Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Osobowość zależna

Avatar placeholder
09.12.2015 08:20
Osobowość zależna
Osobowość zależna

Zaburzenie osobowości zależnej (ang. Dependent Personality Disorder) określano dawniej jako asteniczne zaburzenie osobowości. Inne nazwy osobowości zależnej to zaburzenie obawowo-lękowe albo zaburzenie osobowości typu C. Do jego cech charakterystycznych zalicza się przesadną potrzebę bycia zaopiekowanym przez kogoś, nadmierną uległość, lęk przed odrzuceniem i ograniczoną zdolność podejmowania ważnych życiowych decyzji. Osoba zależna pragnie scedować odpowiedzialność za swoje wybory na innych. Żywi przekonanie, że sama nie jest w stanie podjąć rozsądnej decyzji, jest skazana na porażkę, pomyłkę i liczne błędy i tylko inni ludzie mogą zabezpieczyć jej los.

1. Objawy osobowości zależnej

Ludzie z cechami osobowości zależnej przywiązują zbyt dużą wagę do relacji międzyludzkich. Podtrzymują często kontakty za wszelką cenę, jakby inni ludzie świadczyli o obrazie jednostki, definiowali jej tożsamość i dostarczali źródeł do kształtowania samooceny. Osobom zależnym wystarczy, żeby ktokolwiek przy nich był. Niejednokrotnie rezygnują z własnych potrzeb, oczekiwań i marzeń, kiedy kolidują one z interesami osób, z którymi wchodzą w relacje. W skrajnych przypadkach godzą się na poniżające traktowanie, przemoc fizyczną i manipulację ze strony otoczenia.

Ludzie o cechach osobowości zależnej szybko uzależniają się emocjonalnie od innych. Czują, że muszą się oddać pod czyjąś opiekę, bo nie są w stanie samodzielnie zadbać o siebie. Stają się natrętni albo ulegli wobec innych. Dramatycznie przeżywają rozstania, źle czują się w samotności, nie chcą zrywać kontaktów, a nawet mogą symulować objawy chorobowe, by wzbudzić litość i w ten sposób nakłonić do pozostania przy nich. Perspektywie samotności zwykle towarzyszy wszechogarniający lęk, niepokój, a niekiedy napady paniki. Życie osób zależnych zwykle koncentruje się wokół życia innych. Ze względu na potrzebę ciągłej opieki jednostki takie mogą podporządkowywać swoje poglądy innym, być chwiejne, niezdecydowane i angażować się w mało przemyślane i niestabilne związki.

Zobacz film: "Rozpoznaj stan zdrowia psychicznego on-line"

Zakończenie jednego związku zwykle skutkuje poszukiwaniami następnego partnera. By nie utracić relacji, osoby zależne zazwyczaj tłumią swój gniew i niezadowolenie, trwają w związku mimo jawnego dyskomfortu psychicznego. Osoby zależne często tworzą związki toksyczne, mogą znosić agresję fizyczną i znęcanie się psychiczne. Pozostają w patologicznych układach interpersonalnych z przeświadczenia o swojej nieatrakcyjności i o tym, że nie są godne uwagi. Mają zaniżoną samoocenę, brakuje im pewności siebie, czują się bezradne, dlatego we wszystkim, nawet w codziennych prostych wyborach, proszą o pomoc. Boją się, że same popełnią błąd i tylko inni są w stanie im pomóc. Bezustannie się kogoś radzą, dążą do uzyskania aprobaty otoczenia dla swoich wyborów. Ludzie z osobowością zależną są bierni, nijacy, pozbawieni charakteru. Stanowią odbicie lustrzane osób, z którymi wchodzą w bliskie związki.

Brakuje im indywidualizmu, a z drugiej strony pragną być zauważeni, by nie zostać samemu. Samotność to główne źródło niepokoju. Osobowość zależna może współwystępować z innymi problemami natury psychicznej, np. napadami paniki, zespołem lęku uogólnionego, depresją, a nawet fobią społeczną. Osoby zależne są nadwrażliwe, mają poczucie nieprzystosowania społecznego. Nie chcą stawiać żadnych wymagań partnerowi z obawy przed jego odejściem. Poza tym nie wykazują inicjatywy działania nie z powodu deficytów w zakresie motywacji czy energii, ale z braku zaufania do własnych kompetencji. Osobowości zależnej nie można mylić z wyuczoną bezradnością. Zaburzenie osobowości zależnej świadczy raczej o pierwotnej bezradności i niezdolności do zakończenia symbiotycznej relacji z matką z okresu dzieciństwa.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Paranoiczne zaburzenia osobowości
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze