną poprawę, nie każda pacjentka może być do niej zakwalifikowana.
Do przeciwwskazań należą m.in. niewyrównane choroby współistniejące (np. zaawansowana niewydolność serca, krzepnięcia), infekcje ogólnoustrojowe (nawet przeziębienie czy grypa), ciąża, gorszy stan psychiczny kobiety, stan zapalny toczący się w organizmie, odwodnienie, brak zgody pacjentki na zabieg. Lekarz może również odroczyć operację, kiedy pacjentka nie dostosowała się do zaleceń przedoperacyjnych. Dr Karmowski w rozmowie zaznacza też, że przeciwwskazaniem może być brak gotowości psychicznej na leczenie operacyjne oraz ewentualne konskewencje.
Niekiedy operacja zostaje odroczona z powodu, który jest trudny do przyjęcia przez pacjentkę. Chodzi o otyłość. Ważny jest wtedy sposób komunikacji, aby pacjentka nie odczuła, że jest dyskryminowana ze względu na wagę ciała.
Specjalista może wtedy zalecić, by pacjentka najpierw postarała się zrzucić kilogramy. Z większą wagą wiążą się bowiem często wyzwania – ryzyko komplikacji pooperacyjnych jest większe.
– Dobry chirurg to taki, który potrafi zoperować trudne przypadki, ale najlepszy chirurg to ten, który wie, kiedy nie operować. Ja nie narażę pacjentki z otyłością olbrzymią na zatorowość płucną, udar albo inne powikłania okołooperacyjne – wyjaśnia w rozmowie z tvn24.pl dr Mikołaj Karmowski.
Dodatkowo, wiele pacjentek z endometriozą ma problemy z zajadaniem emocji, problemami trawiennymi. Wtedy potrzeba profesjonalnego wsparcia, dobrze, by kobieta skorzystała z usług dietetyka klinicznego.
Na czym polega operacja?
Celem chirurgii endometriozy jest usunięcie ognisk chorobowych i przywrócenie prawidłowej anatomii narządów miednicy mniejszej. Wyróżniamy:
leczenie zachowawcze – polega na usunięciu ognisk endometriozy z zachowaniem narządów rodnych, co zwiększa szansę na zajście w ciążę;
leczenie radykalne – obejmuje usunięcie ognisk endometriozy wraz z zajętymi narządami (np. fragmentami jelit, macicą czy jajnikami), zwykle u pacjentek po zakończonym planowaniu rodziny.
Nowoczesne techniki operacyjne
Dzięki postępowi technologicznemu większość operacji przeprowadza się dziś metodami małoinwazyjnymi:
laparoskopia – polega na wykonaniu kilku niewielkich nacięć, przez które wprowadza się kamerę i narzędzia chirurgiczne. To metoda precyzyjna, pozwalająca na szybki powrót do formy;
chirurgia robotyczna – najnowocześniejsza forma operacji, w której chirurg steruje ramionami robota z niespotykaną precyzją. Systemy takie jak da Vinci umożliwiają powiększenie obrazu operacyjnego dziesięciokrotnie i minimalizują urazy tkanek.
Zabiegi przeprowadzane w wyspecjalizowanych ośrodkach mogą być wspomagane technologiami obrazowania 3D i 4K, co dodatkowo zwiększa skuteczność usuwania ognisk choroby.
Rekonwalescencja i efekty
Czas rekonwalescencji zależy od rozległości zabiegu. Po laparoskopii hospitalizacja trwa zwykle 1–3 dni, a do pracy można wrócić po około 1–2 tygodniach. Operacje robotyczne również skracają czas dochodzenia do pełni sił i zmniejszają ryzyko powikłań.
Pacjentki często zgłaszają znaczną poprawę jakości życia: ustąpienie dolegliwości bólowych, zwiększenie szans na ciążę oraz lepsze samopoczucie psychiczne.
Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski
Źródła: Fundacja Pokonać Endometriozę, tvn24, kanał Profesor Stachowska
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
