Osteotomia - wskazania, przeciwwskazania, opis, rehabilitacja

Osteotomia to innowacyjne działanie stosowane w chirurgii urazowej i ortopedii, polegające na przecięciu kości w celu korekcji osi kończyny, poprawy jej kształtu, wydłużenia, a także przeniesienia obciążeń w stawie przeciążonym na okolicę zdrową – metoda stosowana głównie w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów. Osteotomia jest metodą mało inwazyjną, wykorzystywane są w niej innowacyjne tytanowe implanty (biopłytki). Przeprowadzony zabieg pozwala uniknąć zakładania endoprotez. Umożliwia także szybszy powrót do zdrowia i aktywności fizycznej.

1. Czym jest osteotomia?

Osteotomia jest innowacyjną metodą wykorzystywaną w chirurgii urazowej i ortopedii. Przeprowadza się ją w następujący sposób: lekarze specjaliści przecinają kość charakteryzującą się zmianami zwyrodnieniowymi lub wrodzonymi, co umożliwia skorygowanie kształtu kości, poprawę mechaniki stawu, skrócenie lub wydłużenie kości, a nawet korekcję osi kończyny. W trakcie zabiegu lekarze stosują u pacjenta implant nazywany biopłytką (jest on całkowicie kompatybilny z tkanką kostną).

Osteotomia po raz pierwszy w Polsce została przeprowadzona w Centrum Medycyny Sportowej i od tej pory Polska jest jednym z czterech krajów na świecie, gdzie zostają wykonywane zabiegi osteotomii.

Głównym wskazaniem do wykonania zabiegu są zwyrodnienia stawu kolanowego. Przed wykonaniem osteotomii, niezbędne jest wykonanie artroskopii tj. wziernikowanie wnętrza stawów np. stawów kolanowych. Artroskopia pozwala dokładnie ocenić staw kolanowy pacjenta, bez konieczności wykonywania rozległej operacji. W trakcie wykonywania osteotomii, specjaliści na bieżąco monitorują przebieg przez monitor rentgenowski. Dzięki dobrze wykonanej osteotomii chory może całkowicie uniknąć założenie endoprotezy. Osteotomia umożliwia również szybszy powrót do zdrowia i do uprawiania wysiłku fizycznego.

2. Wskazania do osteotomii

Osteotomia nie gwarantuje sukcesu u każdego pacjenta. Dlatego bardzo ważne jest dokładne zakwalifikowanie pacjenta. Wskazaniem do osteotomii są zmiany chorobowe kośćca u osób z prawidłową masą ciała i o dużej aktywności. Osoba zakwalifikowana do osteotomii powinna mieć małe zmiany zwyrodnieniowe i zaburzoną oś kończyny dolnej. Do osteotomii najlepiej zakwalifikować osoby między 30, a 50 rokiem życia. Osoby zakwalifikowane do osteotomii powinny skarżyć się na ból kolana, ale nie na zaburzenia stabilności więzadeł i powinny mieć zachowaną stabilność stawu kolanowego.

Osteotomia jest wykonywana tylko u tych pacjentów, u których jest konieczna. Wskazaniem do wykonania osteotomii jest:

• kolano szpotawe, szpotawe ustawienie kończyn dolnych
• dolegliwości bólowe w obrębie stawu rzepkowo-udowego;
• brak zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych w stawie kolanowym;
• osoba zakwalifikowana do osteotomii powinna być w wieku do 50 roku życia (zazwyczaj zabieg przeprowadzany jest u pacjentów między 30, a 50 rokiem życia); co bardzo ważne osoba, u której przeprowadzany jest zabieg powinna prowadzić aktywny tryb życia i utrzymać aktywność po wykonaniu osteotomii;
• niezniszczona chrząstka w przyśrodkowym przedziale stawu kolanowego
• przeprowadzenie osteotomii przed rekonstrukcją więzadeł lub implantacji chrząstki i łąkotki.

3. Osteotomia a przeciwwskazania

Osteotomia nie jest zabiegiem dla każdego. Jeżeli pacjent nie spełnia kryteriów zakwalifikowania do osteotomii, od razu otrzymuje odmowę wykonania zabiegu. Przeciwwskazaniem do osteotomii jest:

• wiek powyżej 60 roku życia;
• zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe w stawie kolanowym;
• przykurcz powyżej 10 stopni w stawie kolanowym;
• mocno uszkodzona chrząstka stawowa;
• przeprowadzone wcześniej zabiegi usunięcia fragmentu uszkodzonej łąkotki;
• współistniejące choroby takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca, osteoporoza
• ciąża;
• uzależnienie od papierosów;
• otyłość, czyli BMI powyżej 30.

4. Korzyści wynikające z zabiegu osteotomii

Osteotomia jest przeprowadzana w określonych sytuacjach. W przypadku leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów (np. zwyrodnienia stawu kolanowego) osteotomia poprzedzana jest najczęściej artroskopią w celu prawidłowej oceny stanu stawu. Zabieg osteotomii przebiega pod kontrolą monitora rentgenowskiego.

Osteotomia jest nadzieją dla wielu chorych, którzy cierpią na zwyrodnienie stawów. Narzędzia do przeprowadzenia osteotomii zostały dopracowane w ten sposób, by zapewnić jak największą precyzję w polu operacyjnym. Metoda osteotomii pozwala na uniknięcie endoprotez i związanych z operacją powikłań. Po osteotomii chorzy szybko wracają do zdrowia, a często także do pełnej aktywności ruchowej.

5. Rehabilitacja po osteotomii

Osteotomia wymaga przeprowadzenia rehabilitacji po zabiegu, dzięki czemu osteotomia przyniesie oczekiwane efekty. Rehabilitacja po osteotomii może zostać rozpoczęta już 2 dnia po zabiegu. Po osteotomii bardzo ważne jest, aby pacjent powrócił do pełnej sprawności, mógł normalnie obciążać staw i mieć pełną kontrolę nerwowo-mięśniową. Czasami podczas obciążania, które na początku powinno wynosić od 6 do 8 tygodni, mogą występować obrzęki, które usuwa się poprzez wykonanie drenażu limfatycznego.

Rehabilitacja pozwala uzyskać najlepsze efekty osteotomii. Czas trwania rehabilitacji wynosi zwykle od 6 do 8 tygodni. Podczas tworzenia programu rehabilitacyjnego szczególną uwagę trzeba zwrócić na:

• zlikwidowanie dolegliwości bólowych,
• zredukowanie obrzęków,
• wytworzenie właściwej masy mięśniowej,
• przywrócenie czucia głębokiego oraz powierzchniowego,
• zwiększenie elastyczności tkanek.