Pocenie się – mechanizm, rola i nadpotliwość

Pocenie się jest naturalną i pożądaną reakcją ludzkiego organizmu. Dlaczego się pocimy? Aby utrzymać prawidłową ciepłotę ciała oraz wydalać zbędne produkty przemiany materii. Wydzielanie potu jest fizjologiczną odpowiedzią organizmu na wzrost temperatury ciała, ale i odczuwane emocje. Może również być objawem nieprawidłowości lub choroby. Co warto wiedzieć?

1. Mechanizm pocenia się

Pocenie się jest mechanizmem gwarantującym utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. Schładza skórę, pozwala również na pozbycie się wraz z potem szkodliwych substancji i elektrolitów. Ponadto pot, w połączeniu z łojem, tworzy płaszcz wodnolipidowy, czyli naturalną powłokę na powierzchni skóry. Dba też o właściwą wilgotność skóry.

Pocenie się jest procesem stałym. Podczas spoczynku i w warunkach komfortu cieplnego organizm wydziela niewielką ilość potu. Gdy pojawi się bodziec cieplny bądź emocjonalny, pocenie nasila się. Ma to związek z tym, że znajdujące się w podwzgórzu neurony wysyłają sygnał gruczołom potowym, by zwiększyć produkcję potu. W naturalnych warunkach ma to miejsce, gdy temperatura otoczenia rośnie do ponad 30 stopni Celsjusza. Pocenie wzmaga się również, gdy pojawia się napięcie, stres czy strach.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czy warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Na czym polega mechanizm pocenia? To proste. Gdy temperatura ciała jest za wysoka, naczynia krwionośne rozszerzają się i oddają temperaturę otoczeniu. Dużą rolę ogrywa pot. Ten, parując z powierzchni skóry obniża jego ciepłotę. Dzięki poceniu ciało się ochładza.

Uznaje się, że prawidłowa temperatura ciała człowieka wynosi pomiędzy 36 a 37°C, a jej nieznaczne wahania nie są anomaliami. Nie jest wartością stałą. Jej wzrost powoduje aktywność fizyczna czy trawienie pokarmów. Gdy organizm się rozgrzewa się, by nie doszło do groźnych dla zdrowia i życia sytuacji, uruchamia się mechanizm termoregulacji. Pocenie się jest najważniejszym czynnym mechanizmem utraty ciepła.

2. Czym jest pot?

Pot to wydzielina gruczołów potowych. Jest słony (to roztwór soli), bezbarwny i specyficznie pachnie (zapach potu zależy od bakterii rozkładających pot, żyjących na skórze).

Składa się z wody (98%), w której rozpuszczone są różne związki chemiczne, głównie mocznik, kwas mlekowy, węglowodany, tłuszcze i związki mineralne. Pot jest wydzielany za pomocą porów potowych, które zalicza się do przydatków skóry.

Rozróżnia się dwa rodzaje gruczołów potowych, które są połączone kanalikami wydzielniczymi (przewody potowe), mającymi ujścia w porach skóry. To:

• ekrynowe, mające ujście w naskórku, są zlokalizowane na całej skórze, przy czym największe skupiska znajdują się na wewnętrznej powierzchni dłoni i stóp. Pot wydzielany przez gruczoły ekrynowe jest bezwonny, gdyż nie zawiera substancji organicznych, które wydzielają nieprzyjemny zapach w procesie rozkładu przez bakterie,
• apokrynowe, związane z włosem i mające ujście w kanale włosa lub w naskórku (co interesujące zaczynają funkcjonować w okresie dojrzewania płciowego). Są rozmieszczone są w okolicy pach, pachwin, narządów płciowych, odbytu, brodawek sutkowych i powiek. Ich ujścia znajdują się w kanale włosowym lub naskórku. Nie biorą udziału w termoregulacji, wydzielają pot głównie pod wpływem bodźców hormonalnych i emocjonalnych. Ponieważ pot wydzielany przez gruczoły apokrynowe zawiera różne związki organiczne, roztacza nieprzyjemną woń.

3. Nadmierne pocenie się

Nadmierna potliwość jest definiowana jako nadmierne pocenie się w stosunku do potrzeby utrzymania optymalnej temperatury ciała. Może mieć charakter pierwotny lub wtórny. Nadmierne pocenie się, czyli hiperhydroza to najczęstsze zaburzenie funkcjonowania gruczołów potowych.

Nadpotliwość pierwotna nie ma określonej przyczyny, mogą za nią odpowiadać uwarunkowania genetyczne. Z kolei nadpotliwość wtórna jest następstwem choroby, której przeważnie towarzyszą inne objawy.

Przyczyny nadmiernego pocenia się są bardzo różne. Za obfite poty może odpowiadać:

• nadwaga,
• stres,
• niewłaściwa dieta,
• używki: nadmierne picie alkoholu czy palenie papierosów,
• zaburzenia hormonalne w okresie dojrzewania, w ciąży czy podczas klimakterium,
• zażywanie leków z grupy glikokortykosteroidów, salicylanów, leków przeciwdepresyjnych,
• choroby: nadczynność tarczycy, nadciśnienie, choroba serca, cukrzyca, choroba Parkinsona, nowotwory, zaburzenia neurologiczne.

To dlatego, jeśli nadmierne pocenie się jest problematyczne, a hiperhydroza pojawiła się nagle, warto porozmawiać z lekarzem. Specjalista, na podstawie zleconych badań, pomoże w ustaleniu przyczyny problemu.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.