Pachymetria – wskazania, metody i wyniki badania grubości rogówki
Pachymetria to bezbolesne badanie diagnostyczne, którego celem jest ustalenie grubości rogówki oka. Ponieważ jej grubość ma znaczący wpływ na wynik pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie jest wskazane przy podejrzeniu i monitorowaniu leczenia jaskry oraz wielu innych poważnych chorób oczu. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest pachymetria?
Pachymetria (ang. central corneal thickness, CCT) to badanie centralnej grubości rogówki oka. Jego wynik ma znaczący wpływ na ocenę wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego. Badanie CCT oka może przebiegać na różne sposoby, w zależności od wybranej przez lekarza metody. CCT wykonuje się za pomocą urządzenia zwanego pachymetrem. Badanie jest bezbolesne i bezpieczne, można je przeprowadzać u kobiet w ciąży czy dzieci. Trwa maksymalnie kilka minut. Nie wymaga wcześniejszego przygotowania. Należy jedynie na czas badania usunąć z oka soczewki kontaktowe.
Pachymetria zwykle nie jest wykonywana samodzielnie. Najczęściej poprzedza pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, czyli tonometrię. Ma to związek z tym, że grubość rogówki jest ściśle związana z wartością ciśnienia wewnątrzgałkowego (grubość rogówki wpływa na wynik pomiaru ciśnienia). Tym samym pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego jest obarczony błędem wynikającym z grubości rogówki. Oznacza to, że pacjenci mający grubszą rogówkę mogą mieć ciśnienie wyższe. Z kolei osoby posiadające cienką rogówkę często mają zaniżone ciśnienie śródgałkowe. Dzięki badaniu lekarz może zniwelować wpływ grubości rogówki na wysokość zmierzonego ciśnienia, dodając lub odejmując od niego odpowiednią wartość.
2. Jak przebiega badanie?
Pachymetria jest realizowana dwoma metodami:
- z wykorzystaniem ultrasonografii. Ta metoda pomiaru uznawana jest za tak zwany złoty standard, czyli sposób referencyjny. Ma ona jednak swoje ograniczenia,
- optycznie (wiązką światła). Technologie optyczne, oparte o wiązki świetlne, wykorzystują promieniowanie o określonej długości fali, czyli najczęściej laserowe. W optycznej pachymetrii nie ma kontaktu urządzenia z okiem, a pomiar dokonywany jest z pewnej odległości.
Z punktu widzenia pacjenta CCT można zaś podzielić na dwa rodzaje: pachymetrię dotykową (ultradźwiękową), pachymetrię bezdotykową (optyczną).
Jak przebiega badanie? Pacjent siada na krześle i albo opiera głowę na podpórce urządzenia, albo patrzy w dal, skupiając wzrok na wybranym punkcie. Badanie dotykowe wymaga podania do każdego oka kropli znieczulających. W przypadku bezdotykowej pachymetrii znieczulenie nie jest konieczne. Osoba badana nie może zamykać oka, nie mrugać, nie ruszać głową czy gałką oczną. Do pachymetru zostają wprowadzone dane badanego, z uwzględnieniem zmierzonego ciśnienia śródgałkowego. W przypadku badania metodą dotykową, okulista do każdego oka przykłada specjalną głowicę i dotyka centrum rogówki, lekko ją uciskając. Dokonuje pomiaru grubości rogówki. Trwa to kilka sekund. Po chwili otrzymuje wynik badania.
CCT oka jest badaniem szeroko dostępnym w gabinetach prywatnych. Jego cena wynosi od 30 do 100 zł za jedno oko.
3. Wskazania do wykonania pachymetrii
Wskazanie do wykonania pachymetrii jest:
- podejrzenie jaskry,
- ocena śródbłonka,
- podejrzenie stożka rogówki (ścieńczenia rogówki),
- podejrzenie obrzęku rogówki,
- kontrola leczenia jaskry,
- monitorowanie leczenia nadciśnienia ocznego,
- zabiegi chirurgiczne na rogówce, na przykład przygotowanie do zabiegu keratoplastyki, przygotowanie do przeszczepu rogówki,
- diagnostyka stożka rogówki,
- diagnostyka innych schorzeń rogówki.
Przeciwwskazaniem do pachymetrii w przypadku pomiarów dotykowych są aktywne stany zapalne i owrzodzenia rogówki lub jej perforacja.
4. Wyniki i normy pachymetrii
Wyniki pachymetrii dostępne są natychmiast (także z wyliczoną dla każdego oka wartością ciśnienia śródgałkowego).
Jak czytać wyniki pachymetrii? Mając na uwadze normy badania, ale odnosząc je do pory dnia i rasy pacjenta. Prawidłowa grubość centralnej części rogówki (jej grubość zwiększa się ku obwodowi) u zdrowych osób rasy białej wynosi około 545 μm. Rogówka jest fizjologicznie cieńsza u osób rasy czarnej i grubsza u pacjentów rasy żółtej.
Warto pamiętać, że wynik pachymetrii ma wpływ na wartość ciśnienia wewnątrzgałkowego. Im grubsza rogówka, tym ciśnienie wewnątrzgałkowe rzeczywiste jest niższe. Im pachymetria ma mniejszą wartość, tym rzeczywiste, skorygowane ciśnienie jest wyższe od wskazanego przez tonometr. Ciśnienie w oku powinno wynosić 10–21 mm Hg (wartość ta zmienia się w ciągu dnia, najwyższa jest rano).
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.