Prozopagnozja – przyczyny, objawy, rodzaje. Jak żyć z prozopagnozją?
Prozopagnozja to niezdolność do rozpoznawania twarzy. Osoby, które na nią cierpią, mają trudność z identyfikacją twarzy osób znanych, członków swojej rodziny oraz znajomych. Prozopagnozja określana jest często potocznie syndromem Brada Pitta, z uwagi na to, że zmaga się z nią także ów aktor. Czym spowodowane jest zaburzenie? Jak je rozpoznać i w jaki sposób leczyć?
1. Czym jest prozopagnozja?
Prozopagnozja, określana także jako ślepota twarzy, to zaburzenie percepcji wzrokowej. Nie jest ono jednak związane z wadą wzroku, czy upośledzeniem intelektu. Osoba, która cierpi na prozopagnozję ma problemy z rozpoznaniem twarzy członków rodziny, ale też znajomych i osób sławnych. Choremu wydaje się po prostu, że nigdy wcześniej ich nie widział.
Prozopagnozja jest jednym z rodzajów agnozji. Nie tylko uniemożliwia identyfikowanie znanych już osób na podstawie ich twarzy, ale też nie pozwala zapamiętywać twarzy nowo poznanych ludzi. Szacuje się, że na całym świecie na to zaburzenie cierpi ok. 2 proc. populacji.
2. Rodzaje prozopagnozji
Najczęściej mówi się o dwóch rodzajach prozopagnozji:
- Wrodzona – zwana też rozwojową. Jest to zaburzenie, które występuje u chorego od początku jego życia. Prozopagnozja wrodzona nie jest spowodowana uszkodzeniami neurologicznymi, czy intelektualnym upośledzeniem. Charakteryzuje się niemożnością rozpoznawania twarzy przy zachowanej zdolności do rozpoznawania innych obiektów.
- Nabyta – to zaburzenie pojawia się u osób, które wcześniej prawidłowo rozpoznawały twarze. Jest efektem uszkodzenia mózgu, do którego doszło np. w wyniku urazu głowy.
3. Objawy prozopagnozji
Prozopagnozja to choroba, której charakterystycznym objawem jest to, że dana osoba ma trudności z rozpoznawaniem twarzy swoich bliskich, czyli rodziny. Chory nie pamięta też, jak wyglądają jego przyjaciele oraz znajomi.
Wszystko to oczywiście zależy od stadium choroby. Prozopagnozja może nawet osiągnąć taki stan, że osoba cierpiąca na nią, widząc np. swoje zdjęcie nie potrafi na nim rozpoznać samego siebie.
Kolejnym objawem ślepoty twarzy jest też trudność z zapamiętaniem miejsc, w których chory już kiedyś był lub przebywa stale. Określa się to jako prozopagnozja topograficzna. Bywa też tak, że osoba z tą przypadłością nie potrafi odróżnić od siebie pewnych przedmiotów.
4. Przyczyny prozopagnozji
Do tej pory nie udało się jednoznacznie ustalić dokładnych przyczyn występowania ślepoty twarzy. Uważa się, że prozopagnozja ma miejsce wtedy, gdy płat skroniowy niewłaściwie funkcjonuje.
Przypuszcza się także, że wywołanie prozopagnozji może też mieć związek z nieodpowiednim działaniem ścieżek neuronowych, które są odpowiedzialne za połączenia obszarów mózgowia odpowiadających za zapamiętywanie widzianych kiedyś obrazów i porównywanie ich z tymi, które chory właśnie w danej chwili ogląda.
Specjaliści badający tę chorobę podejrzewają, że prozopagnozja wiąże się z zaburzeniem wrażeń wzrokowych. Mogłoby to nastąpić w przypadku uszkodzenia kory wzrokowej znajdującej się w prawej półkuli mózgu człowieka. Jednak dokładnie trudno jest określić, dlaczego występuje. Badania wciąż trwają.
5. Prozopagnozja – test
Rozpoznanie zaburzenia najczęściej odbywa się na podstawie przeprowadzonego wywiadu z pacjentem oraz testów neuropsychologicznych. Specjalistyczne testy komputerowe pozwalają zweryfikować, czy badani dostrzegają znane twarze oraz rozpoznają zestaw nieznanych twarzy.
Najczęściej wykorzystywane testy przy rozpoznawaniu prozopagnozji to:
- Famous Face Test – weryfikuje zdolności do rozpoznawania znanych twarzy,
- Warrington Face Memory Test – weryfikuje zdolności do zapamiętywania i odtwarzania twarzy,
- Benton Face Recognition Test – weryfikuje zdolność do postrzegania twarzy niezależnie od zdolności do rozpoznawania.
6. Leczenie prozopagnozji
Do tej pory nie wynaleziono leku, który mógłby skutecznie radzić sobie z efektami ślepoty twarzy. Prozopagnozja jest zaburzeniem, gdzie chorych nie poddaje się specjalistycznej terapii, czy leczeniu, a jedynie stosuje się różne ćwiczenia mające na celu poprawę pamięci.
Ponadto chorym oferowana jest pomoc psychologiczna oraz nauka technik kompensacyjnych (np. rozpoznawanie po głosie, czy posturze ciała).
W przypadku, gdy prozopagnozja objawiła się po uszkodzeniu mózgu, wtedy lekarz może zalecić stosowanie tzw. leków ogólnych. Ich zadaniem jest poprawienie krążenia mózgowego.
7. Jak radzić sobie z prozopagnozją?
Prozopagnozja charakteryzuje się tym, że chory nie rozpoznaje twarzy jako całości. Jednak może określić z kim właśnie się spotkał po pewnych detalach. Chorzy potrafią zapamiętać daną osobę ze względu na szczegóły jej wyglądu, np. po ukształtowaniu ust, uszu, budowie nosa albo charakterystycznych znakach jak pieprzyk, brodawka.
Zwracają również uwagę na sposób mówienia, tembr głosu, chód, zapach lub styl ubierania się danego człowieka. Chorzy zwykle utożsamiają konkretną osobę z danym miejscem, dlatego też gdy zobaczą ją gdzie indziej, mogą jej po prostu nie rozpoznać.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.