Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Osobowość wieloraka

Osobowość wieloraka
Osobowość wieloraka

Osobowość wieloraka to jedno z najbardziej tajemniczych zaburzeń konwersyjnych. Osobowość wieloraka doczekała się wielu pojęć-substytutów, np. dysocjacyjne zaburzenie osobowości (ang. Dissociative Identity Disorder, DID), osobowość mnoga (ang. Multiple Personality), osobowość naprzemienna, rozdwojenie osobowości albo rozdwojenie jaźni. Zaburzenie manifestuje się obecnością przynajmniej dwóch osobowości w jednym ciele. Zwykle poszczególne osobowości nie zdają sobie sprawy z istnienia pozostałych. Wbrew obiegowym opiniom osobowość wieloraka nie jest zaburzeniem osobowości. Osobowość mnogą zalicza się do szerokiej grupy zaburzeń lękowych, a dokładniej zaburzeń dysocjacyjnych.

spis treści

1. Zagadka osobowości mnogiej

Osobowość wieloraka to niezwykle rzadko diagnozowane zaburzenie. Do tej pory rozpoznano około 200 przypadków zachorowania na dysocjacyjne zaburzenie osobowości. Współcześni psychologowie i psychiatrzy nie zdołali jak dotąd zrozumieć ani zbadać dokładnie zagadki osobowości wielorakiej. Pierwsze wzmianki dotyczące osobowości naprzemiennej wiążą się z osobą Billy’ego Milligana, którego w latach 70. XX wieku oskarżono o napad z bronią w ręku i gwałt. W czasie procesu sądowego okazało się, że oskarżony cierpi na poważne zaburzenia psychiczne, a jego psychiatra udowodnił, że w Billym istnieją aż 24 różne osobowości. Skąd bierze się rozdwojenie jaźni?

Przyczyn osobowości wielorakiej dopatruje się w głębokim urazie przeżytym w czasie wczesnego dzieciństwa. Trauma powoduje dezintegrację ego. Osoba nie potrafi uwewnętrzniać zdarzeń zewnętrznych, nie umie wbudowywać doświadczeń w obręb własnej percepcji, ma poczucie emocjonalnego rozregulowania, które może być tak ekstremalnie nasilone, iż prowadzi do dysocjacji (rozszczepienia) osobowości. Najczęściej pacjenci z diagnozą osobowości naprzemiennej to ofiary molestowania seksualnego, gwałtu albo długotrwałej przemocy fizycznej i psychicznej. Sposobem radzenia sobie z trudnymi emocjami przez dziecko staje się zepchnięcie wspomnień poza świadomość, z których z czasem może powstać alternatywna osobowość.

Zobacz film: "Coraz więcej Polaków cierpi na depresję"

Osobowość wieloraka to termin, który budzi wiele kontrowersji. Jedni naukowcy twierdzą, że takie zaburzenie faktycznie istnieje, inni poddają to w wątpliwość. Jeszcze inni dopatrują się przyczyn dziwacznego zachowania osoby z powyższą diagnozą w opętaniu. Nie ma jednak wątpliwości, że osobowość wieloraka jest fascynującym zagadnieniem medycznym. Osobowość wieloraka jest zaburzeniem dysocjacyjnym, co oznacza, że osoba w sposób nieświadomy przejawia szereg nieprzyjemnych dolegliwości fizycznych, które ułatwiają jej ucieczkę od trudnych myśli i uczuć. Przykładem zaburzenia dysocjacyjnego może być utrata wzroku bez żadnej organicznej przyczyny.

W zaburzeniach dysocjacyjnych w nieoczekiwanym momencie może dojść do utraty kontroli nad sobą, do nagłej zmiany zachowania albo całkowitej zmiany poczucia tożsamości. Wszystko to jest jakby mechanizmem obronnym przed czymś, co jest głęboko skrywane w nieświadomości osoby. Mogą to być m.in. koszmarne wspomnienia z dzieciństwa, które osoba jako dziecko wyparła.

2. Terapia osobowości wielorakiej

Poszczególne osobowości zwykle nie wiedzą o istnieniu „współtowarzyszy” i mogą różnić się między sobą wiekiem, płcią, talentami, umiejętnościami, kompetencjami, orientacją seksualną, wiedzą. Każda osobowość ma odrębny iloraz inteligencji, inne wspomnienia, ciśnienie krwi, własną tożsamość, ostrość wzroku, temperament, a nawet uczulenia. Może się zdarzyć, że w jednej postaci człowiek biegle mówi w obcym języku, a w drugiej odsłonie przejawia niezwykły talent muzyczny. Osobowość mnoga pojawia się najczęściej w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym. Statystycznie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. W danym momencie ujawnia się tylko jeden rodzaj osobowości. Badania neurologiczne wskazują na różnice w pracy mózgu u poszczególnych osobowości w jednym ciele.

Osobowość naprzemienna wymaga leczenia farmakologicznego i psychologicznego. Najlepsze efekty przynosi praca psychoterapeuty z osobowością gospodarza, z którą jednostka najsilniej się identyfikuje. Psychoterapia ma na celu integrację (zespolenie) poszczególnych osobowości w jedną. Chory musi nauczyć się żyć z chorobą, zrozumieć ją i zaakceptować. Chodzi też o to, by zdemaskować potencjalne przyczyny zaburzenia. Najczęściej choroby nie da się całkiem wyleczyć. W każdym momencie może dojść do ponownej dysocjacji osobowości. Psychoterapia ma jednak redukować prawdopodobieństwo nawrotu osobowości mnogiej.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Osobowość zależna
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze