Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Szymon Kujawiak

Orteza - charakterystyka, zalety, rodzaje, stosowanie

 Sylwia Stachura
19.01.2023 08:54
Orteza skutecznie zastępuje gips
Orteza skutecznie zastępuje gips (Zdjęcie mężczyzny / Shutterstock)

Skręciłeś kostkę i myślisz, że jesteś skazany na założenie gipsu? Niekoniecznie, ponieważ funkcję stabilizatora spełniają również lekkie ortezy. Dowiedz się, czym jest orteza i w jakich przypadkach może zastąpić gips.

spis treści

1. Co to jest orteza?

Orteza to rodzaj aparatu ortopedycznego. Jej nazwa to skrót od dwóch słów – ortopedyczna proteza. Najważniejszą funkcją ortezy jest stabilizacja stawu, czyli unieruchomienie lub ograniczenie jego ruchów. Dzięki temu orteza chroni przed kolejnymi urazami, zmniejsza obrzęki pourazowe i przyspiesza powrót do formy. Dodatkowym plusem jest to, że ortezy odciążają stawy, mięśnie oraz więzadła, co dobrze wpływa na proces rekonwalescencji.

Ortezy są wykonane z nowoczesnych materiałów, które zapewniają przepływ powietrza i odprowadzają wilgoć, a przy tym utrzymują stałą temperaturę wokół stawu. W ortezach pomiędzy warstwami materiału znajdują się specjalne poduszki powietrzne – to właśnie one stanowią element usztywniający. Dzięki temu, że ortezy wykonuje się z miękkich i przyjemnych w dotyku materiałów, chorzy nie skarżą się na otarcia naskórka oraz mają duży komfort podczas użytkowania.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Co robić, kiedy dziecko skręci kostkę?"

Do produkcji elastycznych ortez wykorzystuje się dzianinę, softek lub neopren. Sztywne ortezy są wykonane najczęściej z włókna węglowego albo szklanego.

Poznaj proste sposoby na zachowanie zdrowia swoich stawów
Poznaj proste sposoby na zachowanie zdrowia swoich stawów [10 zdjęć]

Nie ma wątpliwości, że dla zdrowych stawów kluczowa jest przede wszystkim regularna aktywność fizyczna.

zobacz galerię

2. Zalety ortezy

Największym plusem ortez jest to, że skutecznie zastępują gips. Są lekkie, wygodne, dają swobodę poruszania się i umożliwiają odpowiednią higienę chorego miejsca. Dzięki ortezie można wcześniej rozpocząć proces rehabilitacji, a przez to szybko odzyskać pełną sprawność.

Ortezy chętnie stosują zawodowi sportowcy oraz osoby, które są aktywne fizycznie, ponieważ ten rodzaj zabezpieczenia stawu daje możliwość szybszego powrotu do formy i do regularnych treningów.

3. Rodzaje protez ortopedycznych

W zależności od tego, z jakim urazem mamy do czynienia, ortezy można podzielić na:

  • sztywne;
  • półsztywne (półelastyczne);
  • miękkie (elastyczne).

W zależności od miejsca urazu wyróżnia się następujące rodzaje ortez:

  • orteza odcinka szyjnego kręgosłupa – tzw. kołnierz ortopedyczny, który zapobiega urazom kręgosłupa szyjnego i rdzenia kręgowego w przypadku podejrzenia wystąpienia urazu;
  • orteza odcinka piersiowego kręgosłupa – tzw. gorset ortopedyczny, który może służyć do unieruchomienia, odciążenia lub korekcji kręgosłupa. Tego rodzaju ortezy są stosowane często u osób ze schorzeniami kręgosłupa, takimi jak skolioza czy kifoza;
  • orteza odcinka lędźwiowo-krzyżowego – stabilizuje ten odcinek kręgosłupa. Stosuje się ją przy złamaniach kręgów oraz u osób cierpiących na zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego i osteoporozę;
  • orteza dłoni – stosowana przy kontuzjach nadgarstka oraz w przypadku zespołu cieśni nadgarstka;
  • orteza stawu barkowego – stabilizuje ramię w przypadku urazów i po operacjach w obrębie stawu barkowego. Ortezy tego typu są zalecane również w przypadku przeciążeń ścięgien i naciągnięciach wiązadeł;
  • orteza stawu łokciowego – jest często stosowana przy urazach sportowców, takich jak łokieć tenisisty czy łokieć golfisty. Czasami są wykorzystywane do zapobiegania urazom przez osoby wyczynowo uprawiające sport (np. koszykówkę);
  • orteza stawu biodrowego – stosowana do stabilizacji po operacjach na stawie biodrowym (takich jak wymiana stawu biodrowego czy plastyka biodra);
  • orteza stawu skokowego – często określana jako orteza na stopę. Wykorzystywana po złamaniach i skręceniach stawu skokowego w celu rehabilitacji. Ortezy stawu skokowego (stabilizatory stawu skokowego) zaleca się pacjentom z urazami ścięgna Achillesa oraz w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawu skokowego;
  • orteza stawu kolanowego – stosuje się ją w przypadku stanu zapalnego stawu kolanowego, bólu stawu, dla zmniejszenia obciążenia i stabilizacji w chorobie zwyrodnieniowej stawów, a także po przeciążeniach oraz kontuzjach stawu kolanowego. Ortezy stawu kolanowego są stosowane też profilaktycznie przez sportowców, którzy chcą uniknąć bolesnych kontuzji kolan

4. Kiedy stosuje się ortezę?

Ortezy są polecane w przypadku chorób reumatycznych, ponieważ zmniejszają ból i zapobiegają postępowi schorzeń i deformacji stawów. Aparatów ortopedycznych mogą używać również osoby ze schorzeniami neurologicznymi. W przypadku uszkodzenia rdzenia kręgowego, ucisku kości na nerwy, dyskopatii lub wylewu, ortezy mogą okazać się przydatnym narzędziem zmniejszającym ból, odciążającym stawy i zapobiegającym rozwojowi uszkodzeń.

Bardzo często ortezy stosuje się zamiast gipsu przy różnych urazach, takich jak: złamanie, zwichnięcie, skręcenie, stłuczenie. Orteza stabilizuje kończyny i odciąża je, ale przy tym jest lżejsza i wygodniejsza niż gips. Umożliwia też wcześniejsze podjęcie ćwiczeń rehabilitacyjnych.

Ortezy są też polecane przy wadach postawy oraz wadach wrodzonych. Bardzo często pacjenci muszą nosić ortezę po zabiegach, aby chronić stawy i zmniejszyć ich ból.

5. Jak prawidłowo dobrać ortezę?

Należy pamiętać o tym, że nie w każdym przypadku można stosować ortezę. Decyzję o wykorzystaniu tego narzędzia podejmuje lekarz specjalista (ortopeda, neurolog, fizjoterapeuta, reumatolog, traumatolog). Aby noszenie ortezy przyniosło oczekiwane skutki, pacjent musi zastosować się do wskazówek lekarza. To właśnie on dobiera rodzaj ortezy, a także wyznacza czas i sposób jej użytkowania.

Zobacz także:

Do prawidłowego doboru ortezy jest potrzebne określenie celu jej założenia – czy ma służyć profilaktycznie, leczniczo czy do korekcji. Poza tym lekarz bierze pod uwagę rodzaj schorzenia i stopień zaawansowania choroby. Istotnym elementem jest też waga pacjenta – im cięższy chory, tym mocniejsza musi być orteza.

Nieodpowiednie dopasowanie ortezy może mieć niekorzystne skutki. Luźne ortezy nie spełnią swoich funkcji, ponieważ nie będą wystarczająco stabilizować stawów. Z kolei zbyt ciasne mogą powodować obrzęki oraz otarcia.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze